به گزارش تیتربرتر؛ با توجه به تلاشهای مستمر قطر برای از سرگیری مذاکرات رفع تحریمها، شانس دوحه برای میزبانی مذاکرات آتی بیش از سایر کشورهای حوزه خلیج فارس است.
محل مذاکرات برجام در قطر برگزار می شود؟
سفر «جوزپ بورل» به تهران که پس از گفتگوی او و معاونش «انریکه مورا» با «رابرت مالی» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در بروکسل انجام شد، بهدلیل قصد او برای خارج کردن مذاکرات رفع تحریمها از وضعیت کنونی در کانون توجه رسانههای گروهی جهان قرار گرفت.
مسئول سیاست خارجی و امور امنیتی اتحادیه اروپا قصد خود برای سفر به ایران را اینگونه شرح داده بود: سفر من به تهران یک هدف اصلی دارد؛ اینکه بنبست را بشکنم و تنشها را درباره مذاکرات برجام کم کنم و اینکه یک انگیزه و فرصت جدیدی ایجاد کنیم که گفتوگوها روی ریل قرار گیرد.
بورل پس از گفتگو با مقامات ایران از موفقیت سفرش به تهران گفت و اظهار داشت: مذاکرات را در روزهای آتی از سر بگیریم و این بنبست را بشکنیم. سه ماه گذشته و باید کار را تسریع کنیم. خیلی خوشحالم بابت این تصمیم که در تهران و واشینگتن گرفته شده است.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان نیز گفتوگوهای انجام شده با بورل را مفصل، عمیق و دقیق عنوان کرد و گفت: مطالبات ایران را به بورل گوشزد کردیم و تأکید نمودیم که برای از سرگیری مذاکرات در روزهای آینده آمادگی داریم.
او همچنین خاطرنشان کرد: آنچه برای ایران مهم است نفع اقتصادی از توافقی است که در ۲۰۱۵ حاصل شده و هر موضوعی که بتواند نفع اقتصادی ما را تحت تاثیر قرار دهد از نظر دولت قابل قبول نخواهد بود.
اما موضوع مهمی که میتواند سفر بورل به تهران را از رایزنیهای معمول میان مقامات سیاسی متفاوت نماید، ملاقات نسبتا طولانی او و هیئت همراهش با دریابان شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی بود.
پرونده مذاکرات رفع تحریمها همواره با مدیریت شورای عالی امنیت ملی به پیش رفته و ملاقات اعلام نشده و نسبتا طولانی جوزپ بورل با مسئول نهاد امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران میتواند حاوی پیامهای متفاوتی باشد.
گرچه در اظهارات منتشر شده از دریابان شمخانی در ملاقات با بورل جنبههای انتقادی نسبت به بدعهدی و بیعملی آمریکا و اروپا در برجام کاملا پررنگ است اما تاکید دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران بر حضور مستمر ایران در میز مذاکرات و قصد تهران برای دستیابی به توافقی قوی، قابل اتکاء و پایدار نشان میدهد که از نظر ایران پنجره دیپلماسی در مذاکرات رفع تحریمها همچنان باز است.
به نظر میرسد مهمترین دستاورد سفر بورل به تهران را باید در جلب نظر مقامات جمهوری اسلامی ایران برای ادامه مذاکرات و تلاش مجدد برای رفع مشکلات موجود برای نزدیک شدن به توافق جستجو کرد.
جوزپ بورل نیز با اشاره به سعی نهاد اروپاییِ هماهنگ کننده مذاکرات برای رفع مشکلات و بر طرف نمودن نقاط اختلافی اظهار داشت: نتیجه مهم سفر من به ایران این بود که ما بنبست اخیر را بازگشایی کرده و مذاکرات متوقف شده بر سر برجام از سر گرفته میشود.
اکنون و پس از پایان یافتن سفر مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران و اخباری که در مورد از سرگیری مذاکرات طی روزهای آینده منتشر شده، نگاهها متوجه محل، روز و شکل برگزاری مذاکرات آتی است.
جوزپ بورل در این باره نیز بدون اشاره به جزئیات اظهار داشت: مذاکرات میان ایران، اتحادیه اروپا و آمریکا در وین برگزار نخواهد شد چرا که گفتوگوها در فرمت ۱+۴ با آمریکا نیست.
او افزود: احتمالا این گفتوگوها در جایی نزدیکتر به خلیج فارس و به صورت مشخصتر در یک کشور حاشیه خلیج فارس برگزار میشود.
برخی اخبار رسیده به «نورنیوز» حاکی است با توجه به تلاشهای مستمر قطر برای از سرگیری مذاکرات رفع تحریمها، شانس دوحه برای میزبانی مذاکرات آتی بیش از سایر کشورهای حوزه خلیج فارس است.
مذاکرات برجام به نتیجه می رسد؟
به گفته وزیر خارجه از جمله موضوعاتی که در این نشست مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت، بحث تداوم مذاکرات جمهوری اسلامی ایران و طرفهای دیگر برای لغو تحریمها بود. وی در این رابطه توضیح داد: آقای بورل چندی پیش از من در تماس تلفنی خواستند که چگونه میتوانیم با بنبست و توقفی که بعد از صدور قطعنامه آژانس بینالمللی انرژی اتمی حاصل شده کار را دنبال کنیم و از این بنبست خارج شویم. امیرعبداللهیان گفت: «من به ایشان گفتم جمهوری اسلامی ایران همیشه از مسیر دیپلماسی و مذاکره عزتمند و البته مبتنی بر نتیجه استقبال میکند و از شما دعوت میکنم سفری به تهران داشته باشید تا از نزدیک همه ابعاد مساله را یک بار دیگر با حضور تیمهای مشترک مذاکراتی ما و شما به عنوان هماهنگکننده در اتحادیه اروپا دنبال کنیم.»
آمریکا واقعبین باشد
امیرعبداللهیان با تاکید بر این موضوع که ما سعی میکنیم مشکلات و نقاط افتراق موجود در مسیر گفتوگوهایی را که به زودی از سر گرفته خواهد شد برطرف کنیم، ابراز امیدواری کرد که بهطور مشخص طرف آمریکایی اینبار واقعبینانه برای رسیدن به توافق تعهدات خود را انجام دهد. از سوی دیگر وزیر امور خارجه، جوزپ بورل را در جریان گفتوگوی اخیرش با لاوروف قرار داد.
نوبت تصمیم تهران و واشنگتن
بورل همچنین با بیان اینکه ما به عنوان هماهنگکننده برجام، در ماه مارس پیشنهادهایی را مطرح کردیم و یکسری متن و سوالاتی بود که قرار بود ایران و آمریکا آن را پاسخ بدهند، ادامه داد: «قرار شد مذاکرات متوقف شود تا این سوالات پاسخ داده شود اما قرار نبود سه ماه متوقف شود؛ لذا امروز باید مذاکرات از سر گرفته شود و این تصمیمی است که باید در تهران و واشنگتن گرفته شود.» نماینده عالی سیاست خارجی و امور امنیتی اتحادیه اروپا با اعلام خبر آغاز مذاکرات گفت: «بعد از سفر من، مذاکرات وین آغاز میشود و تیم من در آنجا خواهند بود؛ رسیدن به توافق برای کل دنیا و جهان مهم است چراکه ما از ماه فوریه در دنیای دیگری زندگی میکنیم و جنگی بین روسیه و اوکراین آغاز شده و اگر در چنین فضایی توافق تاریخی ما به نتیجه برسد، بسیار مهم است.» همچنین بورل تاکید کرد: «خوشحال خواهم شد که دوباره به تهران برگردم و درباره روابط ایران و اتحادیه اروپا به بحث و گفتوگو بنشینیم، چراکه ایران بازار بزرگی است و اقتصادهای ما میتوانند همدیگر را کامل کنند لذا برجام میتواند این ریل را کامل کند. ما درباره مسائل کنسولی نیز صحبت میکنیم.» جوزپ بورل پیش از این سفر در توییتی نوشته بود که دیپلماسی تنها راه بازگشت به اجرای کامل برجام و معکوس کردن تنشهای فعلی است.
دو موضوع حلنشده باقی مانده است
در حالی که بورل در تهران بهسر میبرد، خبرگزاری رویترز به نقل از دو مقام که یکی از آنها اروپایی و دیگری ایرانی بوده، مدعی شده است که «دو موضوع از جمله مساله تحریمها همچنان به صورت حلنشده باقی مانده است.» به گزارش خبرگزاری فارس، رویترز در این خصوص گزارش کرد، دو مقام آگاه قبل از سفر «جوزپ بورل» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ایران به این خبرگزاری گفتهاند که «دو موضوع از جمله درباره مساله تحریمها، همچنان به صورت حلنشده باقی مانده است» که البته وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران نه این اظهارات را رد و نه تایید کرده است. همچنین راب مالی، نماینده آمریکا در امور ایران نیز با اشاره به گفتوگوی خود با مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره برجام تاکید کرد: «به مسیر دیپلماسی معنادار متعهد میمانیم.» به گزارش «ایسنا»، راب مالی با انتشار پیامی در حساب کاربری خود در توییتر اعلام کرد که با جوزپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و انریکه مورا معاون او دیدار کرده است.
مالی در پیام خود نوشت: «از جوزپ بورل و انریکه مورا به دلیل ادامه همکاری نزدیکشان با ایالات متحده قدردانی میکنم. ما با مشورت با شرکای اروپایی خود همچنان به مسیر دیپلماسی معنادار متعهد هستیم.» انریکه مورا نیز روز جمعه در توییتی اعلام کرد که با جوزپ بورل و راب مکالی یک شام کاری داشته و آنها درباره برجام و موضوعات منطقهای رایزنی کردهاند. وی در ادامه خاطرنشان کرد: «مالی بهطور جدی تاکید کرده که ایالات متحده متعهد به بازگشت به این توافق (برجام) است.» همچنین پیش از این سفر، وزارت امور خارجه فرانسه روز جمعه در بیانیهای از ایران خواست تا از سفر «جوزپ بورل» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران برای نهایی کردن و به نتیجه رساندن برجام استفاده کند. بنا بر گزارش وبگاه «Times Now»، وزارت امور خارجه فرانسه در بیانیهای اعلام کرد: «ما آمادهایم درباره این توافق به نتیجه برسیم و از ایران میخواهیم همین حالا که همچنان امکان دارد، از این فرصت دیپلماتیک برای نهایی کردن و به نتیجه رساندن آن استفاده کند. دیپلمات اتحادیه اروپا تلاش خواهد کرد ایران را برای احیای توافق هستهای متقاعد کند.» سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا هم روز پنجشنبه در بیانیهای درباره سفر بورل اعلام کرده بود: «جوزپ بورل به عنوان بخشی از تلاشهای جاری برای بازگرداندن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به اجرای کامل، به ایران سفر خواهد کرد.»