امروزه وقتی صحبت از پردازنده‌های مخصوص کامپیوترهای همراه به میان می‌آید، ناخودآگاه نام شرکت آرم (ARM) در ذهن اغلب کاربران و کارشناسان نقش می‌بندد. اگرچه در دهه‌های گذشته، اینتل به‌عنوان پیش‌گام بازار تراشه شناخته می‌شد و هنوز هم آماری عالی در تولید یکی از مهم‌ترین قطعات کامپیوترهای شخصی دارد، اما آرم از سال‌ها پیش با حرکتی آهسته و حساب‌شده به بازار نفوذ کرد. در دنیای کنونی کامپیوترهای همراه حتی استراتژی آرم را پذیرفته‌اند. کامپیوترها دیگر لزوما نیازی به بسیار سریع یا بسیار قدرتمند بودن ندارند. در عوض تولیدکننده‌ها بیش‌از‌پیش تمرکز خود را روی قابلیت‌های جابه‌جایی آسان و بازدهی دستگاه‌ها معطوف کرده‌اند.

نکته‌ی مهم درباره‌ی آرم این است که شرکت مذکور، تولیدکننده‌ی پردازنده نیست. آن‌ها معماری پردازنده‌ی مرکزی را طراحی می‌کنند و طراحی مذکور را به شرکت‌هایی همچون کوالکام و سامسونگ می‌فروشند. شرکت‌های مقصد نیز معماری‌ها را در پردازنده‌های خود به‌کار می‌گیرند. از آن‌جایی که امروزه اکثر پردازنده‌های همراه، از معماری مشترکی استفاده می‌کنند، پشتیبانی آن‌ها از کدها نیز برابر و یکسان خواهد بود. درنتیجه کدی که در کوالکام اسنپدراگون پشتیبانی می‌شود، در سامسونگ اکسینوس هم پشتیبانی خواهد شد.

داستان پیدایش آرم

پردازنده‌ی آرم، همان ذره‌ی سیلیکونی که بیش از ۱۳۰ میلیارد دستگاه را در دنیا کنترل می‌کند و بدون آن، مدرنیته با سر داخل تاریکی سقوط می‌کرد، داستان پیدایش بسیار عجیبی دارد. سفرنامه‌ی آرم پر است از بدشانسی‌هایی که بعدا به فرصت‌های مهمی تبدیل شد؛ مزیت‌های فنی غیر منتظره که بعدها به‌شدت حائز اهمیت شد؛ و تولید دستگاه‌هایی که بعدا با شکست مفتضحانه‌ای روبه‌رو شدند.   

چون بریتانیایی‌ها احساس می‌کردند از انقلاب کامپیوتر عقب مانده‌اند، تصمیم گرفتند درباره‌ی کامپیوترها برنامه‌ی تلویزیونی بسازند. برای این کار به کامپیوتر نیاز داشتند؛، پس یک شرکت انگلیسی کوچک و تازه‌کار برای این منظور یک کامپیوتر مناسب تولید کرد. وقتی این شرکت کوچک نیاز داشت برای کامپیوترش پردازنده‌ی سریع‎تری بسازد و چون اینتل حاضر نشد جواب تلفنش را بدهد،‌ بر آن شد که خود دست به کار شود.

بیشتر بخوانید:

جذاب ترین فناوری سال 2020

فناوری تحت کنترل انسان است یا انسان تحت کنترل فناوری!!

خیلی اتفاقی، پردازنده‌ی ساخت این شرکت مصرف برق کمتری داشت و حرارت کمتری تولید می‌کرد و به همین خاطر، توجه اپل را به خود جلب کرد. اپل از این پردازنده در پلتفرم نیوتن که مفتضحانه‌ترین شکست در تاریخ پروژه‌های این شرکت بود، استفاده کرد. از این جا به بعد البته اپل رفت تا کل دنیا را به تسخیر خود درآورد. 

بحران تراشه سازان

آرم و کوالکام در دادگاه منطقه‌ایِ آمریکا بر سر مجوز استفاده از فناوری‌های اختصاصی مشغول جنگ حقوقی مهمی هستند که احتمالاً نتیجه‌ی نهایی آن آثار بزرگی روی صنعت تراشه می‌گذارد. پرونده‌های جدیدی که اخیراً در دادگاه ثبت شده‌اند، نشان می‌دهند که احتمالاً در آینده نحوه‌ی همکاری آرم با شرکت‌های تراشه‌ساز تغییرات مهمی به خود می‌بیند.

کوالکام با ارائه‌ی مستنداتی ادعا کرده است که آرم به‌طور چشمگیری در حال تغییر مدل کسب‌و‌کارش است تا شرکت‌های فعال در حوزه‌ی تولید سرور مجبور باشند مجوزها را مستقیماً از آرم تهیه کنند. آرم معمولاً مجوز استفاده از طراحی‌های مختلف برپایه‌ی معماری‌اش را به شرکت‌هایی مثل انویدیا و کوالکام می‌فروشد. این شرکت‌ها براساس معماری آرم تراشه می‌سازند و آن‌ها را به شرکت‌های تولیدکننده‌ی سرور یا انواع کامپیوتر می‌فروشند.

کوالکام در پرونده‌ای ۸۳ صفحه‌ای که برای دادگاه فرستاده، مدعی شده است آرم از سال ۲۰۲۴ به‌بعد مجوز استفاده از معماری CPU خود را به این شرکت و سایر شرکت‌های طرف قرارداد پیشین نمی‌فروشد. به‌ادعای کوالکام از سال ۲۰۲۴ به‌بعد، آرم تنها به سازندگان دستگاه‌ها مجوز می‌دهد. آرم هنوز به ادعاهای کوالکام پاسخ مستقیمی نداده است؛ اما می‌گوید پرونده‌ی ثبت‌شده‌ی کوالکام «پر از اطلاعات اشتباه» است. آرم قصد دارد در هفته‌های آینده به شیوه‌ی رسمی و در قالب پرونده‌ی دادگاه، به ادعاهای کوالکام پاسخ دهد.

کوالکام در پرونده می‌گوید که آرم از سال ۲۰۲۴ مجوز استفاده از پردازنده‌ی گرافیکی (GPU) و پردازنده‌ی عصبی (NPU) و پردازنده‌ی مرکزی (CPU) خارجی را در سیستم-روی-چیپ‌هایی (SoC) ساخته‌شده برپایه‌ی معماری آرم صادر نمی‌کند. یکی از تحلیلگران می‌گوید: «این یعنی قرارداد سامسونگ با AMD یا قرارداد مدیاتک با شرکت ایمجینیشن پس از سال ۲۰۲۴ لغو خواهد شد.»

کوالکام می‌گوید سیاست جدید آرم کاملاً فرصت‌طلبانه و غیرمسئولانه است و تولید محصولات جدید و نوآورانه را به‌عنوان تاکتیکی برای مذاکره تهدید می‌کند. ظاهراً آرم به یکی از مشتریان کوالکام گفته است که اگر این شرکت در قالب قراردادی جدید با پرداخت بخشی از درآمد ناشی از فروش محصولات شرکای تجاری موافقت نکند، این شرکت‌ها از سال ۲۰۲۵ به‌بعد اجازه‌ی استفاده از تراشه‌های مبتنی‌بر معماری آرم را نخواهند داشت.

کوالکام می‌گوید: «آرم حداقل یکی از شرکای تجاری ما را تهدید کرده است که اگر با شرایط جدید موافقت نکند، سراغ اعطای مجوز به بزرگ‌ترین رقبای آن شرکت می‌رود.»

طبق ادعای وکلای کوالکام، آرم به یکی از مشتریان این شرکت گفته است: «هنگام منقضی‌شدن قراردادهای قبلی، آرم اعطای مجوز CPU به تمامی شرکت‌های فعال در صنعت نیمه‌هادی ازجمله کوالکام را متوقف می‌کند. آرم گفته است که می‌خواهد مجوزها را صرفاً به تولیدکنندگان دستگاه‌های الکترونیکی بدهد.» به‌گفته‌ی کوالکام، آرم در تلاش است مشتریان این شرکت را زیر فشار بگذارد و قراردادی ناعادلانه را به آن‌ها تحمیل کند.

کارشناسان می‌گویند آرم در حال انجام بازی کثیفی برای تهدیدکردن کوالکام است و شرکت‌هایی مثل سامسونگ و مدیاتک باید به‌شدت نگران این ادعاها باشند. گفته می‌شود انویدیا و برودکام و اپل قراردادهای بسیار خوبی با آرم امضا کرده‌اند و احتمالاً کمتر تحت‌تأثیر تغییرات جدید قرار می‌گیرند.