به گزارش تیتربرتر؛ ایران در مذاکرات هفته گذشته در وین دو سند را به طور رسمی درباره لغو تحریم‌های آمریکا و اروپا و متقابلا اقدامات هسته‌ای ایران به طرف‌های برجامی ارایه کرد اما این دو سند به مذاق کشورهای اروپایی و آمریکا خوش نیامد.
علت تاخیر در مذاکرات برجام
دور اول مذاکرات ایران و ۴+۱ در حالی به اتمام رسید که تیم‌های مذاکره کننده برای بررسی بیشتر بحث‌های صورت گرفته راهی پایتخت‌های خود شدند تا دور بعدی مذاکرات اواخر این هفته در وین از سرگرفته شود. بررسی محتوای مذاکرات وین نشان می‌دهد که ایران پیش نویس‌های خود را براساس برجام شکل گرفته در سال ۲۰۱۵ و قطعنامه ۲۲۳۱ تنظیم کرده و ضمن رفع اشکالات مدنظر خود، آنها را به میز مذاکره آورده است.
به نظر آنها انتظار آن را نداشتند که تیم مذاکراتی جدید با تغییرات، اصلاحات و افزودن مطالب به پیش‌نویس قبلی و به شکلی سرسختانه در دفاع از مواضع خود وارد مذاکرات شود. در عین حال که آنها نتوانسته‌اند تا کنون ایرادی حقوقی و قانونی به پیشنهادات و نظرات ایران در قالب این دو سند وارد کنند.
منابع نزدیک به هیات ایرانی اعلام کرده‌اند که عمده مخالفت و اعتراض کشورهای اروپایی به این دو سند این بوده است که "برای بازنگری در متون پیشین فرصتی وجود ندارد" و دیگر اینکه "طرف آمریکایی حاضر به اعطای امتیازات مد نظر ایران در چارچوب مطرح برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ نخواهد بود."
این در حالی است که هیات ایرانی تاکید دارد، متون به دست آمده در دوره های پیشین، دارای بن بست های آشکار و همچنین نکات مبهم یا در برخی موارد نیازمند اصلاحاتی است که نمی توان بر روی آنها چشم بست. ضمن آنکه آن متون صرفا یک پیش‌نویس بوده است، نه یک توافق غیرقابل بازنگری. همچنین اینکه طرف آمریکایی حاضر به اعطای امتیازات مصرح در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ و همچنین ضروری برای رفع "موثر" تحریم‌ها نیست، حاکی از نبود اراده جدی دولت واشنگتن برای بازگشت به تعهداتش است.
این رویکرد طرف آمریکایی و نیز اروپایی نشان می دهد، آنها به دنبال یک توافق یک‌طرفه هستند در حالی که این آمریکا بود که یک جانبه و غیرمسئولانه برجام را ترک کرد و کشورهای اروپایی نیز عملا با او همراهی کردند.
در عین حال، تجربه خروج آمریکا از توافق هسته‌ای و تهدید هر روزه جمهوری‌خواهان و حتی برخی دموکرات‌ها برای خروج از توافق در سال ۲۰۲۴، پیش روی ایران است. تجربه گذشته در خروج از برجام و پایبند نبودن به تعهدات و چشم‌انداز مبهم و نامطمئن پیش رو، اتخاذ مواضع قاطع و دریافت تضمین‌های روشن از آمریکا را به یک ضرورت و نه یک انتخاب برای ایران تبدیل کرده است.
مطالب مرتبط:
زمان شروع لغو تحریم ها
دولت امریکا نمی‌تواند هم زمان هم از مزایای عضویت در برجام بهره‌مند شود و هم زیرساخت و نظام تحریم‌ها علیه ایران را حفظ کند.
مذاکرات احیای برجام در دولت حسن روحانی از تقریبا نیمه‌های مذاکرات به بن‌بست رسیده بود و تنها دلیل این مساله سماجت و ممانعت آمریکایی‌ها در لغو موثر تحریم‌های یک جانبه علیه ایران طبق برجام بوده است. این واقعیتی است که از زبان مسئولان مذاکراتی دولت قبل نیز بارها گفته و شنیده شد. اکنون در هفتمین دور از مذاکرات احیای برجام با وجود تغییرات سیاسی و دیپلماتیک در ایران و تیم مذاکراتی اما هم چنان وصله ناجور دستیابی به تواق همان است که از ابتدا بود؛ آمریکا نمی خواهد دندان لغو تحریم‌ها علیه ایران را بکشد.
با این حال مثل همیشه خود را پشت فرافکنی و جوسازی های رسانه ای و متهم کردن ایران به "زیاده‌خواهی" پنهان می کنند.
آنچه تیم مذاکراتی ایران در ۸ آذر ۱۴۰۰ در قالب دو سند روی میز مذاکرات گذاشت تقریبا همان متون و پیشنهاداتی است که تیم مذاکراتی ایران در ۲۲ خرداد ۱۴۰۰ با کشورهای ۱+۴ به اضافه آمریکا مطرح کرد و بدون دستیابی به نتیجه از وین خارج شد.
یکی از ابهامات ایران و حتی کشورهای ۱+۴ و نیز سایر کشورها در دنیا بعد از روی کار آمدن جو بایدن رییس جمهور دموکرات و موافق برجام این بود که چرا دولت وی به تقریبا تمامی توافق هایی که ترامپ از آنها یک جانبه خارج شده بود بازگشت اما به برجام نه! از آن گذشته بایدن می توانست صرفا سند خروج آمریکا از برجام را با یک دستور لغو کند جدای از اینکه به اجرای متعهدانه تعهداتش در برجام بازگردد یا نه، اما این کار را هم نکرد! می‌توانست به اجرای بسیاری از تحریم‌های خودسرانه، غیرحقوقی و قانونی ترامپ در حوزه مسایل انسانی پایان دهد اما این کار را هم انجام نداد! به راستی برای مردم ایران این سوال جدی وجود دارد چرا دولت بایدن حداقل به قبل از ۱۸ می ۲۰۱۸ تا الان بازنگشته است؟!
دولت معاون باراک اوباما در حالی از ترامپ و خروجش از برجام انتقاد می‌کند و با همین سخن‌ها در انتخابات پیروز شد که خود سیاست فشار حداکثری ترامپ را تا همین امروز که مذاکرات در وین از سر گرفته شده است را ادامه می دهد. در کشاکش مذاکرات سناتورهای آمریکایی طرح تحریم ایران را ارایه می دهند و هم چنان اشخاص و شرکت های مختلف مرتبط با ایران به عناوین مختلف به لیست تحریم ها اضافه می شوند.
اگر پاسخ به همه این سوالات و ابهامات، استمرار سیاست آمریکا به ادامه تحریم‌ها علیه ایران و ادامه فشار حداکثری نیست پس چیست؟ و در این شرایط چه راهی پیش روی مقامات ایران قرار می گیرد.
ایران در سه سال گذشته مقاومت سرسختانه‌ای در مقابله با تحریم‌های حداکثری در ابعاد و زمینه‌های مختلف، فشارهای منطقه‌ای و همه‌گیری ویروس کرونا داشته است از این رو، اینکه بخواهد به کمتر از لغو تحریم‌ها در قالب برجام و بعد از آن ـ آنهایی که بعد از ۲۰۱۵ تا کنون، اعمال شده رضایت دهد، خیالی واهی است.
دونالد ترامپ تحریم‌های یک‌جانبه علیه ایران را مهندسی شده و تار عنکبوتی اعمال کرده است، طوری که حتی اگر تحریم های برجامی کامل رفع شود باز هم بخش زیادی از تحریم‌ها باقی می‌ماند که رفع تحریم ها در برجام را بی اثر می کند.
از نگاه ایران چه در دولت روحانی و چه دولت اصولگرای فعلی ابراهیم رییسی بن‌بستی در احیای برجام وجود ندارد و در صورت وجود اراده سیاسی لازم از سوی طرف مقابل و تعهد واقعی به متن و روح توافق هسته‌ای می‌توان در فرصتی نسبتا کوتاه به توافقی مرضی‌الطرفین دست یافت. این آمریکاست که سعی دارد به بهانه تحریم های کنگره و آنهایی که توسط ترامپ اعمال شده است از اجرای دقیق برجام شانه خالی کند و در عین حال خواستار اجرای حداکثری تعهدات هسته‌ای از سوی ایران در قالب برجام و فراتر از آن ورود به مذاکرات فرابرجامی است. اما مسئولیت هر گونه بن‌بست در مذاکرات بر عهده طرفی است که با خروج یک طرفه از برجام شرایط کنونی را ایجاد کرد و اکنون هم حاضر به دل کندن از تحریم‌ها علیه ملت ایران نیست.
نقش اروپا در تعلیق مذاکرات برجام
طرف‌های اروپایی مذاکره مدعی هستند ایران خواسته‌های جدیدی را به وین آورده است و این درحالی است که اطلاعات موجود نشان می‌دهد؛ تیم ایرانی در این مذاکرات در واقع نقص‌های موجود در برجام را که عامل عدم کسب منفعت ایران از توافق‌های پیشین بود، در پیش نویس اصلاح و روی میز گذاشته است.
مذاکره کنندگان ایران بر مبنا قرار دادن توافقات پیشین برای رفع نواقص موجود تاکید دارند اما برخی طرف‌ها تمایل دارند مطالبات جدید آنها در قالب آنچه پیش از این «برجام پلاس» خوانده می‌شد، در مذاکرات مطرح شود. تاکید طرف ایرانی بر چهارچوب اعلامی، باعث شد تا هیچ موضوعی فراتر از برجام در مذاکرات اخیر مطرح نشود. تلاش اروپا برای عبور از برجام و اضافه کردن مطالبات جدید مورد خواست آمریکا همان موضوعی است که باعث کند شدن روند مذاکرات شده است.
پیش از این مقامات ارشد ایران تاکید کرده بودند که توافق جدیدی با کشورهای ۴+۱ در کار نخواهد بود اما اصرار اروپا بر ایجاد مبنای جدید در مذاکرات، باعث چالش در مذاکرات وین شده است؛ چالشی که طرف‌های اروپایی تلاش میکنند پیش نویس‌های منطبق بر توافقات قبلی ارائه شده توسط ایران را عامل آن معرفی کنند.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده: محسن رضوی
