اخیرا اپراتورهای ثابت با ارسال نامه‌ای به وزیر ارتباطات و رگولاتوری خواستار افزایش 50 درصدی قیمت اینترنت شدند، اما وزیر ارتباطات برای این افزایش قیمت شروطی را در نظر گرفته است. در ادامه موضوع افزایش نرخ اینترنت ثابت اپراتورها و تعرفه اینترنت در سایر کشورها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

در آبان ماه سال 96 شاهد آخرین تغییر قیمت اینترنت بودیم که به واسطه آن مدل قیمت‌گذاری اینترنت از حالا اینترنت حجمی به اینترنت نامحدود بر پایه مصرف منصفانه تغییر پیدا کرد. در آن زمان در جلسه 266 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات طرح تغییر تعرفه اینترنت تصویب شد تا بر اساس آن شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت پرسرعت ثابت به واسطه فناوری‌ها سیمی چون فناوری ADSL جدول‌های قیمتی خود را طبق سرعت و به شکل غیرحجمی (Connection based) تنظیم کنند و مشتریان نیز از سرویس باکیفیت‌تر و نامحدود بهره‌مند شوند.

با توجه به اینکه در این مصوبه موضوع مصرف منصفانه جایگزین اینترنت نامحدود شد، تمرکز شرکت‌ها بر روی ترافیک داخلی افزایش پیدا کرد که همین موضوع به نوعی با اهداف اولیه فاصله گرفت و نارضایتی کاربران را به همراه داشت؛ زیرا کاربران بر این باورند میزان مصرف منصفانه همان حجم بسته اینترنت است و چنین قیمت‌گذاری با توجه به افزایش قیمت نهایی باعث می‌شود در مصرف اینترنت محدودیت‌هایی ایجاد شود. البته کارشناسان حوزه فناوری بر این باورند که مصوبه 266 رگولاتوری شروعی برای غیرحجمی شدن واقعی اینترنت محسوب می‌شود.

جدول آخرین قیمت اینترنت ثابت

اینترنت ایران ارزان‌تر از میانگین جهانی!

بسیاری از کاربران ایرانی در ایران همواره قیمت اینترنت را گران می‌دانند و بر این باورند که به میزان هزینه‌ای که پرداخت می‌کنند، به آنها سرویس با کیفیتی ارائه نمی‌شود، اما در این خصوص معاون وزیر ارتباطات بر این باور است اینترنت ایران در حوزه ثابت و موبایل نسبت به متوسط جهانی، بسیار ارزان است، اما واقعیت این است که کاربران با توجه به وضعیت درآمد و اقتصادی خود بر این باورند اینترنت در ایران قیمت زیادی دارد. از سویی اپراتورها نیز بر اساس هزینه‌های زیاد سرمایه‌گذاری و نگهداری شبکه معتقد هستند که اینترنت در ایران ارزان است. از این رو میان کاربران و اپراتورها عدم توازن وجود دارد و ما به عنوان رگولاتوری وظیفه داریم این توازن را برقرار کنیم.

قیمت اینترنت در سایر کشورها 

بررسی‌ها نشان می‌دهد در سایر کشورها شارژ اینترنت بر اساس هزینه و درآمد کاربران محاسبه شده است و بین این دو توازن وجود دارد. از این رو ممکن است تصور کنیم قیمت اینترنت در کشورهای توسعه یافته نسبت به کشور ما بسیار زیاد باشد، اما سهم اینترنت نسبت به درآمد کاربران در کشورها آنچنان هم زیاد نیست و البته کیفیت خدمات نیز در سطح بالایی قرار دارد. طبق آمار اینترنت ثابت در کشورهایی چون ترکیه، هند و چین از ایران ارزان‌تر است و سهم کمتری از درآمد کاربران را شامل می‌شود، اما قیمت اینترنت نسبت به کشورهایی چون آلمان، فرانسه و سنگاپور از اینترنت ایران گران‌تر است، ولی اینترنت این کشورها از لحاظ سرعت، کیفیت و دانلود نامحدود در سطح بالاتری از اینترنت ایران قرار دارد.

اگر بخواهیم از وضعیت قیمتی اینترنت در سطح جهان مثالی بزنیم، قیمت 60 مگابیت سرعت اینترنت نامحدود کابلی یا ADSL برای مثال در کشور هند 12.3 دلار قیمت دارد و با در نظر گرفتن دلار 13 هزار تومانی، قیمت این بسته در هند 156 هزار تومان خواهد بود. این بسته در کره جنوبی 21.65 دلار معادل 286 هزار تومان، در کشور آلمان 35.12 دلار معادل 455 هزار تومان، در سنگاپور 32.72 دلار معادل 416 هزار تومان، در فرانسه 31.27 دلار معادل 403 هزار تومان، در چین 13.35 دلار معادل 169 هزار تومان، در امارت 98.19 دلار معادل 1 میلیون و 200 هزار تومان و در ترکیه 15.58 دلار معادل 195 هزار تومان است، اما کاربران ایرانی برای همین سرویس باید حدود 240 هزار تومان پرداخت کنند که البته میزان سرعت و کیفیت در ایران با این کشورها بسیار متفاوت است. همچنین اگر با خواسته افزایش 50 درصدی خدمات اپراتورها موافقت شود، این بسته با کشورها آلمان و فرانسه برابر خواهد بود که با توجه به سطح درآمد مردم غیرمنطقی است.

تعرفه ارائه خدمات دسترسی پرسرعت ثابت (ADSL)

درخواست اپراتورهای ثابت برای افزایش قیمت اینترنت

با توجه به اینکه برخی از کارشناسان و بسیاری از کاربران نسبت به مصوبه 266 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات انتقاد کردند، اما این مصوبه در سال 97 با تغییری همراه نشد و تمامی شرکت‌های اینترنتی سرویس‌های خود را طبق این نوع از قیمت‌گذاری به کاربران خود ارائه کردند. همچنین رگولاتوری در اواخر سال 97 اعلام کرد قیمت اینترنت در سال 98 افزایش پیدا نخواهد کرد، اما اکنون پس از گذشته 3 ماه از سال 98 شاهد این موضوع هستیم که اپراتورهای ارائه دهنده اینترنت ثابت به وزیر ارتباطات نامه‌ای را ارسال کردند و از وی خواستند تا تعرفه خدمات اینترنت را به میزان 50 درصد افزایش دهد. در واقع اپراتورها با ارسال نامه به وزیر ارتباطات و سازمان تنظیم مقررات ارتباطات موج جدیدی از افزایش قیمت اینترنت را به وجود آوردند تا جایی که رگولاتوری نیز اعلام کرد اگر اپراتورها اسناد منطقی را ارائه کنند این موضوع مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

مقاله مرتبط:درباره اینترنتی که سرعت انتقالش کمتر از ثانیه است

اپراتورهای ثابت بر این باورند که به دلیل اینکه استقبال کاربران از اینترنت موبایل افزایش پیدا کرده است، مشتریان خود را از دست داده‌اند و به دلیل درآمد پایین نمی‌توانند هزینه‌های خود را جبران کنند. از این رو با نوشتن نامه‌ای به وزیر ارتباطات خواستار افزایش 50 درصدی قیمت اینترنتی شدند تا به اینگونه بتوانند هزینه‌های خود را جبران کرده و از ورشکستگی نجات پیدا کنند. در همین رابطه حسین فلاح جوشقانی، رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی عنوان کرد:

تعرفه خدمات اینترنت موضوعی کارشناسی است و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنت ثابت باید دلایل و مستندات خود را برای افزایش تعرفه خدمات به رگولاتوری ارائه کنند. در صورت ارائه دلایل و مستندات محکم و کارشناسی شده، این موضوع در سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بررسی شده و قطعا در تصمیم‌گیری کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، موثر خواهد بود.

قرار نبود قیمت اینترنت افزایش پیدا کند!

اپراتورهای اینترنت ADSL از اردیبهشت 98 موضوع افزایش تعرفه‌ خدمات خود را مطرح کردند و حتی این شرکت‌ها طی دو ماه گذشته طرح تغییر قیمت خدمات خود را به بهانه رساندن قیمت آنها به سقف تعرفه مصوب شده، اجرایی کردند؛ برای مثال مشتریان پیش از اردیبهشت 98 برای خرید بسته اینترنتی سرعت 4 مگابیت با حجم 80 گیگابایت مصرف منصفانه حدود 43 هزار تومان به صورت ماهانه خریداری می‌کردند، اما همین مشتریان باید در اردیبهشت ماه این بسته اینترنتی را با قیمت 55 هزار تومان خریداری کنند. البته رگولاتوری در آن زمان طرح افزایش قیمت بسته‌های اپراتورهای ثابت را گرانفروشی اعلام نکرد و این موضوع را فقط رساندن قیمت به سقف مصوبه دانست.

در همین رابطه وحید مختاری، مدیرکل نظارت بر خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی عنوان کرد بر اساس بررسی‌هایی که انجام داده‌ایم در خصوص گران‌فروشی اپراتورهای اینترنت ثابت گزارشی را دریافت نکردیم.

البته برخی از قیمت‌هایی که این اپراتورها اعلام می‌کنند بر اساس کف و سقف مصوبه‌های رگولاتوری است و آنها مجاز هستند نرخ سرویس خود را مابین کف و سقف مصوبه تعیین کنند. همچنین اپراتورها در فضای رقابتی معمولا کف تعرفه را لحاظ می‌کنند و تاکنون هیچ‌کدام از آن‌ها سقف تعرفه را برای مشتریان لحاظ نکردند. هرچند احتمال دارد کاربران قسمت بسته‌ها را گران بدانند، اما از دیدگاه رگولاتوری این موضوع گرانفروشی نیست.

حسین فلاح جوشقانی، معاون وزیر ارتباطات در فروردین ماه سال جاری تاکید کرده بود:

تمام تلاشمان را می‌کنیم قیمت اینترنت افزایش نیابد و هدف ما این است که هزینه‌های اپراتورها را کاهش دهیم. وقتی هزینه‌ها کاهش پیدا کند، می‌توان مانع از افزایش قیمت ارائه خدمات آنها شد. هرچند لاجرم یک سری هزینه‌های اپراتورها بالا رفته و در سال جدید هم بالاتر خواهد رفت. امسال حسب قانون برنامه بودجه سال 98 اپراتورهای هم باید حقوق کارکنان خودشان را افزایش دهند.

یک اپراتور اینترنت ثابت که حدود 40 درصد سرمایه‌هایش نیروی انسانی است، اگر 20 درصد افزایش حقوق کارکنان داشته باشد، به طور خودکار 8 درصد هزینه‌هایش افزایش پیدا خواهد کرد. قطعا این اپراتور انتظار دارد که این افزایش هزینه به نوعی به واسطه افزایش قیمت و یا حداقل کاهش هزینه‌ها جبران شود. در همین راستا و برای پاسخ به انتظار اپراتورها برای کاهش هزینه‌ها، طی یک سال و نیم گذشته در حوزه‌هایی که در اختیارات وزارت ارتباطات بود مانند حوزه پهنای باند اینترنت، شرکت زیرساخت به عنوان ارائه‌دهنده اینترنت به اپراتورها در دو مرحله قیمت‌های خود را کاهش داد.

هیچ برنامه‌ای برای افزایش قیمت اینترنت روی ADSL نداریم

«محمدجواد آذری جهرمی» 19 تیر در حاشیه رویداد «ایران نوآفرین» اعلام کرد که وزارت ارتباطات هیچ برنامه‌ای برای پذیرش درخواست شرکت‌های FCP جهت افزایش قیمت اینترنت روی فناوری ADSL ندارد.

در هفته‌های گذشته بحث افزایش قیمت اینترنت ثابت به شدت اوج گرفت و «محمدعلی یوسفی‌زاده» رییس کمیسیون اینترنت در سازمان نظام صنفی رایانه‌ای و مدیرعامل آسیاتک در گفتگویی تفصیلی با دیجیاتو اعلام کرده بود که شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت نیاز به افزایش ۵۰ درصدی قیمت خدمات خود دارند تا حرکت آنها به سوی ورشکستگی متوقف شود. مدیرعامل آسیاتک همچنین پیشنهاد داده بود که قیمت اینترنت سیار نیز باید هم‌راستا با اینترنت ثابت افزایش داشته باشد تا از ریزش هرچه بیشتر مخاطبین اینترنت ثابت جلوگیری شود.

با این حال وزیر ارتباطات در پاسخ به این سوال که آیا وزارت ارتباطات با توجه به همین درخواست‌ها برنامه‌ای برای افزایش قیمت اینترنت دارد یا خیر، می‌گوید:

«تا زمانی که شرکت‌ها فناوری VDSL را ارائه ندهند ما برنامه‌ای برای افزایش قیمت نداریم. ما شرایطی را برای شرکت‌ها قرار داده‌ایم و آنها باید بروند روی فناوری جدید سرمایه‌گذاری کنند. حقیقت این است که امروز دیگر تکنولوژی ADSL منسوخ شده. ۳۰ درصد از خطوط مسی ما بالای ۲ مگابیت بر ثانیه آپ نمی‌شوند. تنها ۱۶ درصد از مشترکین ما می‌توانند سرعت ۸ تا ۱۶ مگابیت را دریافت کنند. عمده مشتریان ADSL سرعتی بین ۲ الی ۸ مگابیت دارند که اصلاً سرعت قابل قبولی برای امروز نیست.»

جهرمی می‌گوید همین ناتوانی از ارائه سرعت‌های بالاتر که ناشی از عدم سرمایه‌گذاری شرکت‌ها در این حوزه است باعث شده تا کاربران به راه‌کارهای همراه روی بیاورند: «شرکت‌های FCP به دلیل محدودیت سرعت‌شان و از طرفی اینکه LTE بالای ۲۰ مگابیت بر ثانیه به مردم خدمات می‌دهد، ۲ میلیون ریزش مشترک داشته‌اند و دلایل مشکلات مالی‌شان هم همین است. پس باید بروند ارتقاء تکنولوژی بدهند. ارتقا تکنولوژی هم نیاز به سرمایه‌گذاری دارد و شرکت‌ها پول‌شان را در این عرصه نمی‌آورند. می‌گویند با تعرفه‌های فعلی، سرمایه‌گذاری نمی‌ارزد.»

شرکت‌های اینترنتی البته امروز از زیرساختی برای رساندن اینترنت به مردم استفاده می‌کنند که برای ساختنش هزینه‌ای نداده بودند. با این وجود چرا اکنون از آنها درخواستِ سرمایه‌گذاری برای آماده‌سازی زیرساخت می‌شود و چرا دولت در این زمینه کاری نمی‌کند؟ جهرمی در پاسخ به همین پرسش می‌گوید:

«آن زیرساخت زمانی توسعه پیدا کرد که شرکت مخابرات ایران در اختیار دولت بود. ما یک مشکل تعارض ساختاری داریم در رابطه با اینکه شبکه ثابت کشور در اختیار مخابرات است. امسال در قانون بودجه به مجلس پیشنهاد دادیم که داکت و سیم مسی را پس بگیریم، ولی مورد موافقت قرار نگرفت و همچنان داکت و سیم مسی در انحصار مخابرات است. در شرایط فعلی، ما باید تلاش زیادی بکنیم. بارها گفته‌ام و نگرانی هم از گفتنش ندارم چون باید واقعیت را بگویم؛ کارنامه ما در دو سال اخیر در توسعه شبکه ثابت کشور خیلی رشد قابل توجهی نداشته. برعکس شبکه موبایل که رشد خوبی داشته‌ایم. پروژه‌های کوچکی در شهرهای دزفول یا پردیس شکل گرفته ولی هنوز اتفاق بزرگی رخ نداده است.»

با این حال جهرمی عنوان کرد که در این رابطه خبرهای خوبی در راه است: «در چند ماه اخیر فشار جدی روی مخابرات آورده‌ایم و تیم اجرایی مخابرات هم در حال رسیدن به نتیجه‌های خوبی است که ظرف هفته‌های جاری، خبر خوبش را اعلام می‌کنیم. هرچند همچنان تعارض ساختاری برقرار است.»