یونیورس تودی، تقریبا ۴.۱ تا ۳.۸ میلیارد سال پیش، سیارات داخلی منظومه شمسی برخوردهای زیادی با دنبالهدارها و سیارکهایی بیرون از منظومه شمسی، تجربه کردهاند. این به عنوان دوره آخرین بمباران سنگین(LHB) شناخته میشود که طبق نظریهای، سیارکها و دنبالهدارها را از مدارهای منظم خود بیرون انداخت و آنها را به سمت عطارد، زهره، زمین و مریخ فرستاد. اعتقاد بر این است که این بمباران، آب را به درون منظومه شمسی آورده و شاید موجب شکلگیری حیات بوده است.
طبق تحقیقات جدید دانشگاه کمبریج، دنبالهدارها باید به آرامی - کمتر از ۱۵ کیلومتر بر ثانیه - حرکت کنند تا مواد آلی را به سیارات دیگر برسانند. در غیر این صورت، مولکولهای ضروری در اثر سرعت و دمای بالا که در اثر ورود و برخورد با جو ایجاد میشود، زنده نمیمانند. همانطور که محققان دریافتند، چنین دنبالهداریهایی تنها در منظومههایی بههم پیوسته که سیارات نزدیک به یکدیگر میچرخند، رخ میدهند. نتایج آنها نشان میدهد که این سیستمها مکان خوبی برای جستجوی شواهدی از حیات (امضای زیستی) فراتر از منظومه شمسی هستند.
این تحقیق توسط ریچارد آنسلو و امی بونسور دانشجو و پژوهشگر دانشگاه انجمن سلطنتی از موسسه نجوم در دانشگاه کمبریج و پل ریمر، عضو ارشد SCOL گروه اخترفیزیک آزمایشگاه کاوندیش در دانشگاه کمبریج انجام شد. مقاله آنها با عنوان «آیا دنبالهدارها میتوانند مولکولهای پریبیوتیک را به سیارات فراخورشیدی سنگی برسانند؟» در ۱۵ نوامبر در مجموعه مقالات انجمن سلطنتی منتشر شد.
در منظومه شمسی ما، بیشتر دنبالهدارها از کمربند کویپر سرچشمه میگیرند. برخی از این دنبالهدارها از کنار کمربند سیارکی پرتاب میشوند و به درون منظومه شمسی راه پیدا میکنند. دانشمندان همچنین دریافتهاند که دنبالهدارها میتوانند حاوی مولکولهای پریبیوتیک باشند که بلوکهای سازنده حیات هستند. این شامل سیانید هیدروژن، متانول، فرمالدئید، اتانول، اتان و مولکولهای پیچیدهتر مانند هیدروکربنهای با زنجیره بلند و اسیدهای آمینه است. به عنوان مثال، نمونههایی که از سیارک ریوگو در سال ۲۰۲۲ بازگردانده شد، شواهدی از اسیدهای آمینه دست نخورده و اسید نیکوتینیک، یک مولکول آلی به نام ویتامین B۳ در آن مشاهده شد. با این حال، همه این عناصر نمیتوانند در هنگام ورود به جو سیاره و برخورد با سطح آن دست نخورده باقی بمانند.
آنسلو در بیانیه مطبوعاتی دانشگاه منچستر گفت: ما مدام در حال مطالعه اتمسفر سیارات فراخورشیدی هستیم، بنابراین میخواستیم ببینیم آیا سیاراتی وجود دارند که بتوانند مولکولهای پیچیده را از دنبالهدارها بگیرند. این احتمال وجود دارد که مولکولهایی که منجر به حیات روی زمین شدهاند از دنبالهدارها آمده باشند، بنابراین همین امر میتواند برای سیارات در جاهای دیگر کهکشان نیز صادق باشد.
- عکسی که تلسکوپ فضایی هابل از جت انرژی سیاهچاله گرفت | شمشیر شوالیههای جنگ ستارگان در فضا
این تیم برای تحقیقات خود، به دنبال ایجاد محدودیتهایی برای انواع سیاراتی بود که دنبالهدارها میتوانند مولکولهای پیچیده را به آنها تحویل دهند. با استفاده از مدلهای مختلف ریاضی، محققان به این نتیجه رسیدند که دنبالهدارها میتوانند مولکولهای پیشساز حیات را فقط در شرایط خاصی برسانند. نتایج آنها نشان داد که محتملترین مکان برای یافتن دنبالهدارهایی که با سرعت مناسب حرکت میکنند، جایی است که سیارات در نزدیکی هم میچرخند. در این منظومهها، دنبالهدارها را میتوان با کشش گرانشی یک سیاره جذب کرد و سپس قبل از برخورد به سیارهای دیگر مهار کرد.
اگر دنبالهدار به اندازه کافی از یک مدار به مدار دیگر منتقل شود، سرعت آن به قدری کاهش مییابد که برخی از مولکول های پریبیوتیک میتوانند از ورود به اتمسفر جان سالم به در ببرند. نتایج آنها همچنین نشان داد که برای ستارگان خورشیدمانند، اگر سیارات کم جرم باشند، احتمال بقای مولکولهای پریبیوتیک بیشتر است. اما برای سیاراتی که به دور ستارگان کمجرم (مانند کوتولههای قرمز نوع M) میچرخند، سیارات در مدار نزدیک از اهمیت ویژهای برخوردار بودند.
این نتایج میتواند به اخترشناسان کمک کند تا در کدام سیارات فراخورشیدی باید به دنبال نشانههای حیات (امضای زیستی) بگردند.