گلاب را می توان معجزه طبیعت نامید خواص و فواید بسیاری در این عصاره قرار دارد که در درمان بسیاری از درد ها و بیماری ها می تواند موثر باشد. این گل بهاری از اواسط اردیبهشت تا اواخر خرداد رویش دارد و از خواص درمانی فراوانی برخوردار است.

گلاب معروفترین نوع عرقیات است که از گل سرخ گرفته می شود. گفته می شود که حضرت محمد(ص) از عطر این گل استفاده می نمودند و به همین دلیل گل سرخ را با نام گل محمدی نیز می شناسند.

گلاب بعد از سکنجبین بیشترین مصرف را در بین مردم در قدیم داشته و امروزه نیز مصرف فراوانی دارد. گلاب یکی از نوشیدنی های پرمصرف در طب سنتی است. گلاب طبع میانه تا حدودی رو به خنکی دارد. بنابراین برای اکثر افراد مصرف آن توصیه می شود و عارضه خاصی ندارد.

 طبیعت گلاب گرم است و مقوی معده، قلب، کبد و اعصاب بوده و آرامبخشی قوی به حساب می آید. به همین دلیل است که قدیمی ترها مصرف گلاب را در روزهای سخت و پرتنش لازم می دانستند. این مایع خوشبو و معطر تا حدودی تحریک کننده جریان خون بوده و بافت پوست را به تولید سلول های جدید تحریک می کند.

خواص گلاب

 *گلاب برای شستشوی چشم مفید است؛ گلاب مخصوصا فشار و خستگی ناشی از نشستن طولانی مدت پشت کامپیوتر و تلویزیون را کاهش می‌دهد، چند قطره گلاب را به مقداری آب اضافه کنید و با یک پد پنبه چشم‌هایتان را بشویید، در زندگی روزمره بیشتر افراد ساعت‌ها در برابر صفحه کامپیوتر می‌نشینند که برای چشم‌ها مضر است و آلودگی محیط زیست هم باعث آسیب رسیدن به چشم می‌شود، خواص درمانی گلاب برای مراقبت از چشم مناسب است، گلاب را می‌توانید به عنوان قطره چشم مفید استفاده کنید.

* گلاب در طب سنتی ایرانی دارای خواص فراوانی است که مهم ترین آن آرام بخش بودن آن است. شاید به همین دلیل است که در مراسم عزاداری از آن استفاده می شود.

* گلاب علاوه بر خاصیت آرام بخشی ضد استرس هم هست. همچنین به دلیل تقویت سیستم عصبی، مصرف آن یا بوئیدن آن در درمان بسیاری از سردردها هم کاربرد دارد.

*  به هنگام شب برای رفع بی خوابی موثر است. از طرفی برای کاهش خستگی می توان آن را مصرف کرد.

*  برای تقویت لثه توصیه می شود. حتی برای بهبود آفت های دهان کاربرد دارد.

* گلاب به عنوان یک پاک کننده مناسب برای پوست قابل استفاده است و به شادابی پوست کمک می کند.

* گلاب برای معده و مخصوصاً دهانه معده مفید است، بنابراین می تواند در رفع نفخ یا ریفلاکس موثر باشد. 

* گلاب برای مجاری هوایی و ریه ها نیز مفید است. نرم کننده و لینت دهنده مجاری هوایی و گلو و حلق است. بخصوص برای افرادی که در شغلشان زیاد از حنجره خود استفاده می کنند نظیر مداحان و خوانندگان، آموزگاران، قاریان و امثالهم مفید است.

* یکی از دلایلی که در مراسم عزاداری و سوگواری اموات از گلاب استفاده می کنند این است که مزاج افراد مصیبت دیده که معمولاً دچار استرس، بی خوابی و پرفعالیتی و لذا حرارت بالا شده اند را رو به خنکی و تعدیل برده؛ بوی آن برای قلب و مغز مفید، آرام بخش و تسکین دهنده است؛ طعم آن مورد پسند ذائقه و گوارا بوده، اشتها را که معمولاً در هنگام بروز استرس و غم مختل می شود تحریک نموده؛ باعث تسکین حلق و حنجره و صدا نیز می شود.

* از آنجایی که طبع گلاب رو به خنکی است برای سوزش مجاری ادراری هم مفید است. در خیلی از موارد، سوزش ادرار به دلیل عفونت نبوده بلکه به دلیل گرمی مزاج یا افزایش ماده صفرا در خون و ادرار می باشد که گلاب در این موارد کمک کننده خوبی است.

* کسانی که در معرض حرارت بالای مزاج می باشند (استرس، عصبانیت زیاد، بی خوابی، گرمی مزاج پایه، مصرف گرمی جات، فصول یا مناطق گرمسیر)، از مصرف گلاب یا شستشوی بدن با گلاب نفع زیادتری می برند. 

* برای شخص تب دار توصیه می شود گلاب خنک (یخچالی یا با یخ) بنوشند و یا اینکه در ظرفی به همراه آب ریخته، پارچه ای را با آن آغشته کنند و دست و پاها و صورت را با آن شستشو دهند (پاشویه، بدن شویه)؛ مخصوصاً توصیه می شود ناحیه کبد (بالا و راست شکم) که نیاز بیشتری به خنک شدن دارد (چون کبد عضو گرمی است) را با پارچه آغشته به گلاب خنک نمایند.

* گلاب برای تقویت قوای عمومی بدن موثر است و باعث تجدید انرژی در بدن می شود. بوییدن و خوردن آن برای افرادی که در ایام امتحانات هستند، توصیه می شود.

* گلاب همچنین برای کسانی که سردرد ناشی از گرمی و چشم درد و سرخی چشم دارند موثر است. در این گونه موارد بوییدن، شستشو و اسپری کردن به ناحیه سر نیز بسیار موثر واقع می شود.

* غرغره کردن گلاب برای کاهش التهابات و سرخی حلق، کام، لوزه ها و حنجره موثر است. در افرادی که به علت گرمی مزاج، دچار خشکی مخاط و خونریزی (مثلاً در لثه یا مخاط دهان و بینی) می شوند، خوردن، استنشاق کردن (مکش از طریق بینی) و دهان شویه با گلاب بسیار توصیه می شود.

خواص دارویی و فواید گلاب

1. گلو درد
گلاب دارای خاصیت آنتی بیوتیکی، آرام بخشی و ضدالتهابی است و از دیرباز برای تسکین گلو درد و آرام سازی عضلات گلو و سرماخوردگی استفاده می شده است.

2. درمان عفونت
گلاب یک ضدعفونی کننده قوی است و به تولید هیستامین توسط سیستم ایمنی بدن کمک می کند و همین امر برای پیشگیری و درمان عفونت ها مفید می باشد.

3. ضد افسردگی
گلاب دارای خاصیت ضد افسردگی است که به درمان افسردگی و اضطراب کمک کرده و خلق و خوی فرد را بهبود می بخشد. استنشاق بخار گلاب و مصرف خوراکی گلاب از راه های سنتی برای بهبود روحیه و آرامش فرد است. اعتقاد بر این است که گلاب کیفیت خواب را افزایش داده و تاثیری مشابه داروی دیازپام دارد. برای رفع غم و اندوه، استرس، تنش و نگرانی از گلاب استفاده کنید، می توانید گلاب را به مچ دست یا صورت مالیده یا هنگام خواب کنار بالش قرار دهید.

4. سردرد
گلاب و بخار آن معمولا در آروماتراپی برای تسکین سردرد استفاده می شود. کافیست پارچه ای را به گلاب آغشته کرده و حدود 45 دقیقه روی پیشانی قرار دهید.

5. هضم و گوارش
مطالعات نشان می دهد گلاب تاثیر مثبت در هضم و کاهش مشکلات گوارشی دارد. همچنین ترشح صفرا را بهبود می بخشد که به نوبه خود برای هضم بهتر مواد غذایی و درمان نفخ و ناراحتی های معده مفید است.گلاب خاصیت ملین نیز دارد و به رفع یبوست کمک می کند.

6. خواص گلاب برای لاغری
گلاب با بهبود عمل هضم و رفع یبوست به کاهش وزن کمک می کند، مصرف گلاب به همراه زعفران نیز با کاهش اشتها برای لاغری مفید است.

7. خواص گلاب در بارداری
گلاب برای درمان یبوست و نفخ دوران بارداری مفید است و به رفع افسردگی شایع دوران بارداری و پس از زایمان کمک می کند. گلاب همچنین برای بهبود مشکلات پوستی همچون خشکی بیش از حد، چرب شدن یا بروز آکنه و جوش در زنان باردار تاثیر مثبت دارد.

8.خواص گلاب برای پوست و مو
قبل از اعمال موضعی هر گونه ماسک یا ضماد روی پوست صورت و سایر نقاط حساس بدن، حتما اندکی از آن را روی بخش کوچکی از پوست دست تست کرده و 20 دقیقه منتظر بمانید تا از عدم حساسیت پوست خود مطمئن شوید.
گلاب چربی های اضافه پوست را پاکسازی کرده و به دلیل خواص متعادل کننده PH از رشد باکتری های عامل آکنه جلوگیری می کند.

طرز تهیه گلاب

مقداری گل محمدی را در ظرف در بسته خاصی که بهتر است سفالی باشد ریخته همراه مقادیری آب با شعله ملایم می پزند. بخارات حاصل از جوشیدن را در ظرف دیگری خنک کرده (با روش میعان)، جمع آوری می کنند. ماده حاصله گلاب و اسانس می باشد.

در صورتی که داخل گلاب حاصل، مجدداً گل ریخته و جوشانده شود، اصطلاحاً گلاب دو آتشه به دست می آید که ماده موثره بیشتر و طعم و بوی تندتری دارد.

طرز تهیه شربت گلاب (جلاب)

یک شربت بسیار مفید که به سادگی می توان از گلاب تهیه کرد «جلاب» است. برای تهیه، به اندازه یک واحد شکر یا نبات و حدود سه واحد گلاب را در یک ظرف ریخته تا حل شود. سپس روی حرارت ملایم قرار دهید تا کمی بجوشد. به آرامی کف روی آن را بگیرید. وقتی حجم آن به نصف رسید کمی زعفران به آن بیفزایید بعد از این که کمی جوش خورد از روی شعله برداشته، مایه شربت عسلی شکلی که به دست می آید همان جلاب است که خواص گلاب و زعفران هر دو را دارد.

می توان برای ایجاد تنوع و افزودن خواص جلاب، مقداری عرق گل گاوزبان، بیدمشک، کاسنی یا بهارنارنج (حدود 1 واحد) به شربت اولیه اضافه نموده و سپس عملیات جوشاندن انجام شود. به این ترتیب، خواص این گیاهان دارویی نیز به جلاب اضافه می شود از جمله تقویت مغز و اعصاب، رفع خستگی، شادی بخشی و تفریح و بهبوددهندگی عملکرد ریه، کبد و قلب. بنابراین برای بیماری های روحی، روانی و افسردگی ها و نیز برای حالات ترس و اضطراب، فکر و خیال و همچنین بهبود عملکرد گوارشی، تنفسی و قلبی عروقی انسان بسیار مفید است.

چه کسانی باید در مصرف گلاب احتیاط کنند؟
افرادی که دچار اسهال شدید هستند یا زخم گوارشی و نفخ شدید دارند، همچنین کسانی که دچار بواسیر یا هموروئید می باشند بهتر است از گلاب استفاده نکنند.