توصیه های تغذیه ای دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت به دانش آموزان به شرح زیر است:
۱. صبحانه وعده ای ضروری و مهم برای حفظ سلامت بدن
صبحانه مهمترین وعده غذایی روز است، اما بسیاری از کودکان و نوجوانان به طور منظم صبحانه نمی خورند. خوردن یک صبحانه مغذی می تواند به دانش اموزان کمک کند تا تغذیه بهتر و حتی عملکرد بهتری در مدرسه داشته باشد. در یک صبحانه مقوی، توصیه میشود از انواع نان بویژه نانهای تیره و سبوس دار در کنار مواد غذایی حاوی پروتئین مانند پنیر و تخم مرغ استفاده شود. همراه کردن این اقلام غذایی با شیر و مغز دانه هایی مثل گردو به تامین مواد مغذی مورد نیاز بدن دانش آموزان کمک خواهد کرد.
مطالعات نشان می دهد که خوردن یک صبحانه مغذی باعث بهبود عملکرد مغز به ویژه حافظه و یادگیری می شود. صبحانه خوردن گرسنگی را در طول ساعات مدرسه کاهش می دهد که خود می تواند باعث کاهش حواس پرتی شده و عملکرد تحصیلی، خلق و خو و رفتار دانش آموز را بهتر کند. کودکان و نوجوانانی که صبحانه می خورند عملکرد تحصیلی بهتری نسبت به بقیه دارند. همچنین خوردن صبحانه سبب کنترل اشتها شده و میل به خوردن شیرینی ها و مواد غذایی با ارزش تغذیه ای پایین را کاهش می دهد.
نخوردن صبحانه با تمایل به خوردن مقدار غذای بیش از نیاز بدن در وعده های بعدی همراه است که خود باعث اضافه وزن و چاقی در فرد خواهد شد. میزان پرخاشگری و افسردگی و کمبود مواد مغذی در بین دانش آموزانی که صبحانه میخورند نسبت به افرادی که صبحانه نمی خورند به مراتب کمتر است.
۲. مصرف میان وعده های سالم در ساعات بین کلاسها
میان وعده، که به عنوان مصرف مواد غذایی بین وعده های غذایی اصلی تعریف می شود، یکی از منابع اصلی دریافت کالری است. دانش آموزان علاوه بر سه وعده غذایی اصلی به میان وعده نیز نیاز دارند. دانش آموزان در این سنین باید برای نگه داشتن قند خون در حد طبیعی، حتما میان وعده، البته از نوع میان وعده های سالم، استفاده کنند تا فعالیت سیستم عصبی و عملکرد مغز آنها در حد مطلوب باقی بماند. نخوردن میان وعده ها با کاهش قند خون در این افراد همراه است که خود میتواند با پرخاشگری، عدم توجه کافی به دروس در سر کلاس و عدم تمرکز و یادگیری کافی همراه باشد.
بهترین میان وعده ها برای دانش آموزان لقمه نان و پنیر و گردو، انواع میوه ها (سیب، پرتقال، نارنگی، موز، هلو، زردآلو، لیمو شیرین و ...) و سبزیجات تازه (مانند هویج، کاهو، خیار و ...) و میوه های خشک (ماننده برگه میوه ها، کشمش و انجیر خشک و مویز و توت خشک)، مغزدانه ها (مانند گردو، فندق، پسته و بادام)، شیر و بیسکویت های سبوس دار میباشد. یادمان باشد که میان وعده‌هایی مانند چیپس و غلات حجیم شده نه تنها ارزش غذایی کمی دارند بلکه یکی از دلایل اضافه وزن و چاقی در بین دانش آموزان می باشند. استفاده از نانهای محلی از جمله نان های خشک و سبوس دار نیز میتواند گزینه مناسبی برای مصرف میان وعده ها در بین دانش آموزان باشد.
۳. وعده ناهار دانش آموزان را اهمیت بدهید
وعده ناهار یکی از وعده های اصلی است که در تامین انرژی و مواد مغذی مورد نیاز بدن بویژه برای دانش آموزان که در سنین رشد قرار دارند اهمیت زیادی دارد. یکی از نکات بسیار مهم در وعده غذایی ناهار دانش آموزان، زمان مصرف آن است که نباید خیلی به تاخیر بیفتد. توصیه میشود تمام دانش آموزان وعده غذایی ناهار خود را بین ساعت ۱۲ تا ۱۳ مصرف کنند و مصرف این وعده به بعد از تعطیل شدن مدرسه موکول نشود. در وعده غذایی ناهار، دانش آموزان می‌توانند از انواع غذاهای مرسوم در فرهنگ ایرانی استفاده کنند مشروط بر اینکه میزان چربی این غذاها خیلی زیاد نباشد، از غذاهای سرخ کرده به تکرر استفاده نشود و این وعده غذایی در کنار خود حتما یک واحد لبنیات و یک واحد سبزی (مثل سبزی خوردن یا سالاد یا دو تا خیار یا گوجه) را به همراه داشته باشد. اگر دانش آموزان وعده غذایی ناهار خود را از مدرسه تهیه میکنند بهتر است به آنها آموزش داده شود که مصرف غذاهای پرچرب و فست فودها در مدرسه به عنوان ناهار به حداکثر یک یا دو بار در ماه محدود شود و بیشتر روزها از سایر غذاهای سنتی که در مدارس سرو میشود استفاده کنند. اگر میبینید که امکان ناهار خوردن در مدرسه برای دانش آموز مهیا نیست یا دانش آموز بیشتر اوقات در مدرسه از غذاهای ناسالم استفاده می‌کند بهتر است یک لقمه نان و پنیر برای وی بگذارید تا در ساعت ناهار آنرا به عنوان یک میان وعده مصرف کند تا برای خوردن ناهار به منزل برسد. استفاده از انواع سالادها به عنوان وعده ناهار نیز برای دانش آموزان میتواند جذاب باشد. برای اینکه این سالاد را به عنوان یک وعده برای دانش آموزان جا بیندازید میتوانید در این سالادها از انواع حبوبات پخته شده، کمی پنیر رنده شده و کمی گوشت مرغ نیز استفاده کنید تا دانش آموز آن را به عنوان یک وعده اصلی بپذیرد.
