تیتربرتر: در دین اسلام ادعیه و نمازهای مستحبی بسیاری وجود دارد که از مهم‌ترین آن‌ها نماز شب است. این نماز که ما بین نیمه شب شرعی و طلوع فجر خوانده می‌شود، در احادیث و روایات فراوانی از پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار توصیه شده و آثار و برکات بسیاری به همراه دارد. اهمیت این نماز تا جایی است که براساس برخی از روایات، خواندن آن بر پیامبر اکرم (ص) واجب بوده است.
نماز شب را چگونه می خوانند؟
نماز شب یازده رکعت است: چهار تا دو رکعت (مثل نماز صبح) به نیت نماز شب و یک نماز دو رکعت به نیت نماز شَفْعْ و یک نماز یک رکعتی به نیت نماز وَتْر.
نماز دورکعتی
نیت: دو رکعت نماز شب می‌خوانم قُربه اِلی الله
رکعت اول: یک بار سوره حمد + یک بار سوره قل هو الله احد + رکوع + سجده
رکعت دوم: یک بار سوره حمد + یک بار سوره قل هو الله احد + قنوت + رکوع + سجده + تشهد + سلام.
(نماز شبی که در قسمت بالا آمده است را چهار بار تکرار کنید که جمعاً هشت رکعت نماز شب می‌شود).
نماز شفع
نیت: دو رکعت نماز شَفْعْ می‌خوانم قُربه اِلی الله
رکعت اول: یک بار سوره حمد + یک بار سوره قل هو الله احد + یک بار سوره قل اعوذ برب الناس + رکوع + سجده.
رکعت دوم: یک بار سوره حمد + یک بار سوره قل هو الله احد + یک بار سوره قل اعوذ برب الفلق + قنوت + رکوع + سجده + تشهد + سلام.
بیشتربخوانید:
دعای پس از نماز شفع : به گفته شیخ عباس قمی در مفاتیح الجِنان، مستحب است پس از نماز شفع دعای «إلهی تَعَرَّضَ لَک» که از جمله ادعیه شب نیمه شعبان است، قرائت شود.
نماز وتر
نیت: یک رکعت نماز وَتْر می‌خوانم قُربه اِلی الله
رکعت اول: یک بار سوره حمد + سه بار سوره قل هو الله احد + یک بار سوره قل اعوذ برب الفلق + یک بار سوره قل اعوذ برب الناس
قنوت: خواندن کامل قنوت + در حالیکه دستهایتان در حالت قنوت است، (با انگشتان دست راست یا با تسبیح) چهل بار بگویید ( اَللّهُمَّ اِغْفِر لِلْمومِنینَ وَ اَلْمومِناتْ وَ اَلْمُسلِمینَ وَ اَلْمُسلِماتْ ) «خدایا ببخش جمیع مؤمنین مرد و مؤمنین زن را». بعد از آن هفتاد بار بگویید ( اَسْتَغْفِرُ اللهَ رَبی وَ اَتُوبُ اِلَیه) «آمرزش می‌طلبم از خدایی که پروردگارم است و بسویش باز می‌گردم». آن گاه ۷ بار می‌گوییم «هذا مقامُ العائذٍِ بکَ منَ النّارِ»؛ این است مقام کسی که از آتش قیامت به تو پناه می‌برد و بعد از آن ۳۰۰ مرتبه می‌گوییم: «العفو» و سپس می‌گوییم: «ربّ اغفرلی و ارحمنی وتُب عَلیَّ انّکَ انتَ التّوابُ الغفُورُ الرّحیم».
زمان خواندن نمازشب
- وقت نماز شب از نیمه‌شب تا فجر صادق است، و هنگام سحر از سایر مواقع بهتر است و تمامی ثلث آخر شب سحر محسوب می‌شود. و افضل از آن خواندن نماز شب نزدیکی‌های فجر است.
- شخص مسافر می‌تواند نماز شب را پیش از نیمه‌شب بخواند.
- جوانی که می‌ترسد خواب بماند و نماز شب از او فوت شود می‌تواند نماز شب را پیش از نیمه‌شب بخواند.
- کسانی که برای خواندن نماز شب بعد از نیمه‌شب عذری دارند مانند پیرمردان و یا کسی که از سرد شدن هوا می‌ترسد و یا از جنب شدن در خواب می‌ترسد... می‌توانند نماز شب را قبل از نیمه‌شب بخوانند.
فضیلت نماز شب در کلام ائمه
از فضایل نماز شب میتوان به جلب روزی،بخشش گناهان، نورانی و زیبا شدن فرد، بازداری از گناه،نیکو گشتن اخلاق انسان و... اشاره کرد. در رابطه با نماز شب احادیث زیادی از امامان و پیامبر گرامی اسلام قابل ذکر است که چند نمونه از این احادیث را برایتان بازگو می کنیم.
امام باقر (ع) فرمودند:
«إنما جُعِلَت النّافلةُ لِیُتَمِّ بها ما أفسَدَهُ من الفریضة؛ همانان (نماز) نافله را به خاطر این جهت قرار دادند که جبران فساد نمازهای واجب را کند .»(فضایل و آثار نماز شب، ص56 به نقل از وسائل الشیعه ج 3، ص20)
رسول خدا(ص) فرمودند:
« من کثرت صلاته بالیل حسن وجهه بالنهار؛ هر که بیشتر نماز شب بخواند هنگام روز زیبا و نورانی است .»( فضایل و آثار نماز شب، ص60 به نقل از نهج الفصاحه، ص 580)
امام صادق(ع)فرمودند:
نمازشب، صورت را زیبا،خلق را نیکو و انسان را خوشبو می گرداند، رزق را زیاد و قرض را ادا می کند، اندوه را برطرف می سازد و چشم را جلا می دهد.(بحارالانوار، ج87، ص153)
نماز شب روزی را جلب می کند. (بحارالانوار، ج87، ص 161)
درخانه هایی که نماز شب، خوانده می شود و قرآن تلاوت می گردد، آن خانه ها نزد آسمانیان همچون ستاره ها درخشانند.(وافی، ج2، ص23)
رسول خدا(ص)فرمودند:
نماز شب، وسیله ای است برای خوشنودی خدا و دوستی ملائکه. (بحارالانوار، ج87، ص 161)
مسائل نماز شب
مسأله 1- کسی که نتوانسته باشد نماز شب را قبل از طلوع فجر بخواند می تواند قضای این نماز را بعد از نماز صبح تا بعد از طلوع آفتاب به جا آورد.
مسأله 2- مستحب است که نماز شب را بلند بخوانید تا کسانی که در خواب هستند برای خواندن این نماز پر فضیلت بیدار شوند اما یقین حاصل کنید که صدای بلند شما موجب ریا و مزاحمت برای دیگران نشود.
مسأله 3- بهتر است نماز شب ایستاده خوانده شود اما اگر برای کسی مشکل باشد می تواند این نماز را در حالت نشسته بخواند حتی می تواند این نماز را در حال راه رفتن و داخل ماشین و هواپیما و... نیز بخواند آنچنان که امام خمینی نماز شبش را در هواپیما و مرحوم تربتی نماز شبش را در حال مسافرت در حال راه رفتن خواند.
مسأله 4- کسی که نماز شب را نشسته می خواند بهتر است نماز را دو برابر بخواند زیرا دو رکعت نشسته به جای یک رکعت ایستاده است و الزامی در کار نیست؛ بلکه 11 رکعت نشسته بخواند قبول است. اگر نمی تواند 11 رکعت را بخواند، دو رکعت شفع و یک رکعت وتر را بخواند و اگر آن را نیز نتوانست بخواند خواندن یک رکعت وتر کفایت می کند.
مسأله 5- اگر کسی هنگام بیدار شدن از خواب وقت کافی برای نماز شب خواندن را نداشت می تواند نماز شفع و وتر را بخواند اما اگر او بعد از خواندن 4 رکعت از 11 رکعت بفهمد هنگام طلوع فجر است می تواند بقیه نماز شب را بعد از طلوع فجر بخواند و سپس نافله نماز صبح و نماز صبح را بخواند.
مسأله 6- نماز شفع قنوت ندارد، اما اگر کسی خواست می تواند به قصد ثواب و رجاء قنوت بگیرد.
مسأله 7- مسافر یا کسی که برایش مشکل است در نیمه شب نماز شب را به جا آورد می تواند این نماز را در اول شب بخواند.
مسأله 8- نمازهای مستحبی، همه دو رکعتی اند به غیر از نماز وتر که یک رکعتی خوانده می شود.
مسأله 9- وقت نافله صبح هم به اندازه 11 رکعت نماز شب از نصف گذشته است تا از طلوع آفتاب و حمره مشرقیه به اندازه ادای نماز صبح وقت است، بهتر است آن را قبل از نماز صبح و پس از آن نماز صبح خوانده شود.
