تیتربرتر: این انجمن پیش از این سه گزارش دیگر درباره وضعیت اینترنت کشور منتشر کرده و در آن به جزئیات مربوط به کیفیت اینترنت پرداخته است. براساس گزارش چهارم انجمن، که به تابستان و پاییز ۱۴۰۳ مربوط می‌شود، ایران جزو سه کشوری است که بدترین کیفیت اینترنت را دارد. همان‌طور که پیش از این هم یکی از محدودترین اینترنت‌های دنیا متعلق به ایران بود، طبق داده‌های این گزارش هم بعد از چین محدودترین اینترنت دنیا را در اختیار دارد.

مقایسه داده‌های چهارمین گزارش کیفیت اینترنت در ایران در مقایسه با گزارش قبلی که در تیر ۱۴۰۳ منتشر شده بود، نشان می‌دهد کیفیت اینترنت ایران تفاوت چشم‌گیری نداشته و همچنان در وضعیت خطرناک قرار دارد.

وضعیتی که به گفته کارشناسان این انجمن نتیجه تداوم سیاست‌های محدودکننده داخلی، تحریم‌های خارجی و مشکلات گسترده شبکه Access است. بر اساس داده‌های این گزارش اینترنت ایران پس از میانمار و اوکراین، پراختلال‌ترین اینترنت و پس از چین محدودترین اینترنت در این چند ماه بوده است.

بر اساس گزارش Google Crux کیفیت اینترنت ایران در رتبه ۹۱ و بر اساس داده‌های ooni در رتبه ۹۹ از ۱۰۰ کشور است. در تجمیع این دو شاخص، ایران در جایگاه ۹۵ از ۱۰۰ کشور ایستاده است.

علاوه‌براین در رابطه با اختلالات با وضعیت slow2GDensity که پس از شهریور ۱۴۰۱ افزایش چشم‌گیری پیدا کرده بود، اینترنت ایران همچنان به نقطه قبل برنگشته است.

اینترنت طبقاتی برای اساتید و دانشجویان

رفع فیلتر یوتیوب برای اساتید و دانشجویان و ارائه‌ی اینترنت حدوداً رایگان به دانشجویان طرحی است که وزارت علوم با حمایت وزارت ارتباطات پیگیری می‌کنند.

طرح جدیدی که برای اینترنت طبقاتی مد نظر قرار گرفته و اعلام شده که در حال پیگیری است به دنبال برداشتن فیلتر و محدودیت پلتفرم یوتیوب برای اساتید دانشگاه و دانشجویان آموزش عالی است.

حسین سیمایی صراف، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری معتقد است عمده کاربری پلتفرم یوتیوب آموزشی است و به همین دلیل باید بدون مسدودیت در دسترس اساتید دانشگاه و دانشجویان آموزش عالی قرار بگیرد. او در این زمینه به خبرگزاری مهر گفته است:

کاربری یوتیوب عمدتاً آموزشی است. ما یک گزارش مستدل و مفصلی را از سهم یوتیوب در تحقیق، پژوهش و آموزش تهیه کرده‌ایم و به کمیته تعیین مصادیق مجرمانه ارسال کرده‌ایم، خیلی امیدواریم با توجه به مذاکراتی که انجام داده‌ایم حداقل برای اساتید و دانشجویان آموزش عالی از یوتیوب رفع مسدودی شود.
سیمایی صراف ضمن ابزار امیدواری برای برداشته شدن این محدودیت، اعلام کرد که «وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز خوشبختانه در این موضوع پیش‌قدم و پشتیبان ما است و خیلی باور داریم که این اتفاق خواهد افتاد.»

بیشتربخوانید:

کیفیت شبکه اینترنت به چه عواملی بستگی دارد؟

اینترنت طبقاتی مدت‌ها است که در برنامه دولت‌ها قرار دارد و به‌ویژه پس از افزایش محدودیت‌های اینترنت در سال ۱۴۰۱ موضوع ارائه دسترسی‌های ویژه به اقشار خاص در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفته بود که البته همواره با مخالفت‌های گسترده‌ای، هم از سوی عموم مردم و هم کارشناسان حوزه اینترنت، مواجه شده است.

با وجود تجربه مخالفت با اینترنت طبقاتی و تأکید بر لزوم ارائه اینترنت باکیفیت و پرسرعت برای همه مردم ایران، خبری که امروز وزیر علوم داده، نشان می‌دهد که نه‌تنها این وزارتخانه بلکه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هم به دنبال ارائه اینترنت طبقاتی برای قشر دانشگاهی کشور است. این در حالی است که پیش از این برخی از اعضای دولت جدید به‌صراحت اعلام کرده بودند که با اینترنت طبقاتی مخالف هستند.

دولت چهاردهم حتی در طرح جدیدی که به شورای عالی فضای مجازی برده و به تصویب این شورا رسانده است نیز به اینترنت طبقاتی تحت عنوان «اینترنت اقشار» پرداخته و دست‌کم براساس آنچه به‌عنوان خلاصه‌ای از این طرح منتشر شده، در یک بند از این طرح نشان داده که به دنبال ایجاد آن است. هرچند هنوز نسخه کاملی از این مصوبه ۳۲ بندی منتشر نشده و دلیل عدم انتشار هم توضیح داده نشده است اما کلیدواژه اینترنت اقشار بسیاری از مردم و کارشناسان را نسبت به طرح ایده اینترنت طبقاتی حساس و معترض کرده است.

اینترنت طبقاتی نه‌تنها باعث توزیع رانت و منشأ فساد خواهد شد بلکه در قوانین داخلی و بین‌المللی هم مشروعیت ندارد. در قوانین مختلف حق دسترسی آزاد به اطلاعات جزو حقوق شهروندی است و بر همین اساس، هم گرفتن این حق از شهروندان خلاف حقوق آن‌ها است و هم اعطای این حق بدیهی به‌عنوان یک امتیاز خاص به گروهی خاصی تبعیض‌آمیز و ناروا است.

اینترنت حدوداً رایگان برای دانشجویان

سیمایی صراف، وزیر علوم، در گفته‌های اخیر خود به نوع دیگری از اینترنت طبقاتی هم اشاره کرده است. او از رایزنی با وزارت ارتباطات برای «اینترنت حدوداً رایگان» ویژه دانشجویان تحصیلات تکمیلی خبر داده و گفته است:

استفاده یکسری از دانشجویان ما از اینترنت با توجه به رشته خاصی که دارند بسیار بالا است و به حجم بالایی از اینترنت نیاز دارند. بنابراین با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات صحبت کرده‌ایم و خوشبختانه استقبال شد که اینترنت تا حدی رایگان و با حجم خیلی بالا در اختیار دانشجویان تحصیلات تکمیلی قرار گیرد.
به گفته سیمایی صراف، در حال حاضر وزارت علوم پیش‌نویس تفاهم‌نامه را برای وزیر ارتباطات ارسال کرده‌ و پیگیری‌ها از وزیر ارتباطات نشان داده که این وزارتخانه بر سر وعده خود مانده و به‌زودی این مورد نیز اجرایی خواهد شد.

بنابراین، در روزهایی که اینترنت برای بسیاری از مردم دسترسی سخت و گران است؛ وزارت علوم در همکاری با وزارت ارتباطات قصد دارد برای یک قشر خاص هم فیلترینگ یک پلتفرم را بردارد و هم اینترنت ارزان‌تری ارائه کند.