وزیر ارتباطات در توییتر به خبرهای منتشر شده مبنی بر نفوذ هکرها به سامانه تسلیحاتی و موشکی ایران واکنش نشان داد و ضمن رد آنها، تاکید کرده که حمله موفقی صورت نگرفته است. او در همین رابطه نوشته است:
«رسانهها از صحت حمله سایبری ادعایی به ایران پرسیدند. باید بگویم که مدتهاست ما با تروریسم سایبری -مثل استاکسنت- و یکجانبهگرایی-مثل تحریمها- مواجهیم. نه یک حمله، بلکه در سال گذشته ۳۳میلیون حمله را با سپر دژفا خنثی کردیم. حمله موفقی از آنها صورت نگرفته، هرچند تلاشهای زیادی میکنند.»
در روزهای گذشته برخی رسانههای آمریکایی اعلام کردند که حملات سایبری علیه ایران توسط آمریکا به دستور ترامپ صورت گرفته که توانستهاند سیستم های کامپیوتری کنترل حملات موشکی و راکتی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را با موفقیت از کار بیندازند. این رسانهها اعلام کرده بودند که حملات سایبری روزی پنج شنبه و بعد از سرنگونی پهپاد آمریکایی شکل گرفته است.
«توماس باسرت»، مشاور امنیت داخلی سابق ترامپ و از دستیاران ارشد دولت بوش درباره این حمله گفته بود: «این عملیات با تهدیدات سایبری فزاینده ایران مقابله کرده و به امنیت کشتی ها و ارتش آمریکا در تنگه هرمز کمک می کند».
وزیر ارتباطات اما همانطور که از توییتش برمیآید صرفا وقوع این حملات را تایید کرده و گفته که هیچ کدام از این حملات علی رغم تلاش زیاد به نتیجه نرسیدهاند. او اعلام کرده که سامانه دژفا جلوی این حملات ایستاده، سامانهای که چندی پیش و در روز جهانی ارتباطات به طور عمومی از آن رونمایی شد. این سامانه با هدایت و فرماندهی مرکز ماهر (مرکز مدیریت امداد و هماهنگی عملیات رخدادهای رایانهای) بومیسازی و راهاندازی شده است.
دژفا یک طرح امنیتی جامعی از انواع سامانههای امنیتی است که بخش عظیمی از تهدیدات موجود در شبکهها بخصوص شبکه ملی اطلاعات را شناسایی کرده و با آن مقابله میکند. البته باید گفت این سامانهها صرفاً برای شناسایی و مقابله با تهدیدات شبکه ملی اطلاعات نیست و میتواند تهدیدات زیرساختها، محیط وب، غیر وب (تجهیزات)، تلفن همراه، تجهیزات حوزه صنعت و دیگر موارد را شناسایی کرده و با آنها مقابله کند.
پیش از این از نمونههای خارجی در ابزارهای داخل کشور استفاده میشد اما در طی یک بازه زمانی ۱۰ ساله این طرح پروژه جامع امنیتی قوی و محکم شکل گرفت و در نهایت دژفا با هزینهای ۲۰۰ میلیارد ریال راهاندازی شد.
با اینکه جهرمی از رشد سی برابری حملات سایبری در روز رونمایی از دژفا گفته بود اما در همان روز تاکید کرده بود که «همچنان باید بدانیم در برابر حملات مصون نیستیم.» با این وجود به نظر میرسد که این سامانه تاکنون در برابر حملات ارتش سایبری آمریکا مقاومت کرده است.
طرح دژفا اکنون دربرگیرنده ده زیر پروژه است:
سامانه «تلهافزار» برای شناسایی و جمعآوری بدافزارها.
سامانه «کاوشگر» برای پویش فایلهای مشکوک با ۳۰ ضد بدافزار
سامانه «سمات» برای مقابله با از کاراندازی توزیع شده برای تشخیص و کاهش اثر حملات DDOS
سامانه «بینا» برای جمع آوری متمرکز باتها و آسیبپذیریها در فضای IP کشور
سامانه «چکاپ» برای سنجش امنیت گواهی SSL، سرور DNS و مودم اینترنت
سامانه «سایمان» برای آموزش و شبیه سازی تست نفوذ سامانههای وب
سامانه «دانا» برای پویش اطلاعات کل فضای IP کشور
سامانه «سینا» برای ارائه سرویس ارزیابی امنیتی خودکار بر بستر وب
سامانه «سدید» تشخیص نفوذ در شبکههای صنعتی مبتنی بر زیمنس
بر اساس اطلاعات درج شده در سایت وزارت ارتباطات، طرح دژفا هفت زیر مجموعه دیگر دارد که در آینده نزدیک از آنها رونمایی خواهد شد. اما در مورد این سپر امنیتی در این مقاله بیشتر میخوانیم.
دژفا چیست؟
طرح دژفا، سپر امنیتی شبکه ملی اطلاعات که همراه با توسعه فناوری از حریم شخصی افراد محافظت میکند و هدف آن مقابله با حملات سایبری، حمایت از تداوم خدمات دیجیتال، جلوگیری از کلاهبرداری، نشر اطلاعات و شناسایی بدافزارهاست، امروز همزمان با روز ارتباطات، توسط محمدجواد آذری جهرمی - وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات - رونمایی شد. این طرح دربرگیرنده ۱۰ پروژه است و در مجموع برای آنها ۵۰۰ میلیارد ریال سرمایهگذاری شده است.
در این مراسم همچنین طرح سروا، مرکز تبادل اطلاعات دولت با بخش خصوصی و عمومی، با هدف به اشتراکگذاری اطلاعات دولتی برای استارتآپها، با سرمایهگذاری ۲۶ میلیارد ریال رونمایی شد.
پروژه (سروا) مرکز تبادل اطلاعات دولت با بخش خصوصی و عمومی با هدف به اشتراک گذاری اطلاعات دولتی برای استارت آپ ها است و بسترساز تعامل یکپارچه و ارائه سرویس به کسبوکارهای مورد تأیید بر روی یک زیرساخت یکپارچه و مطمئن است و از مزایای این سرویس میتوان به ارتباط با یکنهاد مشخص در دولت و عدم ایجاد سردرگمی، بهبود ارائه خدمات دولت الکترونیک، یکپارچهسازی سامانههای نرمافزارهای دولتی بدون اتصال مستقیم به دستگاهها، کاهش هزینههای دولت، حمایت از سامانههای داخلی اشاره کرد.
اتصال ۷۲۰۰ روستا به شبکه ملی اطلاعات
همزمان با روز ارتباطات، ۷۲۰۰ روستای کشور با سرمایهگذاری ۴۰۰ میلیارد تومانی به شبکه ملی اطلاعات متصل شدند. آذریجهرمی در این خصوص اظهار کرد: طبق برنامه ششم توسعه باید ۹۰ درصد روستاهای بالای ۲۰ خانوار به شبکه ملی متصل شوند. با افتتاح امروز این عدد به حدود ۷۰ درصد رسید.
همچنین شرکت مخابرات ایران، پروژه توسعه زیرساخت درون استانی شبکه ملی اطلاعات در چهار استان را با سرمایهگذاری ۳۱۶ میلیارد تومانی و با استفاده از تجهیزات تولید داخل، افتتاح کرد.
وزیر ارتباطات درباره این طرح هم گفت: شرکتهای داخلی در تولید تجهیزات نرمافزاری و سختافزاری برای گسترش شبکه ثابت پهنباند، به خودکفایی ۷۰ درصدی رسیدهاند، بنابراین تحریمها توسعه کشور در این بخش را متوقف نخواهند کرد.
افزایش ۳۰ برابری توان دفاعی در برابر حملات سایبری
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در ادامه از آزاد سازی دادهها برای استفاده کسب و کارهای نوپا و از افزایش ۳۰ برابری توان دفاعی ایران در برابر حملات سایبری خبر داد.
او با تبریک روز جهانی ارتباطات به خانواده بزرگ ارتباطات در سراسر کشور گفت: امسال را در مجموعه وزارت ارتباطات، سال «رونق تولید و گسترش خدمات دیجیتال» نامگذاری کردیم تا هدف گذاری سازمان را تبیین کنیم.
وی با بیان اینکه هم رونق تولید برای ما حائز اهمیت است و هم گسترش خدمات دیجیتال، گفت: مجموع این دو هدف توسعه اقتصاد دیجیتال و رسیدن به اهدافی که در برنامههای توسعهای کشور مد نظر بوده است را فراهم میکند.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود: خیلی خشنودم که به اطلاع برسانم بر اساس برنامه مدون و حساب شده دو نیم سال گذشته وزارت ارتباطات با همکاری سندیکای مخابراتی و شرکتهای تولید کننده تجهیزات مخابراتی، توانستهایم به خودکفایی ۷۰ درصدی در توسعه تجهیزات مورد نیاز برای پهن باند ثابت در کشور برسیم.
وی با بیان اینکه شرکتهای تولید کننده خدمات مخابراتی به توانمندی قابل توجهی رسیدهاند گفت: علی رغم افت شاخصهای اقتصادی در سایر بخشها، این شرکتها با رشد روبرو هستند و دستاوردشان هم امروز منجر به آن شده که در چهار استان، زیر ساخت ارتباطی و زیر ساخت پهن باند ارتباطی که تأمین کننده نیاز لایه دسترسی است را با تجهیزات تولید خودشان پوشش دادهاند و شرکت مخابرات هم تجهیزات خارجی را در این مناطق از دسترس خارج کرده و از تجهیزات ایرانی استفاده کرده است. این عدد در پهن باند موبایل به ۳۰ درصد رسیده است. یعنی ما امروز میتوانیم ۳۰ درصد تجهیزات مورد نیاز برای پهن باند موبایل را در داخل کشور تولید کنیم.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با تاکید بر اینکه امروز دو اتفاق مهم در راستای آنچه به عنوان اقتصاد دیجیتالی از آن نام می بریم و خدمات دیجیتال پایه آن محسوب میشود، افتاده است گفت: آزادسازی دادههای دولتی یکی از آن اتفاقات است. دادههای دولتی امروز ملی شدند. اگر امروز را روز ملی شدن دادههای کشور بنامیم حرف بی راهی نیست.
وی افزود: صنعت فضایی کشور سالیان سال اطلاعاتی را در مراکز دادههای خود نگهداری میکرد، بدون آنکه از این دادهها استفادهای شود. امروز این دادهها را به صورت آزاد در اختیار همه استارتاپ ها قرار قرار دادهایم.
آذری جهرمی تصریح کرد: سال گذشته ۱۰۰ استارت آپ در این حوزه شکل گرفته است و توانستهاند برای خود بازار ایجاد کنند و با اپلیکیشنهای که تولید کردهاند به کشاورزان مشاوره بدهند و برای خودشان درآمد ایجاد کنند. این دادهها متعلق به دولت نیست بلکه متعلق به همه مردم ایران است و هم میتوانند از آن آزادانه استفاده کنند.
مقاله مرتبط:حرف های تامل بر انگیز وزیر ارتباطات
وزیر ارتباطات با بیان اینکه دولت باید به کسب و کارهای نوپا خدمات ارائه دهد گفت: وقتی یک کسب و کار نوپا سایتی را راه انداخته که از طریق آن سایرین تبلیغات خود را ارائه کنند، ممکن است یک عده سودجو در این فضا با قیمتها بازی کنند و امنیت روانی جامعه را بر هم بزنند. این کسب و کار چگونه باید جلوگیری کند؟
وی افزود: در پروژه «سروا» خدمات دولت به این کسب و کارها تسهیل میشود و این شرکتها میتوانند کاربرانی که به آنها مراجعه میکنند را با استفاده از دادههای موجود در بانک اطلاعاتی اپراتورها تصدیق هویت کنند.
آذری جهرمی ادامه داد: البته ما در خصوص بحث رونق خدمات دیجیتال برنامههای مفصلی داریم همانطور که برای رونق تولید با سندیکا مذاکره کردیم در حوزه اقتصاد دیجیتال هم با سازمان «نصر» (نظام صنفی رایانهای) جلسات متعددی داشتیم. آنها یک برنامه مدونی تحت عنوان «بیستون» استخراج کردهاند و ما هم در اواخر خرداد، ۳ بسته حمایتی دولت در این حوزه را رونمایی خواهیم کرد.
وی افزود: نخستین بسته بحث طرحهای ۱۳ گانه اشتغال خواهد بود که بسیار مهم است. دومین بسته، بسته نوآفرین است که امیدوارم امشب در دولت به تصویب برسد و سومین بسته هم بستهای برای توانمندسازی کسب و کارها به صورت منطقهای در استانها است. این برنامهها هدف گذاری ما در جهت حرکت در مسیر «رونق تولید و توسعه خدمات دیجیتال» است.
وزیر ارتباطات با بیان اینکه پروژه سومی هم که امروز رونمایی شد و آن هم دستاورد مهمی محسوب میشود، بخش مهمی از آن برای رونق تولید و توسعه خدمات دیجیتال است گفت: زمانی که خدمات دیجیتال توسعه پیدا میکنند، مخاطرات امنیتی آن نیز افزایش پیدا میکند، بنابراین اختلال در سامانههای خدمات دیجیتال میتواند مردم را دچار مشکلات جدی کند.
آذری جهرمی افزود: امروز اگر خدمات بانکداری الکترونیک روی گوشیهای تلفن همراه از کار بیفتد، خدمات حمل و نقل ارائه نشود یا هر یک از بخشهای دیگر خدمات دیجیتال دچار اختلال شود، جدا از اینکه کسب و کاری را دچار مشکل میکند، آسیبهای اقتصادی کلان ایجاد میشود.
وی با تاکید بر اینکه ما به عنوان حاکمیت موظف هستیم که امنیت اقتصاد دیجیتال را تأمین کنیم گفت: این مسئله در سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات مورد تاکید قرار گرفته است. ما این زنجیرهای حفاظتی ایجاد کردهایم و اسمش را گذاشتهایم «دژفا» یا دژ فناوری اطلاعات.
او افزود: امروز ۱۰ پروژه زیر مجموعه «دژفا» مورد بهره برداری قرار میگیرد که ۲۰ میلیارد تومان هزینه پژوهشی برای آن صرف شده است و نزدیک به ۳۰ میلیارد تومان هم هزینه عملیاتی دارد که بر این اساس گام بلندی برای تأمین امنیت زیر ساختهای شبکه ملی اطلاعات به منظور احقاق حقوق مردم و تأمین امنیت در شبکه ملی اطلاعات که موضوع بسیار مهمی است برداشته خواهد شد.
آذری جهرمی تصریح کرد: «دژفا» ۷ پروژه جاری دیگر هم دارد و هنوز به اتمام نرسیده است که درباره آنها در طول سال اطلاعرسانی خواهد شد. در این رابطه این خبر را بدهم که میزان شناسایی و توان دفاعی ما در برابر حملات سایبری به زیر ساختها و کسب و کارهای ما بیش از ۳۰ برابر افزایش پیدا کرده است. البته این مفهومش این نیست که ما در برابر همه حملات ایزوله هستیم. ما این پرژه را با جدیت به عنوان تکلیف قانونی پیش می بریم و آن را تقدیم میکنیم به استارتاپ های کشور برای اینکه بتوانند فضای امن تری داشته باشند.
پیشرفت ۸۰ درصدی در زیر ساختهای شبکه ملی اطلاعات
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی هم در این مراسم با اشاره به اینکه یکی از فعالیتهایی که برای استقرار جامعه اسلامی انجام شده، راه اندازی شبکه ملی اطلاعات بود، گفت: کارکرد شبکه ملی اطلاعات تأمین استقلال و حفاظت از دادههای جمهوری اسلامی و تسهیل زندگی مردم است.
سعید رضا عاملی با اشاره به شعار "پر کردن فاصله استانداردسازی" اتحادیه جهانی مخابرات برای سال ۲۰۱۹ گفت: استانداردسازی به معنای ایجاد قالبهای مشخص و دائمی برای همیشه است.
وی افزود: قالبهای متنوع با رویکردهای شخصی، سازمانی و استفاده از فرصتها خلاف امر استاندارد سازی است، در صورتی که استانداردسازی از یک رویکرد یکپارچه برخوردار است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه در سه دهه اخیر ظهور دانش یکپارچه روندهای علمی جهان را تغییر داده است، تصریح کرد: برای برقراری ارتباطات دو گذاره وجود دارد، ارتباطگر و ارتباطگیر. اگر ارتباطگیر، ارتباطگر را به رسمیت نشناسد، هیچ تعاملی به وجود نمیآید.
عاملی با تاکید بر اینکه دانش یکپارچه علتهای مرتبط با پدیده را مورد توجه قرار دهد، گفت: در علوم، رشتهای به پدیدهها بر مبنای علم فیزیک، علوم سیاسی و ارتباطات نگاه میشد ولی این دانش یکپارچه بود که پایه فرا رشتهای علوم را برقرار کرد.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه با گذشت زمان ضرورت دانش یکپارچه بیشتر احساس شد زیرا عوامل تأثیرگذار بر پدیدهها بیشتر شد.
وی با اشاره به اینکه اتفاق دیگری که در حوزه دانش، جهان را تحت تأثیر قرار داد ظهور دانش "شبیه سازی هستی" است، افزود: علوم تجربی ابطال پذیر است و حرکت به سمت شبیه سازی هستی به همین دلیل بود تا از علم بیشتر به سمت ژنتیک هستی نزدیک شود.
عاملی با اشاره به اینکه امروز دانش در قطعات بایو به معنی هستیشناسی و نانو به معنی هستی در مقیاس کوچک عرضه شده است، گفت: امروز اینترنت همه چیز در مقیاس نانو در حال گسترش است و مرتبط کردن جهان اول با دوم در حال توسعه است.
وی با اشاره به اینکه امروز ما در فضای خیلی متفاوتی با جهان در ارتباط هستیم و اگر آن را درک نکنیم فقط مشکل را پیچیدهتر میکنیم، افزود: ما باید با عقلانیت کاربری به پدیدههای جدید نگاه کنیم که متفاوت از عقلانیت الهی است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه باید پدیدههای جدید را به خدمت اسلام در بیاوریم، اظهار کرد: باید از ظرفیت این پدیدهها برای استقرار جامعه اسلامی استفاده کنیم.
وی با اشاره به اینکه یکی از فعالیتهایی که برای تحکیم جامعه اسلامی انجام شده است، راهاندازی شبکه ملی اطلاعات بود، تصریح کرد: کارکرد شبکه ملی اطلاعات تأمین استقلال و حفاظت از دادههای جمهوری اسلامی و تسهیل زندگی مردم است.
عاملی با اعلام اینکه شبکه ملی اطلاعات به خودی خودی کاری انجام نمیدهد، گفت: این شبکه از جنس تراکنش خدمات ارائه میکند و در این شبکه ارتباطات دستگاهها مهم است.
عضو هیأت علمی دانشگاه مطالعات جهان اظهار کرد: شبکه ملی اطلاعات تاکنون ۸۰ درصد پیشرفت داشته است و دولت بیش از ۱۲ هزار میلیارد تومان و بخش خصوصی ۷ هزار میلیارد تومان در این پروژه سرمایه گذاری کردهاند و هدف دولت برای کوچک کردن نقش خود و فعال کردن بخش خصوصی در این پروژه محقق شد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه اگر به این شبکه به صورت دانش یکپارچه نگاه کنیم، وزارت ارتباطات به وظیفه خود که تأمین زیرساختها بوده عمل کرده است، گفت: هنوز زنجیره کامل نشده زیرا تأمین محتوی و خدمات محقق نشده و این حلقه مفقوده این زنجیره است.
وی تصریح کرد: دولت الکترونیکی دولت فیزیکی را کوچک میکند و دولت به سمت هوشمندتر شدن میرود.
عاملی با بیان اینکه دولت آینده را دولت بانک میگویند، خاطرنشان کرد: همه پدیدهها در آینده تبدیل به دارایی میشود و دولت الکترونیک دولتی است که از این داراییها حفاظت میکند.
حکمرانی آمریکا بر اینترنت پایان مییابد
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه در آینده نزدیک اینترنت به دو بخش تقسیم میشود و حاکم اینترنت تنها آمریکا نخواهد بود و چین نیز با داشتن جمعیت زیاد بر اینترنت حکمرانی میکند، گفت: اگر در آینده امکان داشتن دو حاکمیت بر اینترنت وجود دارد، پس امکان ایجاد اینترنت سوم وجود خواهد داشت.
وی افزود: مقام معظم رهبری تاکید دارند که قدرت سایبری ایران باید در تراز قدرت جهانی باشد یا در کنار آن و باید در این زمینه به اینترنت سه هم فکر کنیم.
عاملی با اشاره به اینکه فضای مجازی به مرور جغرافیای فیزیکی را دریافت میکند، گفت: برای آینده باید با مدیریت ایرانی از دادههای ایرانی حفاظت کنیم و شبکه ملی اطلاعات و متخصصان ایرانی این ظرفیت را ایجاد کردهاند.