به گزارش تیتربرتر؛ «نباید فراموش کرد آذربایجان بخشی از خاک ایران بوده که در قرن نوزدهم از این کشور جدا شده است. از این رو، رویههای اخیر دولت آذربایجان علیه سرزمین مادری (ایران) موجب خواهد شد تا در دراز مدت، روحیه ملی گرایی ایرانی تحریک شود و این مساله بدون تردید تبعات سنگینی را برای دولت آذربایجان و شخص "الهام علیاف" خواهد داشت».
ارمنستان: ادعاهای علیاف علیه ما و ایران بیاساس است
دفتر دادستان کل ارمنستان با ارائه آمارهایی ادعاهایی رئیسجمهور جمهوری آذربایجان علیه تهران و ایروان را رد کرد.
دفتر دادستان کل ارمنستان با ارائه آمارهایی درباره برنامههای مشترک تهران و ایروان برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر ادعاهای «الهام علیاف»، رئیس جمهوری آذربایجان علیه دو کشور را رد کرد و آن را «بیاساس» خواند.
علیاف چند روز پیش مدعی شده بود «ارمنستان و ایران سالها است از خاک ناگارنو-قرهباغ برای قاچاق مواد مخدر به اروپا استفاده میکند.»
در پاسخ به ادعاهای علیاف، نیکول پاشینیان تصریح کرده بود که ایران و ارمنستان با کمک یکدیگر در حال مبارزه با قاچاق مواد مخدر هستند. پس از آن، وزارت خارجه ایران هم ادعاهای علیاف را تکذیب کرد.
دفتر دادستان کل ارمنستان امروز جمعه در بیانیهای اعلام کرد در سال ۲۰۲۰ سیزده پرونده کیفری برای مقابله با قاچاق مواد مخدر در مرز ایران و ارمنستان تشکیل شد و علیه ۱۴ نفر اعلام جرم شد.
در این بیانیه تصریح شده در ۹ ماه نخست سال میلادی ۲۰۲۱ در دوازده پرونده تحقیق صورت گرفته و علیه ۲۴ نفر که در میان آنها شهروندان ایران و ارمنستان وجود دارد طرح اتهام صورت گرفته است.
ارمنستان میگوید در حالی که در این مرز بین سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ مجوعاً ۱۵۷ کیلوگرم مواد مخدر کشف شده این رقم تنها در سال ۲۰۲۱ به ۴۵۱ کیلوگرم رسیده است.
در سالهای گذشته دستگاههای مجری قانون در دو کشور ارمنستان و ایران فعالانه از طریق خاک ناگارنو-قره باغ با پدیده قاچاق مواد مخدر مبارزه کردهاند.
در این بیانیه آمده است: «همه این آمارها نشان میدهند که اتهامات مطرح شده از سوی رئیسجمهور آذربایجان هیچ ارتباطی با واقعیت ندارند و ساختگی هستند، فاقد دادههای واقعیتهای فکتمحور هستند و با هدف اعتبارزدایی از ایران و ارمنستان طراحی شدهاند. بنابراین این ادعاها از همان ابتدا محکوم به شکست هستند. هدف این ادعاها، همچنین پنهان کردن این واقعیت است که آذربایجان خودش یک کشور ترانزیت برای قاچاق مواد مخدر است.»
دو هفته پیش علیاف در سخنرانی خود در جلسه شورای سران کشورهای مستقل مشترک المنافع که در قالب یک ویدئو کنفرانس برگزار شد، ادعا کرد ارمنستان در تبانی با ایران از مناطق اشغالی سابق جمهوری آذربایجان (در اشاره به مناطق تحت اشغال جمهوری ارمنستان که در پی آتشبس قرهباغ آزاد شد) برای انجام قاچاق مواد مخدر به اروپا به مدت حدود ۳۰ سال استفاده میکرد.
او با بیان ادعاهای اثباتنشده گفت: «جمهوری آذربایجان مسیر قاچاق مواد مخدر از ایران به ارمنستان و سپس اروپا را که قبلاً از ناحیه جبرئیل میگذشت، بسته است. حجم هروئین توقیف شده در مناطق دیگر مرز جمهوری آذربایجان و ایران در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته دو برابر شده است. این بدان معناست که حدود ۳۰ سال ارمنستان به همراه ایران از مناطق سابقاً تحت اشغال متعلق به جموری آذربایجان برای قاچاق مواد مخدر به اروپا استفاده میکردند.»
در هفتههای گذشته رئیسجمهور جمهوری آذربایجان بهرغم آن که تهران و باکو به طور سنتی روابط صمیمانهای دارند، با اتخاذ مواضعی زیادهخواهانه و مخالف با حسن همجواری، به گزافهگویی و اتهامزنی علیه تهران پرداخته است.
وی پیشتر اظهارات مقامهای ایران درباره حضور عناصر خارجی در مرز ایران را بهانههای ساختگی خواند و در مخالفت آشکار با اظهارات و اقدامات مقامهای باکو، مدعی شد جمهوری آذربایجان خواهان احترام در مرزهاست.
مقامهای جمهوری آذربایجان همچنین بدون توجه به اصول و قواعد بینالمللی و حسن همجواری از طریق تحریف مفاد توافق آتشبس قرهباغ، به دنبال اعمال خواسته خود برای ایجاد کریدوری با هدف تغییرات ژئوپولتیک در منطقه و مرزها هستند.
تکذیب استفاده از اراضی جمهوری آذربایجان برای اهداف اطلاعاتی علیه جمهوری اسلامی ایران در شرایطی انجام شده که طی ماههای اخیر موضوع حضور برخی نیروهای تروریستی و وابسته به رژیم صهیونیستی بسیار خبرساز شده است.
«حسین امیرعبدالهیان» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در جریان تقدیم رونوشت استوارنامه سفیر جدید جمهوری آذربایجان در ایران، تصریح کرد «حضور فعال رژیم صهیونیستی در آذربایجان علیه امنیت ایران را برنمیتابیم.»
امیرعبداللهیان همچنین هشدار داد: «جمهوری اسلامی ایران حضور و فعالیت رژیم صهیونیستی علیه امنیت ملی خود را تحمل نمیکند و در این رابطه هر اقدامی که لازم باشد انجام میدهد».
دردسر جدید الهام علی اف بر علیه ایران
"اندیشکده کوئینسی" در گزارشی، به اختلافات و تنشهای اخیر میان ایران و آذربایجان پرداخته و به طور خاص با ذکر استدلال هایی، به رهبران آذربایجان توصیه کرده که از سیاستهای ضدایرانی خود فاصله بگیرند، زیرا این سیاستها در درازمدت، تبعات به شدت منفی و مخربی را برای این کشور به دنبال خواهند داشت.
مطالب مرتبط:
اندیشکده کوئینسی در این رابطه مینویسد: «امیدها برای تنش زدایی میان ایران و آذربایجان در قالب تنشهای اخیر میان آنها و پس از گفتگوی تلفنی میان "حسین امیر عبداللهیان" و "جیحون بایراموف" وزرای خارجه ایران و آذربایجان، چندان به نقطه رضایت بخشی نرسیده است. تنها چند روز پس از این تماس تلفنی، الهام علیاف رئیس جمهور آذربایجان در جریان یک نشست بین المللی، ایران را به استفاده از منطقه قره باغ جهت قاچاق موادمخدر به روسیه و اروپا متهم کرد. این ادعای علیاف از آن جهت عجیب است که بدون هرگونه سند و مدرکی ارائه شده است. دراین راستا، وزارت خارجه ایران نیز ضمن ردِ مواضع علیاف از آنها با عنوان "ادعای شگفتانگیز" وی یاد کرد.
رژیم باکو همچنین شماری از روحانیون شیعی را نیز که به آنها برچسب حامیِ ایران بودن را زده، بازداشت کرده است. اقدامی که در نوع خود بر شدت تنشها با تهران افزوده است. در این زمینه به طور خاص دولت آذربایجان اقدام به بازداشت امام جمعه سابق باکو "ایلگار ابراهیم اوغلو" و "سردار بابائف" از مدیران یکی از وب سایتهای مهم مذهبی آذربایجان کرده است. هر دو فردِ مذکور تحصیلات خود را در ایران انجام دادهاند با این حال در حالیکه ابراهیم اوغلو پس از انجام بازجوییهای مفصل و طولانی آزاد شد، بابائف به طور رسمی به خیانت به جمهوری آذربایجان متهم شده است. اتهامی که با توجه به سابقه تاریخی دولت آذربایجان، در نهایت میتواند به حبس و شکنجه طولانی مدت بابائف ختم شود. باکو همچنین سعی دارد از اقدامات ضدایرانی خود به عنوان یک سند معتبر نزد آمریکا و اروپا استفاده کند و خود را به مثابه قهرمان مبارزه با آنچه افراط گرایی از سوی ایران میخواند، معرفی نماید.
این رویههای علیاف به وضوح نشان میدهند که وی حداقل در شرایط کنونی، هیچ تمایلی جهت تنش زدایی با ایران ندارد. موفقیت اخیر نظامی آذربایجان علیه ارمنستان، به وضوح علیاف را در به چالش طلبیدن ایران به عنوان همسایه جنوبیِ مهم این کشور جسور کرده است. علیاف در شرایط کنونی جهت مواجهه با ایران، بر حمایت ادامه دارِ نظامی و دیپلماتیک اسرائیل از خود و دولتش جهت بازدارندگی و مقابله در برابر تهران تاکید دارد.
از منظر الهام علیاف، حمایتهای اسرائیل از آذربایجان بایستی ختم به حمایتهای آمریکا از این کشور نیز شود. این مساله مخصوصا با توجه به اینکه سرنوشت توافق برجام چندان روشن نیست و مسوولان آمریکایی و مخصوصا وزیر خارجه این کشور از گزینههای جایگزین در صورت شکست خوردن روند دیپلماسی با ایران صحبت میکنند، بیش از پیش از اهمیت برخوردار میشود.
در شرایط فعلی که ایران با برخی کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس نظیر امارات و عربستان به سمت تنشزدایی حرکت میکند، آذربایجان در حال تقویت موضع خود به عنوان کشوری است که در سیاستهای ضدایرانی، فعال است. در واقع، از سال ۲۰۲۰ که تنشها میان آذربایجان و ارمنستان بار دیگر اوج گرفته اند، شماری از اندیشکدههای آمریکایی بر این مساله متمرکز شده اند که بایستی این درگیری را به داخل ایران کشاند و با تحریک جنبشهای جدایی طلب در داخل ایران، این کشور را ضعیف کرد و عمده توجهِ آن را معطوف به فضای داخلیاش کرد. در این چهارچوب هر نتیجهای که حاضل شود، به نفع اسرائیل خواهد بود. در این زمینه، علیاف نیز احساس میکند که مزایای نزدیک شدن آذربایجان به اسرائیل و آمریکا، به هزینههایی که جهت اتخاذ مواضع ضدایرانی باید پرداخت، برتری دارد.
با این همه، این رویکرد علیاف غیرمنطقی و غیرسازنده است. ایران با مانور اخیر نظامی خود در نزدیکی مرزهای آذربایجان به دنبال این نبود که یک پیام تهاجمی را به باکو بفرستد بلکه برعکس تهران سعی داشت تا توجه باکو را به ناخرسندیِ خود نسبت به سیاستهای غیردوستانه اخیر آذربایجان در رابطه با ایران جلب کند. ایران در دهه گذشته، عمده توجهات خود را به به چالش هایش در منطقه خلیج فارس معطوف کرده و همین مساله عملا موجب شد تا در مورد منطقه قفقاز، توجه کمتری را متمرکز کند.
با این حال، ایران همواره نشان داده که کشوری است که خود را با شرایط متغیر، به آسانی سازگار میکند و میتواند خیلی زود با تهدیدات مقابله کند. یکی از پیامدهای ابتدایی تحرکات اخیر علی اف علیه ایران این خواهد بود که وی عملا بایستی با اقدامات گسترده بازدارندهای که تهران در ادامه راه علیه آذربایجان تجهیز خواهد کرد، مواجه شود. امری که به هیچ عنوان به نفع آذربایجان نیست.
در سالهای اخیر، هم الهام علی اف و هم پدرش حیدر، تلاشهای زیادی انجام داده اند تا اکثریت جمعیت شیعه کشور خود را از ایران دور نگه دارند و در این رابطه به طور خاص نوعی شیعیسمِ ملی گرا در آذربایجان را که تحت کنترل دولت باشد، در برابر ایران شکل داده اند. با این حال، آذربایجانِ کنونی با طیف گستردهای از شهروندان خود که از اوج گیری بی عدالتی در آذربایجانِ تحت حاکمیت خاندان علی اف رنج میبرند، رو به رو است. بدون تردید پیروزی اخیر آذربایجان در جنگ با ارمنستان برای دورهای محدود میتواند این نارضایتیها را ساکت کند، اما در دراز مدت، این نارضایتیها فرصت بروز و ظهور پیدا میکنند و زمینه را برای کنشگریهای لازم از سوی ایران فراهم خواهند کرد.
نباید فراموش کرد که اصرارهای آذربایجان بر جنبه "پان ترکیسمِ" نزاع خود با ایران، برای آذربایجان تبعات معکوسی را به بار خواهد آورد. تاکید بر ریشه ترکیِ برخی سلسلههای تاریخی ایران نظیر صفویه و قاجار، آنگونه که برخی ایدئولوگها در باکو میگویند، دلیلی بر جدایی آذریها از ایران نیست بلکه بر عکس آذریهای ایران را قوی میکند و موجب تقویت ارتباطات آنها با دولت مرکزی این کشور و ایجاد ایرانی قدرتمند میشود.
باید به یاد داشت که آذربایجان بخشی از خاک ایران بوده که در قرن نوزدهم از این کشور جدا شده است. از این رو، رویههای اخیر دولت آذربایجان علیه سرزمین مادری موجب خواهد شد تا در دراز مدت، روحیه ملی گرایی ایرانی تحریک شود و این مساله بدون تردید تبعات سنگین را برای دولت آذربایجان و شخص الهام علیاف خواهد داشت. از سویی، اقدامات و سیاست هایِ ضدایرانی دولت علیاف موجبِ نزدیکی هر چه بیشتر ایران به ارمنستان شده است. در این راستا شاهد بودیم که ایران، ارمنستان را به جای آذربایجان به عنوان مجرای تجارت شمال به جنوب خود انتخاب کرد. پروژهای که آذربایجان به شدت روی آن حساب کرده بود و سعی داشت جدای از درآمدهای نفتی و گازی خود، از آن نیز جهت رونق هر چه بیشتر این کشور بهره برد.
جدای از همه مسائلی که تاکنون عنوان شد، باید توجه داشت که ایران به اندازه کافی از مولفههای بازدارنده در برابر کشوری نظیر آذربایجان برخوردار است. ایران در شرایط کنونی موشکهایی در اختیار دارد که کلِ قلمرو آذربایجان را پوشش میدهند. ایران پیشتر هم به خوبی نشان داده که از موشکهای نقطه زنِ خود میتواند به بهترین وجه استفاده کند و حتی آن دسته از کشورهایی که در ساختارهای دفاعی و پدافندی خود به قدرتهای غربی وابسته هستند را نیز شکست دهد. از طرفی، ایران نشان داده که هر زمان امنیت و ثبات آن هدف قرار گیرد، در مقابله با دشمنانش تردیدی به خود راه نخواهد داد. این گزاره همان مسالهای است که در دراز مدت میتواند تبعات امنیتی منفی را برای آذربایجان به دنبال داشته باشد».
آنچه دیگران می خوانند:
گردآرونده: محسن هاشمی