درخت بائوباب گونه های مختلف دارد و هرکدام از این گونه ها درخت بومی نقاط مختلفی از جهان هستند. بدین صورت که شش گونه از این درخت در ماداگاسکار یکی بومی سرزمین اصلی آفریقاست، دو گونه دیگر یکی در شبهجزیره عربستان و یکی در استرالیا رشد میکند. این درختان درخت وارونه نیز نامیده میشود. چرا که زمانی که این درخت برگ ندارد، شاخههای آن شبیه به ریشهی درخت به نظر میرسند؛ انگار که این درخت وارونه در خاک کاشته شده است.
ویژگی های ظاهری درخت بائوباب
درختان بائوباب میتوانند بسیار عظیمالجثه شوند. ارتفاع آنها بین ۵ تا ۳۰ متر خواهد بود و قطر تنهی آنها نیز حدود ۷ تا ۱۱ متر میشود. میوه بائوباب به نام نان میمون شهرت دارد و طول آن به ۴۰ سانتیمتر میرسد. بخش اسفنجی این میوه دارای مادهای لعاب دار و خوراکی است و رنگی مایل به قرمز و طعمی ترش و شیرین دارد و از آن برای معطر کردن نوشابهها استفاده میشود. تنه بلند و بشکه مانند آن قهوهای رنگ است و قطر آن به ۹ تا ۱۲ متر میرسد.
کابرد های درخت بائوباب
درختان بائوباب به شدت مورد توجه مردم آفریقا هستند، زیرا تمامی قسمتهای این درخت برای مصارف گوناگون استفاده میشود. علاوه بر اینکه درختان بائوباب منبع مهمی برای تولید الوار محسوب میشوند، گاهی تنهی این درختان را بومیان خالی کرده و درون درخت را بهعنوان انبار بذر و دانهها، پناهگاه یا محل ذخیرهی آب مورد استفاده قرار میدهند. گاهی تنهی توخالی درخت بهعنوان تابوت مردگان نیز بهکار میرود.
از پوست درخت نیز محصولات ارزشمندی تولید میشود. محصولاتی نظیر تور صیادی، کیسه، طناب و لباس همگی از پوست درخت بائوباب ساخته میشوند. همچنین نوعی ادویهی خاص نیز از پوست درخت به دست میآید. برگ درخت بهعنوان سبزی خوراکی استفاده میشود یا از خشک شدهی آن بهعنوان آرد برای خمیر نان استفاده میکنند. میوهی درخت نیز خوردنی است و محلیها برای مصرف خودشان یا حیوانات از آن استفاده میکنند. مردمان بومی از ترکیب پالپ میوهها و آب، نوشیدنی خوشمزهای درست میکنند که طعمی شبیه به لیموناد دارد. دانههای گیاه منبعی غنی از ویتامین C است. معمولا محلیها این دانهها را درون غذا مصرف میکنند. از بخشهای مختلف درخت بائوباب میتوان محصولاتی نظیر صابون، چسب، گردنبند و پارچه تولید کرد.
مطالب مرتبط: نیاز صنعت گردشگری کشور به وجود ژئوپارک ها
افسانه های پیرامون این درخت
در کشور های مختلف جهان افسانه های مختلفی برای درختان بائوباب تعریف میکنند برای مثال در پارک ملی کافوئه در زامبیا یک درخت ۱۵۰۰ ساله به نام Kondokamwale است که افسانه ای با خود دارد. اینطور می گویند که او عاشق ۴ دختر جوان شده بود که وقتی فهمید به مرد انسان علاقمندند، آن ها را کشت. یک بائوباب معروف دیگر در زامبیا درخت برعکس بائوباب به نام Ingombe Ilede (به معنی «گاو خوابیده» که به حالت درخت اشاره می کند) وجود دارد. این درخت در یک سایت تاریخی از عصر آهن قرار گرفته که محلی برای داد و ستد و زندگی مردم تونگا از قرن ۵ تا ۷ بوده است.
نابودی درختان بائوباب
در طول دهه گذشته، درخت بائوباب آفریقای باستان در حال مرگ بوده اند. از سال ۲۰۰۵، هشت درخت از سیزده درخت قدیمی بائوباب آفریقا یا افتاده یا خشک شده اند. این مقاله از الی گشت به معرفی برخی از دلایل این پدیده می پردازد، که می گوید که قبل از انقراض آن ها در چه نقاطی می توان آن ها را دید، چه تلاش هایی برای حفظ این درخت افسانه ای تا به حال صورت گرفته و شما می توانید چه کار برای کمک به منقرض نشدن آن انجام دهید. همراه ما باشید:
بائوباب بیش از ۳۰۰ کاربرد از جمله منبع آب، غذا، ویتامین ها، دارو، پناهگاه و موارد دیگر دارد. با این حال، دانشمندان مرگ و میرهای اخیر درختان بائوباب را به تغییرات آب و هوایی نسبت دادند، زیرا درجه حرارت به طور فزاینده ی داغ و نبود بارندگی بیشتر دیده می شود. گزارش های ملی جغرافیایی نشان می دهد که یک مطالعه دیگر منتشر شده، قبلا به این نتیجه رسیده است که تغییرات آب و هوایی به دو گونه از سه گونه درخت بائوباب در ماداگاسکار آسیب می رساند. در بین سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۱، درخت بائوباب پنک (Panke) در زیمبابوه از بین رفت که برآورد شده ۲۴۵۰ ساله بوده است. در آوریل ۲۰۱۷، درخت سانلند بائوباب در لیمپوپو، آفریقای جنوبی نیز افتاد.