صومعه گغارد صومعهای قرون وسطایی در ارمنستان است که بخشی از آن روی کوه و از دل صخرههای سنگی تراشیده شده است. قدمت کلیسای اولیه به ۱۲۱۵ میلادی بازمیگردد و ساخت مجموعه صومعه در قرن چهار میلادی صورت گرفته است. این کلیسا در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیدهاست.
این کلیسا در واقع بخشی از کوه مجاور است که تراشیده شده و در میان صخرهها و درهای زیبا احاطه شدهاست (دو بخش درونی و بیرونی کوه). گغارد درون درهای خوش منظره در فاصله ۹ کیلومتری از معبد گارنی نهفته است، این کلیسا نام خود را از نیزه مقدسی که حضرت مسیح در زمان مصلوب شدن به وسیله آن مجروح شده گرفتهاست.
ساختمان این کلیسای جذاب، از گرانیت سخت کنده کاری شده و جزو چهار کلیسای نایابی میباشد که در صخره و درهها بنا شدهاند. صومعه گغارد در سده ۴ میلادی توسط گریگور روشنگر در محل چشمه مقدس داخل یک غار بنا گذاشته شد.در جوار کلیسا در سمت چپ بر روی تپه، سلولهای رهبانی غار مانندی که توسط راهبان ساخته شدهاند قابل رویت است. درختها با پراکندگی نقطه وار تا طرف دیگر کلیسا در نزدیکی رودخانه امتداد دارند.
کلیسا در دو بعد زمانی مختلف ساخته و از دو بخش اصلی تشکیل شدهاست. در ابتدای سده سیزده میلادی این ناحیه از املاک خصوصی خاندان زاکاریان به حساب میآمد. این خاندان، از ثروتمندترین خاندان ارمنستان بودند و دستور ساخت کلیسای بیرونی را در سال ۱۲۱۵ میلادی میدهند. سالها بعد خاندانی به نام «پروشیان» این ملک را از زاکاریانها میخرند و دستور ساخت کلیسای درونی را میدهند.
تصاویری از این کلیسای بسیار زیبا: