غرب از پیشنویس نهایی می‌گوید؛ ایران تکذیب می‌کند
در حال‌حاضر در طرف ایرانی و غربی به‌ویژه آمریکا دو نگاه و جمع‌‌‌‌‌‌بندی متفاوت در رابطه با پایان مذاکرات و پیشنویس ارائه‌شده وجود دارد، درحالی‌که طرف غربی از واژه «متن نهایی توافق» استفاده می‌کند اما طرف ایرانی این متن را متن نهایی نمی‌داند و عنوان کرده که «انریکه مورا» معاون هماهنگ‌‌‌‌‌‌کننده اتحادیه اروپایی چند ایده را به طرف‌‌‌‌‌‌های مذاکره‌‌‌‌‌‌کننده در وین ارائه کرده و لازم است این ایده‌‌‌‌‌‌ها در پایتخت‌‌‌‌‌‌ها مورد بررسی دقیق‌‌‌‌‌‌تر قرار گیرد. دوشنبه شب و بعد از اعلام پایان مذاکرات، توییتر رسمی خبر‌گزاری فرانسه در خبری فوری به نقل از یک مقام اروپایی نوشت که اتحادیه اروپا «متن نهایی» مذاکرات هستهای با ایران را به طرف‌‌‌‌‌‌های مذاکرات ارائه داده است. شبکه الجزیره نیز در این‌باره به نقل از یک مقام اروپایی نوشت: «پیشنهاد اروپا آخرین و بهترین متن برای بازگشت آمریکا به توافق هستهای با ایران است. اتحادیه اروپا متن نهایی توافق هستهای با ایران را ارائه کرد.» خبر‌گزاری رویترز نیز به نقل از یک مقام وزارت‌خارجه آمریکا اعلام کرد که واشنگتن آماده حصول سریع توافق بر سر احیای برجام بر پایه پیشنویس نهایی است.
پس از آن نیز جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «بر سر هر آنچه که می‌‌‌‌‌‌توانست مذاکره انجام گیرد، مذاکره شد و حال در متن نهایی قرار دارد، با این‌حال پشت هر مشکل فنی یا پاراگرافی، یک تصمیم سیاسی قرار دارد که پایتخت‌‌‌‌‌‌ها باید درخصوص آنها تصمیم‌گیری کنند. اگر این پاسخ‌‌‌‌‌‌ها مثبت باشند، آن‌وقت می‌توانیم توافق را امضا کنیم.» این ادعاها در شرایطی مطرح‌شده که مقامات ایرانی در پایان آخرین دور مذاکرات وین تاکید داشتند که در برخی موضوعات، پیشرفت‌‌‌‌‌‌های نسبی حاصل شده اما معنای این اظهارات به‌طور قطع رسیدن طرفین به متن نهایی توافق نیست. به گزارش نورنیوز پس از ۱۱ماه گفتوگو در وین که با فراز و فرودهای بسیاری همراه بوده، آنچه که موجب نهایی‌نشدن متن توافق تاکنون شده، رفتار غیرصادقانه غربی‌‌‌‌‌‌ها و تلاش برای استفاده از ابزارهای فرامذاکراتی برای زیر فشار قرار‌دادن ایران بوده است. اتخاذ این رویکرد کاملا سیاسی از سوی غربی‌‌‌‌‌‌ها همان‌طور که تاکنون تاثیری بر مواضع اصولی ایران نداشته، از این پس نیز در پیگیری راهبرد اصولی مذاکره‌‌‌‌‌‌کنندگان ایرانی برای احقاق حقوق ملت ایران نخواهد داشت.
همچنین حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه ایران روز دوشنبه با پایان‌‌‌‌‌‌یافتن مذاکرات، در تماسی تلفنی با جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌‌‌‌‌‌کننده مذاکرات وین گفت که رسیدن به یک توافق «با موضع واقع‌‌‌‌‌‌بینانه و پرهیز از مواضع غیرسازنده، به‌ویژه از سوی آمریکا» امکان‌پذیر است.
اختلافات باقیمانده چیست؟
در حال‌حاضر چندین اختلاف سیاسی و فنی بین ایران و غرب باقیمانده که اصلی‌ترین موضوع موردبحث، اصرار تهران بر این است که آژانس بین‌‌‌‌‌‌المللی انرژی اتمی بازرسی چندین ساله‌‌‌‌‌‌اش از فعالیت‌های هستهای در سه محل اعلام‌‌‌‌‌‌نشده در ایران را پایان دهد. پرونده‌‌‌‌‌‌ای که یک‌بار در سال۹۴ آژانس بین‌‌‌‌‌‌المللی انرژی اتمی طی قطعنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای پس از ۱۲ سال‌آن را مختومه اعلام کرد. پایگاه خبری پولیتیکو عصر دوشنبه درباره اختلافات فنی باقیمانده پس از مذاکرات پنج روزه نوشت: «در طول پنج روز رایزنی و گفتوگو، مذاکره‌‌‌‌‌‌کنندگان روی راهحلهایی برای «سوالات فنی» که در متن پیشنویس نهایی باقیمانده بود کار کرده‌‌‌‌‌‌اند. یکی از آنها مربوط به جزئیات نصب مجدد دوربین‌‌‌‌‌‌هایی (۲۷دوربین) است که برای نظارت بر پایبندی تهران به برجام استفاده می‌شد و ایران در ژوئن به تلافی قطعنامه شورای‌حکام آژانس آنها را خاموش کرد.»
به نوشته پولیتیکو، یکی دیگر از سوالات فنی هستهای ظاهرا مربوط به مقدار کمی اورانیوم غنی شده ۶۰درصد است که تبدیل و پرتودهی شده است و به دلیل رادیواکتیویته بالا نمی‌توان از ایران خارج کرد. بر اساس برجام، تمام اورانیوم غنی شده باید به خارج از کشور ارسال‌شود. به گفته یک مقام ارشد غربی که از این موضوع مطلع است، متن پیشنویس نهایی شامل راه‌‌‌‌‌‌حل‌‌‌‌‌‌های احتمالی برای هر دو موضوع است. ایران همچنین خواستار تضمین حقوقی از سوی ایالات‌متحده شده است که از توافق هستهای آینده خارج نخواهد شد. این بحث در قالب اختلافات سیاسی جای می‌گیرد. دولت بایدن بارها تاکید کرده است که به تعهدات خود تحت این توافق پایبند خواهد بود اما نمی‌تواند تضمینی برای دولت‌های آینده ارائه کند.
بنابراین مذاکره‌‌‌‌‌‌کنندگان برخی تضمین‌‌‌‌‌‌های اقتصادی را بررسی کرده‌‌‌‌‌‌اند که به ایران فرصت سود مالی از این توافق را می‌دهد؛ یعنی حتی اگر دولت جدید ایالات‌متحده دوباره از این توافق خارج شود، یکی از این اطمینان‌‌‌‌‌‌ها که مذاکره‌‌‌‌‌‌کنندگان در حال کار روی آن هستند، تداوم موقت قراردادها برای شرکت‌هایی است که در ایران تجارت می‌کنند.
واکنش روسیه و چین
در این بین مذاکره‌‌‌‌‌‌کننده ارشد چین در مذاکرات وین با تاکید بر اینکه تمامی طرفین در این مذاکرات باید با اتخاذ رویکردی واقع‌‌‌‌‌‌بینانه و به‌کار بستن راه‌‌‌‌‌‌حلی واحد از فرصت احیای مذاکرات استفاده کنند، از آمریکا خواست در اسرع‌وقت تصمیمات سیاسی لازم را برای احیای توافق هستهای اتخاذ کند. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌‌‌‌‌‌المللی در وین نیز در صفحه توییترش درباره مذاکرات وین نوشت: «با احترام به تمامی طرفین توافق هستهای و در وهله اول ایران، تمامی دلایل برای احیای برجام وجود دارد. مثل همیشه دشواری‌‌‌‌‌‌ها در جزئیات است.» او همچنین در پیام دیگری در واکنش به اظهارات دوشنبه‌شب جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌‌‌‌‌‌کننده مذاکرات وین در این‌باره، نوشت: «این کلمات اتمام‌حجت به‌نظر نمی‌‌‌‌‌‌آیند. تصمیم‌گیری‌‌‌‌‌‌ها در پایتخت‌‌‌‌‌‌های طرفین برجام[توافق‌هسته‌‌‌‌‌‌ای] گرفته می‌شود. آنها تصمیم می‌گیرند.»
در جست‌وجوی راه‌‌‌‌‌‌حل
همچنین پولیتیکو ادعا کرد که دیپلمات‌‌‌‌‌‌های غربی درگیر در مذاکرات وین گفتند که طی پنج روز یعنی از پنج‌شنبه تا دوشنبه، طرف‌‌‌‌‌‌ها بر سر یک توافق سیاسی جداگانه با ایران مذاکره کردند که می‌تواند به بسته‌شدن این تحقیقات کمک کند؛ مشروط بر اینکه ایران همکاری کند. در واقع شواهد و قرائن حاکی از آن است که نهایتا نماینده اتحادیه اروپا به‌عنوان تسهیل‌کننده و بر اساس برداشت خود از مواضع طرفین راهحلهایی را برای برخی موضوعات باقیمانده وارد متن کرده است. در این‌خصوص سید‌محمد مرندی، مشاور رسانه‌‌‌‌‌‌ای تیم مذاکره‌‌‌‌‌‌کننده ایران می‌گوید؛ گزارش‌ها درباره جزئیات چیزی که پیشنهاد شده «صرفا گمانه‌‌‌‌‌‌زنی‌‌‌‌‌‌اند.»
مرندی مطرح کرد: «تیم مذاکره‌‌‌‌‌‌کننده تا زمانی‌که متن حاصله، با دقت در تهران مطالعه و بررسی نشود، نمی‌تواند درباره چیزی که تا الان به‌دست آمده نظری ارائه دهد. در چند‌ماه اخیر، چه در وین و چه زمانی‌که مذاکره‌‌‌‌‌‌کنندگان در پایتخت‌‌‌‌‌‌هایشان هستند، مذاکره‌‌‌‌‌‌کنندگان ایران تهدیدهای غربی و ضرب‌‌‌‌‌‌الاجل‌‌‌‌‌‌های ساختگی را برای حفظ حقوق ایرانیان و دست‌یافتن به امتیازات مهم، نادیده گرفته‌‌‌‌‌‌اند. تفاوت آن موقع با الان بسیار زیاد است.»
