ماهی را می‌توان جز یکی از سالمترین انواع غذاها نام برد که حاوی مواد مغذی بسیاری همچون ویتامین D و پروتئین است. ماهی همچنین یک منبع بسیار مهم امگا۳ است که برای بدن و مغز بسیار مهم و ضروری تلقی می‌شود. برخی از خواص و فواید ماهی بر سلامتی:

دارای مقدار زیادی مواد مغذی

ماهی حاوی مقدار زیادی مواد غذایی است که بیشتر افراد کمبود آن‌ها را دارند. این مواد شامل پروتئین، ید، ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند.

چربی‌ها نیز گاهی سالم هستند! به همین دلیل ماهی‌هایی مانند سالمون، ساردین، ماهی تن و ماهی قزل‌آلا که چربی بالایی دارند مفیدتر قلم‌داد می‌شوند. ویتامین D یکی از این چربی‌ها است که بسیاری از مردم کمبود آن را دارند.

ماهی‌های چرب همچنین دارای اسیدهای چرب و امگا۳ هستند که برای فعالیت و عملکرد بدن و مغز بسیار مهم‌اند و می‌توانند خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها را کاهش دهند. برای بدست آوردن مقدار امگا۳ مورد نیاز بدن، خوردن یک یا دو وعده ماهی چرب در هفته توصیه می‌شود.

کاهش خطر سکته قلبی و مغزی

سکته قلبی و مغزی دو تا از شایع‌ترین علت‌های مرگ زودرس در جهان هستند. در یک مطالعه بزرگ که بر روی بیش از ۴۰۰۰۰ مرد در آمریکا انجام شده بود، نشان داد که افرادی که به صورت مرتب و مداوم ماهی مصرف می‌کنند خطر ابتلا به سکته قلبی٬ مغزی و همچنین مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی در آنها ۱۵درصد کمتر است.

حاوی مواد ضروری برای رشد

اسیدهای چرب امگا۳ برای رشد و نمو بسیار ضروری هستند. DHA یا اسید دو کزا هگزائوییک بسیار برای رشد چشم و مغز مفید است. به همین دلیل توصیه می‌شود زنان باردار و شیرده امگا۳ به میزان کافی مصرف کنند. با این حال برخی از ماهی‌ها دارای جیوه بالایی هستند که برای رشد مغز مشکل ایجاد می‌کنند. بنابراین زنان باردار باید از ماهی‌های کم جیوه مانند قزل‌آلا و ساردین را به اندازه ۳۴۰ گرم در هفته مصرف کنند. همچنین باید از خوردن ماهی‌های خام و نپخته نیز اجتناب کنند زیرا حاوی میکرو اورگانیسم‌هایی هستند که به جنین آسیب میرسانند.

سلامت مغز را افزایش می‌دهد

عملکرد مغز با افزایش سن کاهش می‌یابد. با این حال بیماری‌هایی همچون آلزایمر و کاهش خفیف عملکرد ذهن نیز طبیعی است. بسیاری از مطالعات نشان می‌دهد افرادی که بیشتر ماهی می‌خورند میزان کمتری از بیماری‌های ذهنی در آن‌ها وجود دارد. همچنین خوردن ماهی مقدار ماده خاکستری را در بافت عصبی اصلی مغز افزایش می‌دهد که تنظیم کننده حافظه و احساسات است.

جلوگیری و مقابله با افسردگی

افسردگی یک بیماری ذهنی شایع است که از صفات آن میتوان به غم و اندوه، کمبود انرژی، از دست دادن علاقه به زندگی و فعالیت‌های شخصی اشاره کرد. مطالعات نشان می‌دهد افرادی که به طور منظم ماهی میخورند، به احتمال کمتری افسرده می‌شوند. اسیدهای‌ چرب امگا ۳ با افسردگی مبارزه می‌کنند و اثربخشی داروهای ضدافسردگی را افزایش می‌دهد.

عوارض مصرف ماهی

یکی از نکات بسیار کلیدی و مهم در حوزه تغذیه و حفظ سلامتی، آگاهی از «تداخلات مضر مواد غذایی» است به این معنی که مصرف برخی مواد غذایی با هم و در یک وعده غذایی می‌تواند بسیار مضر و خطرناک باشد.

یکی از این موارد پرهیز، مصرف گوشت "ماهی" با برخی اقلام غذایی مانند ماست یا دوغ است که می‌تواند منجر به مشکلات و عوارض شدیدی برای انسان شود؛ خوردن همزمان ماهی و ماست مخصوصاً در وعده شام می‌تواند بسیار پرعارضه باشد.

ضعف شدید، افزایش احتمال سکته، تحلیل قوای جنسی، برص، لک و پیس، سردی معده، افزایش احتمال ابتلا به MS، ناراحتی‌های عصبی و ... تنها برخی از عوارض خوردن  ماهی همراه ماست است.

در توضیح چرایی این مسئله باید گفت که گوشت ماهی به‌لحاظ طبع، سرد و تر است و در صورت مصرف همزمان آن با ماست که آن نیز سرد و تر است، باعث غلبه شدید سردی و تری در بدن شده و عوارضی را که در بالا به آن اشاره شد به‌همراه خواهد داشت.

پس در مصرف ماهی باید دقت داشت:

ــ ماهی هرگز همراه ماست یا دوغ مصرف نشود.

ــ ماهی حتماً همراه مصلحات آن (خرما، عسل، گردو، زنجبیل، ادویه‌جات گرم، ماهی به‌صورت شکم‌پر) خورده شود.

ــ مصرف ماهی بیشتر باید در فصل تابستان و فصول گرم سال باشد.

ــ ماهی در وعده غذایی ناهار مصرف شود و از مصرف آن در وعده شام پرهیز شود.

ــ افراد با طبع سرد (افراد بلغمی و سوداوی) از خوردن زیاد ماهی به‌شدت پرهیز کنند.

ــ هرگز همراه ماهی، آب ننوشید.

همچنین متخصصان تغذیه، مصرف ماهی با لیموترش را نیز توصیه می‌کنند چون نه‌تنها لیمو طعم بهتری به گوشت ماهی می‌دهد بلکه ویتامین C موجود در آن به جذب آهن ماهی کمک می‌کند البته باید توجه داشت که مصرف مقادیر زیاد چاشنی‌هایی چون لیموترش و انواع ترشی‌ها به‌همراه ماهی به‌دلیل آنکه هر دو طبع سردی دارند به‌خصوص برای سرد‌مزاجان توصیه نمی‌شود چون ضمن اینکه سبب بی‌حالی، ضعف و هضم سخت غذا می‌شود، تشدید‌کننده بیماریهای سرد همچون روماتیسم، آلزایمر، افسردگی و… است.

در روایات اسلامی آمده است که اگر ماهی به‌خصوص شب‌هنگام خورده شود و با مصلحاتش همچون خرما، گردو، عسل، روغن بادام شیرین، کنجد، زنجبیل، آویشن یا به‌همراه ادویه‌جات با طبع گرم خورده نشود، یکی از عوامل تشدید‌کننده ام‌اس و سکته خواهد بود؛ بهترین چاشنی ماهی، آب نارنج و سیر است که هم فواید بی‌شمار و هم طبع گرمی دارند.

همچنین مصرف همزمان ماهی با تخم‌مرغ نیز بسیار مضر است؛ در طب سنتی، مصرف تخم‌مرغ و شیر و هر گوشت دیگری به‌همراه ماهی منع‌شده زیرا تولید سودا می‌کند و بر خلق و خوی افراد تأثیر منفی گذاشته و سبب تشدید بیماری‌های مزمن، افسردگی و یبوست می‌شود.