تیتربرتر: یکی از موضوعات جذاب در کشاورزی نوین، کشاورزی قراردادی است. دنیا با گذر از تئوری «دهکده جهانی»، گام‌های عملی و بزرگی را در راستای تبدیل شدن به یک «اتاق شیشه ای» برداشته است. در این عرصه دیگر نمی‌توان قدرت نظامی و نفوذ سیاسی را تعیین کننده صرف موفقیت و ماندگاری یک دولت-ملت دانست. بلکه صنایع استراتژیک و علی‌الخصوص صنعت کشاورزی و اقتصاد قدرتمند در کنار تامین حقوق اساسی و نیازهای یک ملت است که تعیین کننده خواهد بود.

کشاورزی قراردادی چیست؟

یکی از راه هایی که از سال 2001 میلادی و با انتشار کتاب Contract farming, Partnerships for growth توسط فائو ارائه گردید، «کشاورزی قراردادی» است. کشاورزی قراردادی در ابتدا بعنوان یک رابطه قراردادی در زمینه فعالیت‌های کشاورزی که در قالب قراردادهای مشخص میان «کشاورزان» و «خریداران»  منعقد می‌گردد، تعریف می‌شود اما ماهیت حقوقی این رابطه صرفاً میان یک فروشنده و خریدار قابل تفسیر نیست. بلکه ایجاد کننده زمینه همکاری مستمری است که در نظام حقوقی ایران بیشترین شباهت را به عقد مشارکت دارد و یک ساختار مشارکت تجاری را ایجاد می‌کند.

در این معنا، کشاورزی قراردادی، دو نوع «تعهد» را در مقابل هم قرار می‌دهد. تعهد کشاورز به تامین حجم و کیفیات مشخص شده محصول در قرارداد و تعهدات خریدار  به تحویل گرفتن محصولات و پرداخت ارزش آن بر اساس قرارداد .

در کشاورزی قراردادی، کشاورز با یک شرکت و سرمایه گذار قرارداد می بندد و در مدت زمان تولید محصول، سرمایه‌گذار حمایت‌های نقدی و نهاده ای از کشاورز انجام می‌دهد و در نهایت محصول را به قیمتی که ابتدا توافق کرده‌اند، خریداری می‌کند.

در کشاورزی قراردادی بخش خصوصی جای دولت را در خرید‌ها و حمایت ها می‌گیرد و امور بخش کشاورزی و تولید بیشتر خصوصی سازی می شود که منطبق با سیاست های اصل 44 قانون اساسی نیز است.

تامین نهاده، رساندن محصول به بازار، فروش و یا هدایت آن به صنایع تبدیلی از مشکلات عمده کشاورزان در سال‌های اخیر بوده که هیچ‌وقت درمانی برای آن پیدا نشده است و اکنون وزارت جهاد کشاورزی معتقد است که کشاورزی قراردادی راهکار و درمانی برای این گونه مشکلات است.

در کشور نیز کشاورزی قراردادی که پایه آن بر توافق کشاوزر با شرکت های است بنا نهاده شده و اجرایی می شود اگرچه هنوز ابتدای کار است اما مسئولان وزارت جهاد کشاورزی به موفقیت این طرح خوشبین هستند.

 اجرای کشاورزی قراردادی گندم در بانک کشاورزی 

بانک کشاورزی در چارچوب زنجیرۀ تامین مالی کشاورزی قراردادی، مسئولیت تامین نیازهای مالی و پولی این طرح عظیم و ملی را بر عهده گرفته است و وزارت جهادکشاورزی، هم زمان با ابلاغ شاخص های این طرح به استان ها و اعلام نیاز برای 30 هزار میلیارد تومان اعتبار و تسهیلات روی همکاری و همراهی بانک کشاورزی حساب کرده است و البته بانک کشاورزی نیز خود را مهیا برای تامین اعتبارات لازم اجرای کشاورزی قراردادی در سراسر کشور کرده است.

فرخ نژاد مدیرعامل بانک کشاورزی با اشاره به عاملیت بانک کشاورزی در خرید تضمینی بالغ بر 7.2 میلیون تن گندم به ارزش حدودی 830 هزار میلیارد ریال از کشاورزان در سال زراعی جاری و پرداخت میلیارد ها ریال تسهیلات برای خرید نهاده های زراعی، بر اهمیت جایگزینی ابزارهای نوین تامین مالی تعهدی و اعتباری به جای روش های سنتی و نقدی تاکید کرد و اظهار داشت: در قالب کشاورزی قراردادی بر بستر پلتفرم مدیریت زنجیره تامین، کشاورز می‌تواند نهاده ها و خدمات مورد نیاز خود را به صورت اعتباری و بدون پرداخت وجه نقد، از سازمان های ذیربط تامین کند و پس از برداشت محصول و تحویل آن به دولت، این هزینه ها از محل وجوه خرید تضمینی محصول کسر می شود.

فرخ نژاد تصریح کرد: مدل پیشنهادی تامین مالی بانک کشاورزی برای کشاورزی قراردادی، به صورت اعتباری و با کمترین اتکا به منابع نقدی انجام می شود و می تواند از طریق گردش جریان اعتباری، راهکار موثری برای جبران کمبود منابع مالی بانک ها برای حمایت از بخش کشاورزی و نیز کمک بزرگی به تامین امنیت غذایی کشور به ‌واسطه افزایش پایداری تأمین نهاده‌ها باشد.

وی افزود: بانک کشاورزی در پی تجربه های موفق کشاورزی قراردادی در سنوات گذشته، در راستای سیاست های وزارت جهاد کشاورزی و بر اساس نقشه راه و شیوه نامه های بانک مرکزی، امسال اجرای کشاورزی قراردادی گندم و تامین مالی زنجیره ای را بر بستر پلتفرم مدیریت زنجیره تامین با رویکرد اعتباری و با استفاده از ابزارهای نوین تعهدی نظیر گواهی اعتبار مولد (گام)، کیف پول و کارت اعتباری، گشایش اعتبار ریالی و ضمانت نامه، در دستور کار قرار داده است.

بیشتر بخوانید:

بانکداری روز دنیا در بانک کشاورزی/خدمات بانکی مدرن بانکداری باز و VIP Channel در بانک کشاورزی

وی خاطر نشان ساخت: در این روش، از انعقاد قراردادهای کاغذی و مراجعات حضوری تا حد زیادی کاسته می شود و همچنین فاکتورهای خدمات و نهاده ها به صورت الکترونیک ایجاد و توسط بانک از محل اعتبار تخصیصی تسویه می شوند.

خدمات بانک کشاورزی بر بستر پلتفرم مدیریت زنجیره تامین

مدیرعامل بانک کشاورزی گفت: در حال حاضر خدمات ارائه شده بر بستر پلتفرم شامل بیمه محصولات و خرید کود است که با هماهنگی شرکت بازرگانی دولتی، شرکت خدمات حمایتی کشاورزی و صندوق بیمه کشاورزی انجام می شود، اما پیش بینی می شود در سال های آتی خرید همه مواد اولیه و نهاده ها و ارائه کلیه خدمات مورد نیاز از جمله خرید سموم، انجام آزمایشات خاک، خدمات مکانیزاسیون، خدمات گیاه پزشکی، خرید بذر گواهی شده، خدمات آموزشی، فنی، توسعه‌ای، دانش‌بنیان،  تحقیقاتی و ... بر بستر این پلتفرم انجام شوند.