غذاهای دریایی ارزش غذایی بسیار بالایی دارند. آبزیان منبع خوبی از پروتئین با ارزش بیولوژیکی بالا بوده و حاوی مقادیر کافی از اسیدهای آمینه ضروری می باشند که با میزان اسید آمینه ضروری گوشت قرمز برابری می کند. پروتئین گوشت ماهی در مقایسه با سایر پروتئین های حیوانی در وزن برابر مقدار مشابهی پروتئین با کیفیت بالا دارد.
گوشت آبزیان نسبت به سایر گوشت ها هضم پذیری بهتری دارند. میزان هضم پذیری گوشت ماهی بین 89 تا 96 درصدمی باشددرحالیکه این مورددرباره گوشت مرغ وگاو 87 تا 90 درصداست. گوشت آبزیان منبع بسیار خوبی از مواد معدنی مختلف مانند ید، سلنیم، آهن، کلسیم و منیزیم است و از نظر ویتامین های A و D و همچنین ویتامین های محلول در آب بویژه ویتامین B12غنی است.اما یکی از غذاهای دریایی محبوب در کشورهای آسیای شرقی و اروپا خرچنگ است که در این مقاله به خواص آن می پردازیم.
خرچنگ
خرچنگ نوعی حیوان دریایی از خانوادهی سخت پوستان، و زیر مجموعهی Brachyura (به معنی دم کوتاه – brachy = کوتاه، ura = دم) است. این حیوان در سرتاسر جهان یافت میشود. خرچنگ دارای یک جفت چنگک است و بدناش با اسکلت خارجی ضخیمی پوشیده شده است.
برخی از خرچنگها فقط در اقیانوس، برخی دیگر هم در اقیانوس و هم روی خشکی یا ساحل، و برخی دیگر نیز در آبهای شیرین (رودخانهها و دریاچهها) زندگی میکنند. خرچنگها دارای اندازههای مختلفی هستند؛ طول این حیوانات دریایی میتواند از چند میلیمتر تا ۴ متر متغیر باشد.
با توجه به وجود مواد مغذی و مواد معدنی موجود در خرچنگ، مصرف این مادهی غذایی دارای فواید بی نظیری برای سلامتی است. اما خرچنگ در بسیاری از کشورها از جمله کشور ما جزء غذاهای مجلل به حساب میآید؛ زیرا این مادهی غذایی بسیار گرانقیمت است؛ طعمی بسیار دلپذیر دارد و همچنین، حاوی مواد مغذی بسیاری است و خواص بسیاری دارد ازجمله:
بهبود متابولیسم قند خون
به دلیل وجود مقدار زیادی کروم در خرچنگ، مصرف این مادهی غذایی برای افرادی که مبتلا به مقاومت به انسولین هستند، بسیار مناسب است؛ زیرا کروم موجود در خرچنگ به بهبود متابولیسم (سوخت و ساز) قند خون و متعاقبا به کاهش سطوح گلوکز خون در بدن کمک میکند. کروم موجود در گوشت خرچنگ باعث تسهیل در کارکرد انسولین، و در نتیجه، پیشگیری از بروز دیابت میشود.
مورد استفاده در تولید تجهیزات جراحی
طبق نتایج پژوهشی، خرچنگ منبعی عالی برای موادی به نام کیتوسان و کیتین است؛ به همین دلیل، از خرچنگ میتوان برای تولید تجهیزات جراحی از قبیل نخ بخیه، گاز پانسمان، پارچههای بیمارستانی، باند زخم، عوامل ضد قارچ، غشای دیالیز، و مواد ضد باکتری استفاده کرد. این ویژگی خرچنگ به خاطر قدرت بالقوهی زیستفروسایی موجود در دو مادهی کیتوسان و کیتین است؛ به این ترتیب، این مواد به آسانی در حین فرایند التیام زخم ناپدید میشوند.
تنظیم سطح کلسترول
مادهی مغذی کروم موجود در خرچنگ به افزایش سطح اچدیال (کلسترول خوب) در بدن کمک میکند. افزایش کلسترول خوب در بدن کمک میکند خطر ابتلا به حملهی قلبی، سکتهی مغزی، بیماری سرخرگ کرونری، و بیماریهای دستگاه گردش خون در افراد کاهش یابد. به علاوه، استرول موجود در خرچنگ نیز به مهار جذب کلسترول و چربی موجود در سایر محصولات غذایی کمک میکند. به علاوه، اسیدهای چرب امگا-۳ موجود در گوشت خرچنگ به کاهش سطح تریگلیسرید و کلسترول بد (الدیال، لیپوپروتئین کمچگالی) نیز کمک میکنند؛ این عوامل معمولا باعث انسداد دیوارههای سرخرگها میشوند.
تسریع دربهبود زخمها
پروتئین، ویتامین B12، و مادهی معدنی روی (زینک) موجود در خرچنگ نیز به تسریع در التیام زخمها کمک میکنند. پروتئین موجود در خرچنگ میتواند باعث بازیابی سلولهای قدیمی شود؛ و همچنین، ویتامین B12 و روی (زینک) نیز باعث تولید گلبول قرمز میشوند.
تقویت دستگاه ایمنی بدن
اگر در فصولی که انتقال بیماریها زیاد میشود، نگران ابتلا به بیماری هستید، باید به مصرف غذاهای دریایی از جمله خرچنگ روی بیاورید. پروتئین، اسیدهای چرب امگا-۳، و سلنیوم موجود در خرچنگ به تقویت و بهبود دستگاه ایمنی بدن کمک میکنند.
بالا بردن سطح هوش
همانطور که میدانیم، مقدار زیادی اسیدهای چرب امگا-۳ در شیر وجود دارد؛ ولی میزان اسیدهای چرب امگا-۳ موجود در خرچنگ بیشتر از شیر است. کارکرد اصلی امگا-۳ عبارت است از تقویت دستگاه ایمنی بدن و افزایش سطح هوش.
حفاظت از قوهی بینایی
همچنین، گوشت خرچنگ میتواند در محافظت از قوهی بینایی به انسان کمک کند، زیرا این مادهی غذایی حاوی مقدار زیادی ویتامین A است.
پیشگیری از پوکی استخوان
با مصرف گوشت خرچنگ میتوان از پوکی استخوان نیز پیشگیری کرد. زیرا این مادهی غذایی حاوی پروتئین و مس پر خاصیتی است که میتوانند به تشکیل سلولها و اعصاب استخوان کمک کنند. برای کسب آگاهی بیشتر در این زمینه میتوانید پوکی استخوان: ۱۴ علت + ۱۶ درمان خانگی پوکی استخوان و همچنین ۸ مهمترین علائم پوکی استخوان یا استئوپروز در زنان و مردان را مطالعه کنید.
کمک به رژیمهای غذایی
گوشت خرچنگ برای افرادی که در حال پیروی از رژیم غذایی هستند بسیار مفید است، زیرا این مادهی غذایی حاوی چربی اشباع شده است که میتواند به بهبود و موفقیت رژیمهای غذایی کمک کند. همچنین این حیوان دریایی حاوی چربی اندکی است – ۰.۲ گرم در هر ۱۰۰ گرم. توصیه میکنیم با مطالعهی ۱۵ مشهورترین و بهترین رژیم غذایی دنیا از تحلیل علمی و تاثیرات انواع رژیمهای غذایی نیز آگاه شوید.
کمک به رشد جنین و نوزاد
توصیه میشود زنان باردار و مادران شیرده هفتهای یک الی دو بار گوشت خرچنگ مصرف کنند. میزان بالای پروتئین و اسیدهای چرب امگا-۳ موجود در خرچنگ میتواند به تشکیل غشای سلولی در مغز جنین و نوزاد کمک کند.
پیشگیری از سرطان
بدنهای ضعیف در برابر رادیکالهای آزادی که میتوانند باعث بروز سرطان شوند، بسیار آسیبپذیرتر هستند. هر دوی این مشکلات را میتوان با مصرف گوشت خرچنگ بر طرف کرد. زیرا گوشت خرچنگ حاوی پروتئین، اسیدهای چرب امگا-۳ ، و روی (زینک) است که میتوانند به تقویت دستگاه ایمنی بدن کمک کنند. سلنیوم نیز برای پیشگیری از آسیبهای سلولی ناشی از رادیکالهای آزاد مفید است. به علاوه، توصیه میکنیم ۱۳ جدیدترین و بهترین راه جلوگیری از سرطان را حتما مطالعه بفرمایید.
مراقبت از سلامت پوست و مو
به زنانی که همیشه به سلامت پوست و مویشان اهمیت میدهند، توصیه میکنیم گوشت خرچنگ مصرف کنند؛ زیرا این مادهی غذایی فواید بسیاری برای زیبایی به همراه دارد. روی (زینک) موجود در خرچنگ میتواند از ریزش مو پیشگیری کند، و همچنین ویتامین B12 نیز میتواند از اعصاب و سلولهای پوستی محافظت کند.
نکاتی دربارهی مصرف خرچنگ
با اینکه گوشت خرچنگ دارای مجموعهای از مواد مغذی است و برای سلامتیتان فواید بسیاری دارد، نباید آن را بدون قاعده و بیش از اندازه مصرف کرد. زیرا گوشت خرچنگ حاوی آلودگیهایی نظیر فلزات سنگین، دیاکسین، و جیوه است. از این رو، قبل و بعد از مصرف گوشت خرچنگ باید به موارد بسیاری توجه کنید، از جمله:
میزان کلسترول موجود در خرچنگ بسیار بالا است – ۷۶ میلی گرم در هر ۱۰۰ گرم؛ با این حال، حداکثر میزان مصرف توصیه شده برای کلسترول، روزانه ۳۰۰ میلی گرم است. از این رو، اگر میخواهید فقط از فواید مصرف خرچنگ بهرهمند شوید، باید آن را به اندازهی کافی مصرف کنید و از مصرف بیش از حد آن پرهیز کنید، زیرا با مصرف بیش از اندازهی گوشت خرچنگ، نه تنها از فواید آن بینصیب خواهید ماند بلکه ممکن است دچار بیماری نیز بشوید.
هشدارهایی دربارهی مصرف گوشت خرچنگ
اگر به خرچنگ حساسیت (آلرژی) دارید، باید در مصرف گوشت این حیوان دریایی احتیاط کنید. حساسیت (آلرژی) به گوشت خرچنگ میتواند باعث بروز بثورات جلدی و آنافیلاکسی شود؛ این وضعیت در صورت عدم درمان به موقع ممکن است حتی به مرگ نیز منجر شود.
همچنین، در صورت تهیه و طبخ نامناسب خرچنگ، این غذای دریایی میتواند به آسانی باعث مسمومیت نیز بشود. گوشت خرچنگ باید تازه باشد و بوی عجیب و نامطبوعی نداشته باشد؛ گوشت خرچنگ را باید در فریزر یا یخچال نگهداری کنید.