به گزارش تیتربرتر؛ با توجه به آماری که به تازگی دولت منتشر کرده است چنین برمی‌آید که دولت فقط 38 درصد از یارانه‌بگیران فعلی را مستحق دریافت یارانه و مابقی را در رسته طبقه متوسط یا برخوردار می داند.
یارانه ها کدام خانوارها قطع می شود؟
پایگاه رفاه ایرانیان اطلاعات درآمدی و معیشتی از جمعیت 77.4 میلیون نفر یارانه‌بگیر در کشور را ارایه کرده است. بر اساس این اطلاعات، بیش از نیمی از یارانه‌بگیران فعلی در «طبقه متوسط» قرار گرفته‌اند؛ 38 درصد از یارانه‌بگیران واقعا نیاز به یارانه نقدی برای گذران امور زندگی دارند و 7 درصد نیز در طبقه «برخوردار» هستند.
مشخص نیست که آیا این اطلاعات مبنای حذف یارانه‌بگیران طی سال جاری خواهد بود یا نه. اما از این آمار چنین برمی‌آید که دولت فقط 38 درصد از یارانه‌بگیران فعلی را مستحق دریافت یارانه و مابقی را در رسته طبقه متوسط یا برخوردار می داند.
دهک‌بندی در پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان براساس شاخص‌هایی چون دارایی‌ها، حقوق، بیمه، سفر خارجی، مالکیت خودرو و منزل و میانگین واریز سالانه به حساب سرپرست و اعضای خانوار در سال‌های ۹۵ تا ۹۸، تراکنش خرید بانکی در سال‌های ۹۸ و ۹۹ انجام گرفته و براساس آن، جمعیت یارانه‌بگیرها به ۱۰ قسمت تقسیم شده است.
دهک اول ۱۰ درصد جمعیتی است که کمترین برخورداری از شاخص‌های فوق را داشته و دهک دهم ۱۰ درصد جمعیتی است که بالاترین برخورداری را داشته است. گزارش نهاد زیرمجموعه وزارت رفاه، ابتدا خانوارها را براساس وضعیت درآمدی به سه گروه فقیر، متوسط و برخوردار تقسیم کرده است. در ادامه خانوارها بر اساس ترکیبی از وضعیت شغلی و درآمدی در گروه‌های فقیر، متوسط و برخوردار طبقه‌بندی شده‌اند. یعنی تمام خانوارهای دهک دهم به گروه «برخوردار» اضافه شده‌اند. معیار این «برخورداری» هم داشتن خودرو و ارزش آن به اضافه متوسط حساب‌های بانکی و تراکنش‌ها بوده است. سپس خانوارهای فقیر قرار گرفته‌اند که دو شرط از سه شرط، «بودن در پنج دهک اول»، «تحت پوشش نهاد حمایتی بودن» و «فاقد درآمد ثابت بودن» را داشته باشند.اطلاعات این گزارش با استفاده از داده‌های سال 99 جمع‌آوری شده است. در واقع ممکن است در یک‌ساله 1400 برخی خانوارها به دلیل تورم موجود جای خود را تغییر داده باشند. اما به‌طور کلی و بر اساس این آمار، 24میلیون و 901 هزار و 696 خانوار هم‌اکنون یارانه نقدی می‌گیرند که فقط 9.3 میلیون خانوار جزو طبقه «فقیر» قرار گرفته و گویا از دیدگاه وزارت رفاه مستحق دریافت یارانه هستند. دسته‌بندی خانوارهای فقیر نیز به دو گروه تحت پوشش (شامل 2.8 میلیون خانوار که ۳۰ درصد از کل خانوارهای فقیر را تشکیل می‌دهد) و فاقد پوشش نهاد حمایتی (شامل 6.6 میلیون خانوار و ۷۰ درصد از کل خانوارهای فقیر)، این امکان را به دست می‌دهد تا سیاستگذاری متناسب برای هر گروه به اجرا گذاشته شود.
چه کسانی در طبقه متوسط هستند؟
آمارهای وزارت رفاه نشان می‌دهد که کارکنان و مستمری‌بگیران دولتی یعنی 2.2 میلیون خانوار جزو طبقه متوسط هستند. این عدد نزدیک به 16 درصد از کل خانوارهای متوسط را تشکیل می‌دهد. کارگران و مشاغل خصوصی نیز در این دسته‌بندی جزو طبقه متوسط قرار گرفته‌اند. یعنی معادل 6 میلیون خانوار با بیشترین سهم در طبقه متوسط ادعایی وزارت راه که 43.3 درصد از کل خانوارهای متوسط را تشکیل می‌دهند. 3 میلیون خانوار نیز درآمد ثابت ندارند و 21.7 درصد از کل خانوارهای متوسط را تشکیل می‌دهند. از این میان 277 هزار خانوار هم تحت پوشش نهادهای حمایتی هستند.
مطالب مرتبط:
خانوارهای با درآمد ثابت چه می شوند؟
کارمندان و مستمری‌بگیران دولت از امنیت و پایداری شغلی بالاتری برخوردار بوده و کمتر از سایر گروهها تحت تاثیر شوک‌ها و رکودهای اقتصادی قرار می‌گیرند و به‌طور معمول تحت هر شرایطی حقوق و مستمری ثابت را دریافت کرده و سالانه افزایش در حقوق و دستمزد دارند. بنابراین سیاست‌های متناسب با این گروه، متفاوت از سایر گروهها خواهد بود. پس از کارمندان دولت، کارگران و مشاغل خصوصی (که شغل رسمی و بیمه دارند) به لحاظ امنیت شغلی قرار دارند. این گروه هرچند از شوک‌های اقتصادی متاثر می‌شوند، اما حداقل در صورت از دست دادن شغل می‌توانند تحت پوشش بیمه بیکاری قرار گیرند. بازنشستگان (جز بازنشستگان دولتی) در مرتبه بعدی قرار دارند. این گروه به لحاظ امنیت شغلی وضعیت مناسبی دارند، اما از یک طرف به علت ویژگی‌های سنی نیازمند برنامه‌های حمایتی ویژه هستند و از طرف دیگر امکان افزایش درآمد در این گروه نسبت به سایر گروهها به سختی میسر است.
در مرحله دیگر، فاقدین درآمد ثابت قرار دارند. در این گروه هم افراد با درآمد نسبتا بالا قرار داشته و هم افرادی با درآمد پایین‌تر، اما ویژگی یکسان همه آنها این است که به شدت تحت تاثیر شوک‌های اقتصادی قرار داشته و امنیت شغلی بسیار پایینی دارند. گروه آخر افراد تحت پوشش نهاد حمایتی هستند. تعداد اندکی خانوار هستند که تحت پوشش نهادهای حمایتی قرار دارند، اما به نظر می‌رسد به لحاظ درآمدی جزو دسته‌بندی فقیر قرار نمی‌گیرند و از این‌رو لازم است تا آزمون وسع مجدد صورت گیرد.
یارانه جدید به چه تعداد خانوار پرداخته می شود؟
حمید نجف، اظهار کرد: در حال حاضر اقتصاد در وضعیت شکننده‌ای است و دولت کار بزرگی در پیش دارد؛ از یک سو با تحریم‌های ظالمانه روبه رو هستیم و از سوی دیگر نقدینگی ها به نحوی در کشور هزینه شده است؛ بنابراین باید سیاست‌ها و تدابیری اتخاذ شود که به دولت کمک کند و درآمدهای دولت را در این شرایط افزایش دهد.
وی ادامه داد: درشرایط حاضر نیازمند استفاده از تجربیات از هر طیف و گرایش و دریافت ایده‌های متخصصین و کارشناسان و پیشکسوتان حوزه اقتصاد خصوصا در بحث تورم هستیم و نباید دیدگاه جناحی، حزبی و قبیله‌ای را در این زمینه حاکم کنیم چون زمانی بود که نفت را می فروختیم و پول آن را به راحتی هزینه می کردیم و سوء مدیریتها را با پول سرشار نفت پوشش می‌دادیم ولی اکنون که این پول به سختی حاصل می‌شود باید به متخصصان داخلی اعتماد و تکیه کنیم.
به اعتقاد این کارشناس حوزه کار، اثرات جراحی های اقتصادی که هم اکنون در حال رخ دادن است بر طبقه کارگر تاثیر می گذارد به همین دلیل جامعه کارگری در شرایط حاضر مطالبه اصلی خود را کنترل تورم و قیمتها در بازار می داند.
نجف با بیان اینکه با تورم کنترل شده، سفره کارگران رنگین می‌شود، اظهار کرد: ما نمی‌توانیم از یک طرف حقوق‌ها را ۵۷ درصد افزایش بدهیم ولی از آن طرف تورم ۱۰۰ درصدی را تحمیل کنیم. شیرینی افزایش حقوق و دستمزد زمانی است که تورم به نوعی کنترل شود و از ورود آن به سبد معیشت جلوگیری کنیم.
وی افزود: علیرغم تلاشهای دولت برای کنترل و حفظ آرامش بازار در یک ماهی که از سال گذشته قیمتها در بیشتر اقلام تغییر کرده و می بینیم هنوز افزایش حقوق از آخر فروردین اعمال نشده جنبه روانی و تاثیرش را در بازار گذاشته است.
این کارشناس حوزه کار به موضوع ارز ۴۲۰۰ تومانی هم اشاره کرد و گفت: در شرایط حاضر حذف ارز ترجیحی در بخش دارو را به هیچ وجه توصیه نمی‌کنیم چرا که دارو یک موضوع مهم و حیاتی به شمار می رود. حذف ارز ترجیحی کالاهای اساسی مثل نان و برنج که قوت اصلی مردم را تشکیل می‌دهد و بر سفره کارگران به شدت تاثیر می گذارد به صلاح نیست و دولت می تواند از راههای دیگر درآمد خود را افزایش دهد.
به گفته وی، افزایش عوارض خروج از کشور از جمله راهکارهایی است که دولت می توان از طریق آن کسری درآمد خود را جبران کند.
نجف حذف یارانه افراد متمول و دارای تمکن مالی بالا را از دیگر راهکارها عنوان کرد و با طرح این پرسش که مگر در کشور ۸۰ میلیون یارانه بگیر وجود دارد؟ گفت: در حال حاضر افرادی هستند که ممکن است در ملک شخصی خود زندگی کنند و اصطلاحا دارای مسکن باشند ولی حقوق و درآمدی نداشته باشند که خود را اداره کنند یا بالعکس کسانی که حقوق حداقلی و نسبی دارند ولی در مسکن استجاری زندگی می کنند و اجاره می پردازند، دولت می تواند تا زمان پیدا کردن کار یا خانه دار شدن به آنها یارانه بدهد ولی عده ای سرمایه دار هستند که املاک و خودروهای شخصی بسیاری دارند که متاسفانه به دلیل سیستم معیوب اطلاعاتی همچنان یارانه می گیرند لذا وزارت کار باید اقدام عاجل در این خصوص صورت دهد و شناسایی این افراد را با جدیت دنبال کند تا یارانه‌ها به افراد مستحق برسد.
وی اخذ مالیات را از دیگر راهکارها عنوان کرد و گفت: در حال حاضر برخی گروهها و سرمایه‌داران در کشور از امکانات و یارانه دولتی استفاده می کنند که وقتی بررسی می کنیم می بینیم چندین برج و خانه برای خود دارند و مالیات هم نمی پردازند ولی سهل الوصل ترین راه برای دولت، گرفتن مالیات از کارگر و کارمند است که به هیچ وجه عادلانه نیست و سیستم مالیات گیری باید اصلاح شود.
وی در پایان پیشنهاد کرد: کاهش مالیاتها به شکل پلکانی صورت گیرد و حقوق‌های زیر ۱۰ میلیون تومان از پرداخت مالیات معاف شوند.
آنچه دیگران می خوانند:
گزارش از علی اکبر رضایی
