تیتربرتر: ماجرای توقیف قبل از پخش و در جریانِ پخش به یک روالِ غیراصولی تبدیل شده است. حتی در مواقعی و در مواجهه با سریال‌هایی مانند «قبله عالم» و «می‌خواهم زنده بمانم» حکمِ تبلیغ و سودآوری را هم پیدا کرد. اما حکایت قدیمی توقیف، یکبار قبل از شروعِ پخش سریال «جیران» حسن فتحی به سراغش آمد و یک بار هم در بزنگاهِ پخش بیست و چهارمین قسمتِ «جیران» گریبانِ دست‌اندرکارانش را گرفت.
این اتفاق در تلویزیون هم بعضاً افتاده است. در جریانِ پخش فصل ششم «پایتخت» حواشی‌ای مشابه این جنس وقایع باعث شد تا هنرمندان و سازندگان این سریال از تلویزیون فاصله بگیرند و حتی چند قسمت باقیمانده ساخته نشود. آنجا «پادرمیانی» باعثِ تکمیل فصل ششم شد و احتمالاً بنابر آخرین گفته‌های مهدی فرجی تهیه‌کننده شناخته شده تلویزیون، "پایتخت" هفتمی هم در کار باشد. اما در اینجا، ساترا یک بار توانست پادرمیانی کند و «جیران» را از توقیف درآورد و باید دید این‌بار هم می‌تواند؟
تکلیفِ مخاطبان «جیران» چه می‌شود؟
فارغ از هر حاشیه و اختلافی، باید به مخاطب هم فکر کرد چراکه انگار سهم ایشان، در پازل توقیف «جیران»، فراموش شده است. مخاطبی در اندازه‌ی به تعبیرِ محمدجواد شکوری‌مقدم 6 میلیون نفر قانونی و 5 میلیون نفر غیرقانونی. شکوری‌مقدم در آخرین مرقومه خودش در فضای توئیتر از ساترا خواسته است نقش بی‌طرفانه‌ای در این باره داشته باشد.
او حتی در رشته توئیت خود به آن جلسه بررسی شکایت دست‌اندرکاران سریال «آهوی من مارال» اشاره کرده که یک بار حکم به فقدان شباهت دو فیلمنامه داده شد و سریال پخش خود را آغاز کرد و حالا دوباره این جلسات کارشناسی پیگیری می‌شوند و خسارات مادی و معنوی به همراه دارند.
نویسنده جیران: پیگیری قضایی ر| شروع کردم
احسان جوانمرد فیلمنامه‌نویس و نویسنده سریال« جیران» به کارگردانی حسن فتحی که پخش آن به تازگی از سوی نهادهای قضایی متوقف شده است در واکنش به این اتفاق در صفحه شخصی‌اش خبر از آغاز پیگیری های قضایی داد و نوشت:
«بازی تقدیر است این و رسم روزگار بی‌رسمان؛ سال‌ها گذشته بود از مرگت که برای اولین بار نامت را شنیدم؛ در گور سرد و تاریکت خوابیده بودی که خیال زنده کردنت از خاطرم گذشت.
حالا که زنده‌ات کردیم به محاقت برده‌اند که آی شبیه خیال ماست این خیال جیران‌سازان؛ تو اما نه خودت شبیه هیچ کس بودی نه آنچه ما در خیالمان ساختیم شبیه آهوی این و مارال آن یکیست.
با سلام؛ بالاخره دوستانی که به مشورتشان اقدام متقابل قضایی را به تعویق انداخته بودیم قبول کردند که دیگر کافیست! فلذا فارغ از هر نتیجه‌ای که از شکایت همکاران نامهربانمان حاصل شود، بنده پیگیری قضایی تازه‌ای را بر اساس مستندات سال ۱۳۹۳ آغاز می‌کنم. من که معتقد بودم و همچنان هم معتقدم تاریخ ارث پدر کسی نیست ولی اگر رابطه جیران و سیاوش و رقابت عاشقانه سندش به نام دوستان خورده چون کمی زودتر پروانه ساخت گرفته‌اند حالا باید برای تک‌تک اتفاق‌ها و شخصیت‌های کارشان - چنانچه کوچکترین شباهتی به آدم‌های قصه‌ی سال ۹۳ من داشته باشند - پاسخگو باشند.
اول از همه هم آن پیرزن رمال (ننه‌آشوب) و چند چیز دیگر که با بی‌انصافی در شکایتشان سرقت جیران از مارال تلقی شده بود حالا بر اساس همان تفسیر، تمامشان باید سرقت مارال از جیران تلقی شوند. قواعد دادگاه‌ها اگر با هم یکی باشد نوبت تقلای همکاران نامهربان است.
همین اول هم بگویم رای اگر به نفعمان صادر نشود همین که بابت اثبات بدیهیات حرص بخورند و بدانند چه حسی دارد ما را بس است و رای اگر به نفعم صادر شود همان جا و در همان مجلس رضایت می‌دهم چون نه پی باج‌خواهی و خسارتم و نه راضی به اینکه زحمت صدها انسان نجیب و بی‌تقصیر در آن پروژه وجه‌المصالحه این دعواهای کودکانه شود.
صرفا شکایت می‌کنم تا اگر وحدت رویه بر دستگاه قضا حاکم باشد، این دوستان هم طعم آمد و رفت را بچشند و متوجه شوند که طرح شکایت و ژست شاکی و مالباخته گرفتن بواسطه چهار ورق کاغذ و باطل کردن یک تمبر خیلی هم کار سختی نیست.
شنیده‌ام شاهِ آنها هم چشم و سبیل و مادر و زن و بچه و خدم و حشم دارد و چه خوب می‌شود اگر قاضی تمام اینها را شباهت تشخیص بدهد. هشتمین صحنه طرح سال ۹۳ من که در آن شاه به شکار رفته و ما برای اثبات سرقتی نبودنش بیچاره شدیم، قاعدتا اینجا هم باید شبیه تشخیص داده شود و قس‌علی‌هذا.
آن دوستان هرگز از شخص من در هیچ مرحله‌ای شکایتی نکرده‌اند؛ اما توقیف سریال و رنجش میلیون‌ها مخاطب جیران در سراسر ایران هم تاب‌آوردنی نیست. امیدوارم ته قصه حق به حق‌دار برسد و قاضی بدهد همه جا جار بزنند: خَلَّص و تَمَّت.
پشت پرده توقیف جیران
خبر توقیف دوباره «جیران» ابتدا در رسانه قوه قضاییه اعلام و در ادامه توسط ساترا و در پایان توسط پلتفرم پخش‌کننده هم تایید شد. موضوع مورد اشاره در خبرهایی که از توقف سریال «جیران» با موضوع شاکی خصوصی منتشر شده، به همان مناقشه قبلی این سریال با سریال دیگری به نام «آهوی من مارال» برمی‌گردد. سازندگان «آهوی من مارال» در زمستان ۱۴۰۰ ادعا کرده بودند که داستان «جیران» از روی سریال آنان کپی‌برداری شده و نباید به پخش برسد. مهرداد غفارزاده، کارگردان «آهوی من مارال»، برای اثبات این ادعا پیگیری‌های بسیاری انجام داد و برای مدتی هم انتشار قسمت اول «جیران» را به تأخیر انداخت اما در نهایت با جلسه‌ای که در دوره قبلی مدیریت ساترا با حضور طرفین دعوا برگزار شد، سه کارشناس این موضوع را بررسی کردند و نتیجه این فرآیند، اجماع هر سه کارشناس بر فقدان شباهت به نحوی که قابلیت احراز گرته‌برداری سریال «جیران» از طرح «آهوی من مارال» را داشته باشد، اعلام شد. در نتیجه «جیران» پس از مدتی کشمکش به پخش رسید و تاکنون ۲۳ قسمت از این سریال از شبکه نمایش خانگی منتشر شده است.
مطالب مرتبط:
ساترا در زمین چه کسانی بازی می‌کند؟
حکم ساترا مبنی بر فقدان شباهت دو فیلمنامه «جیران» و «آهوی من مارال» البته بعد از یک ماه تعلیق در پخش، خسارات مادی و معنوی زیاد و چندین جلسه کارشناسی صادر شده بود. اما حالا بهره‌برداری رسانه‌ای عجولانه از این ماجرا، نوک پیکان انتقاد را اول به سمت ساترا می‌گیرد چراکه در توقیف اولیه، مساله را به درستی مدیریت نکرد و مساله عجیب‌تر اینجاست که تاکنون سابقه نداشته مقامات قضایی، دستوری برای فیلیمو یا آپارات داشته باشند و خود را نیازمند به واسطه‌گری بدانند! مهم‌تر آنکه اگر باز هم مشخص شود که شکایت از این سریال نادرست بوده است، چه کسی مسوول خسارت‌های مادی به کاربران و میلیون‌ها مخاطب خواهد بود؟! قسمت آخر سریال «جیران» بیش از ۴۰ هزار بازدید در فیلیمو داشت. یعنی مخاطبان بدون احتساب مالیات، در کم‌ترین حالت ۶ میلیارد تومان و در بیشترین حالت، ۲۱ میلیارد تومان حق اشتراک توسط مخاطبان پرداخت شده تا سریال‌های فیلیمو از جمله «جیران» را تماشا کنند.
ساترا پای مجوز خودش هم نمی‌ایستد!
البته اسماعیل عفیفه، تهیه‌کننده سریال معتقد است که فرآیند درست آن بود که در درجه اول خود ساترا، به عنوان داور نهایی که حکم به عدم تشابه داده بود از حکم داوری خود دفاع می‌کرد و به قرار صادرشده بازپرس اعتراض می‌کرد؛ چراکه طرفین این اختلاف در ابتدا ساترا را به عنوان داور پذیرفته بودند و این خیلی عجیب است که ساترا به جای دفاع از حکم و نظر خود کاملا تجاهل کرده است. البته با توجه به خط و مشی اخیر ساترا، بعید نیست به‌دلیل مناقشات اخیر خشنود شده و صرفاً نقش فرستادن نظر بازپرس را به عهده گرفته است. ۱۰ قسمت ابتدایی «جیران»، پس از طی مراحل مختلف موصوف الذکر از ساترا پروانه انتشار را دریافت کرده بود. به قولی، ساترا نشان داد که برای پروانه‌ای که توسط خودش صادر شده نیز ارزش حقوقی قائل نمی‌شود و مسائل فراقانونی را به بهره‌برداری‌های رسانه‌ای ترجیح می‌دهد!
با رصد مدعا‌ها و استدلال‌های مطرح شده پیرامون ساترا، هر مخاطب منصفی به این نتیجه می‌رسد که اقدام ساترا در برون‌سپاری و مُحلل‌تراشی تحت عنوان کارگزاری‌های سانسور در رابطه با مسئولیت قانونی که بر عهده داشته، تلاش برای مبصر شبکه نمایش خانگی بودن و انحصار در نظارت و مجوز و بعد بی اعتبار کردن مجوزی که خود صادر کرده، اقدامی غیرمسئولانه است. در این میان ساترا و پیش از آن، ارشاد بارها ثابت کرده‌اند که نمی‌توانند پای هنرمندان و آثار آنها بایستند و هر حمله و انتقاد و شکایتی را با سانسور یا توقیف به سرانجام نرسانند! آثاری که در این روزهای رکود و سیاه سینما، هنرمندان و عوامل آن، تنها دلخوشی مخاطبان و تنها راه تنفس اهالی تصویر است.
آنچه دیگران میخوانند:
نویسنده: علیرضا یوسفی
