به گزارش تیتربرتر؛ عکس مذکور با واکنش اعتراض آمیز کاربران ایرانی در شبکه های اجتماعی همراه بوده است. پس از گذشت چندین دهه، سفرای روسیه و انگلیس (بریتانیا) با بازسازی آن تصویر باعث آزرده خاطر شدن مردم ایران شده اند.سفارت روسیه در تهران عکسی از این ملاقات منتشر کرد.
ملاقات لوان جاگاریان سفیر روسیه در ایران با رئیس جدید نمایندگی دیپلماتیک انگلیس در ایران سیمون شرکلیف در راه پله تاریخی، جایی که کنفرانس تهران سال ۱۹۴۳ در آن برگزار شد.
دیروز عکسی از سوی سفیران لندن و مسکو در سفارت روسیه در تهران منتشر شده بود و در کنار آن عکسی قدیمی از چرچیل، روزولت و استالین در همان محل یعنی ساختمان سفارت شوروی سابق در تهران قرار داده شده بود.
این تصویری است که سفیر روسیه در ایران منتشر کرده است. گذاشتن یک صندلی خالی یادآور کنفرانس تهران با حضور استالین، چرچیل و روزولت، رهبران وقت روسیه، انگلیس و آمریکا در تهران، در جریان جنگ جهانی دوم و اشغال ایران و در غیاب شاه ایران است.
جزئیات توهین سفرای انگلیس و روسیه به ایران
کنفرانس تهران (اسم رمز: یوریکا) با شرکت وینستون چرچیل، فرانکلین دلانو روزولت، و ژوزف استالین (رهبران بریتانیا، آمریکا و شوروی) از ۶ تا ۹ آذرماه ۱۳۲۲ (۲۸ نوامبر تا ۱ دسامبر ۱۹۴۳) به صورت سرّی و محرمانه در سفارت شوروی در تهران، پایتخت ایران برگزار شد.
فرهاد قنبری نوشت: در توضیح این عکس لازم است خاطرنشان کنم که در بحبوبه جنگ جهانی دوم و زمانی که آثار شکست هیتلر مشخص شده بود به علت نزدیکی تهران به شوروی و امکان تامین امنیت سران انگلیس و آمریکا توسط شوروی، نشست سران متفقین در تهران برگزار شد تا در مورد اتفاقات و آینده دنیای پساهیتلری تصمیماتی گرفته شود.این نشست در شرایطی بود که ایران تحت اشغال متفقین بود و محمدرضا شاه پهلوی حاکم وقت ایران تا زمان نشست سران از این جلسه اطلاعی نداشت و اجازه حضور در جلسه را نیز نیافت. (فردای آن روز فقط استالین شاه ایران را به حضور پذیرفت و پس از آنکه او را به مدت نیم ساعت پشت در ملاقات بر صندلی چوبی نشاند، اجازه دیدار صادر کرد) حال سفیر روسیه در سفارت روسیه همان صحنه و عکس را بازسازی کرده و یک صندلی خالی نیز برای رفیق آمریکایی کنار گذاشته است. این عکس توسط سفارت روسیه آماده و توزیع شده است و هیچ هدفی جز یادآوری اشغال ایران توسط استالین (که با لطایف الحیلی حاضر به ترک آذربایجان شد) و تحقیر و توهین به ایرانیان از بابت یادآوری آن اشغال ندارد.
واکنش ها به توهین سفرای انگلیس و روسیه به ایران
واکنش ظریف به عکس توهین آمیزانه سفرای انگلیس و روسیه
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به عکس سفیران روسیه و انگلیس که امروز منتشر شده، نوشت: امروز تصویری بسیار نابجا را دیدم. لازم است که به همه یادآوری کنم که اوت 2021، نه اوت 1941 است و نه در دسامبر 1943. مردم ایران نشان داده اند که سرنوشت آنها دست سفارت های خارجی یا قدرت های خارجی نیست - و در مذاکرات برجام نیز همین طور بود.»
ظریف به تاریخ اشغال کشورمان توسط نیروهای شوروی و انگلیس و همچنین مذاکرات مخفیانه سران آمریکا و آن دو کشور در تهران اشاره کرده است.
قالیباف خواستار عذرخواهی شد
رئیس مجلس شورای اسلامی، عکس مشترک سفرای روسیه و انگلیس و بازسازی کنفرانس تهران در سال ١٩۴٣ را دور از ادب دیپلماتیک توصیف کرد و خواستار پیگیری این موضوع از سوی وزارت امور خارجه شد.
محمدباقر قالیباف در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: «اقدام دور از ادب دیپلماتیک و نامناسب سفرای دو کشور روسیه و انگلستان باید به سرعت توسط وزارت خارجه پیگیری شود. هر دو سفیر باید فوراً به طور رسمی بابت اقدام انجام شده عذرخواهی کنند، در غیر اینصورت واکنش قاطع دیپلماتیک ضروری خواهد بود.»
عبدالله رمضان زاده، سخنگوی دولت اصلاحات:
سفیران بریتانیا و روسیه را به وزارت خارجه احضار کنید و در صورت عدم عذرخواهی رسمی، عذرشان را بخواهید!
عبدالله گنجی، مدیرمسئول روزنامه جوان:
سفیر جدید انگلیس با سفیر روسیه در سفارت روسیه در همان محلی که روزولت،چرچیل و استالین در سال 1322(١٣٢٠)کنفرانس تهران را بدون اطلاع ایران برگزار کردند،عکس یادگاری گرفتند.صندلی آمریکا را هم خالی گذاشتند.چه پیامی را می خواهند منتقل کنند؟
روح الله جمعه ای، مشاور وزیر کشور:
سفرای انگلستان و روسیه در یکی از تلخ ترین و زشت ترین تابلوهای تاریخ ایران!! انتشار این تصویر درسالروز تراژدی اشغالگری و در همان کادر و اینبار بدون آمریکا اتفاقی نیست. پیام این تصویر چیست؟ آیا تلاش دارد واقعیتی دردناک را برملا کند؟ یا راز سَر به مُهری در این تصویر وجود دارد؟
مطالب مرتبط:
حسین جابری انصاری:
راست: کنفرانس تهران با شرکت چرچیل، روزولت و استالین، آذر ۱۳۲۲، سفارت شوروی در تهران
چپ: دیدار سفیر جدید بریتانیا با سفیر روسیه در ایران، مرداد ۱۴۰۰، سفارت شوروی در تهران
تفسیر: آزاد - هر کسی از ظَنِّ خود شد یارِ او
احمد مازنی:
سی سال از سقوط شوروی گذشته آقای سفیر... شبیه سازی یک عکس بیشتر سقوطی را به یاد می آورد که بنیانگذار جمهوری اسلامی آن را پیش بینی کرده بود.
آذر منصوری:
آنها که تاریخ خوانده اند، معنی این تصویر را خوب می فهمند. اینجا ایران است و این گستاخی نباید بدون پاسخ بماند.
مهرداد خدیر در عصر ایران نوشت: عکس ۲۰ مرداد ۱۴۰۰ دو دیپلمات ارشد به گونهای است که یادآور عکس تاریخی رهبران شان در ۷۸ سال قبل -سال ۱۳۲۲ خورشیدی- با حضور ژوزف استالین، فرانکیلن روزولت و وینستون چرچیل رهبران شوروی، آمریکا و بریتانیا در جریان جنگ با آلمان هیتلری باشد و به همین خاطر صندلی وسط، خالی است، چون آمریکا ۴۲ سال است در ایران سفیر ندارد، اما همین صندلی خالی یعنی قصدشان بی هیچ شک و شبهه شبیه سازی آن عکس تاریخی بوده و به آن میبالند. در مقام تحقیر ایران بوده یا یادآوری پیروزی و دوستی دو رقیب در جنگ جهانگیر دوم را، اما باید خود توضیح دهند.
در نگاه اول و غالب، البته این برداشت منفی صورت میپذیرد که روسیه و بریتانیا همچنان نگاه استعماری به ایران دارند و میخواهند دوران اشغال پس از جنگ دوم جهانی را یادآور شوند و در یک کلمه ایرانیان را تحقیر کنند و جای آمریکا را هم خالی گذاشتهاند! (کنفرانس تهران البته رخداد مهمی بود، ولی چون پیشتر اطلاع نداده بودند و پادشاه جوان ایران را تحویل نگرفتند و تنها استالین حاضر به ملاقاتی کوتاه با او شد و اساساً کاری به میزبان نداشتند حمل بر تحقیر شد. امام خمینی یک بار و در دیدار با خانوادۀ مرحوم طالقانی در شهریور ۱۳۵۸ به بیان خاطرات خود از شنیدههای مربوط به این سفر در آن زمان پرداخت تا در نقد کمونیستها که طالقانی را با روحانیون دیگر متفاوت دانسته و میستودند، یادآور شود رفتار استالین هم تحقیر آمیز بوده است. رهبر فقید انقلاب در سال ۱۳۲۲ چهل و یک ساله بوده است).
ساعاتی پس از انتشار عکس شبیهسازی شده دیپلماتهای ارشد روس و انگلیس در تهران، محمد جواد ظریف که واپسین روزهای ریاست دستگاه دیپلماسی را سپری میکند این عکس را "به شدت ناپسند" نامناسب توصیف کرد.
توییتی که نشان میدهد وزیر خارجۀ ایران هم این برداشت را دارد که قصد شبیهسازی با دوران تحقیر و دخالت را دارند.
با این حال بعید نیست خود سفرا در پاسخ به اعتراض رسمی وزارت خارجه و احضار احتمالی و در مقام توجیه بگویند قصد تحقیر و یادآوری دوران اشغال را نداشتهاند چرا که اشغال مربوط به شهریور ۲۰ و چند ماه بعد از آن بوده حال آن که به ابتکار محمد علی فروغی نخستوزیر وقت و برای آن که انگ اشغال از ایران زدوده شود و پس از پایان جنگ ایران را ترک کنند و سابقه و شایبۀ گرایش ایران به آلمان هیتلری هم از میان برود قرار داد سهجانبهای با شوروی و انگلیس امضا شد و در واقع ایران از موضع بی طرف یا اشغال شده خارج شد و به متفقین پیوست.
به عبارت دیگر سفرای روس و انگلیس میتوانند بگویند این عکس یادآور ماههای اولیۀ اشغال نیست، چون دو سال و چند ماه بعد به پایتخت متحد خود آمدند و ایران چنان که در خاطرات چرچیل هم آمده پل پیروزی شد و صندلی خالی وسط هم برای شبیه سازی عکس است نه تحقیر.
در خاطرۀ ایرانیان، اما پیوستن به متفقین نیز همراهی با انگلیس دانسته میشود. به همین خاطر در بهمن ۱۳۲۰ خورشیدی وقتی فروغی نخستوزیر در مجلس شورای ملی دربارۀ همین پیمان سه جانبه و ضرورت آن و حتی با ایالات متحده سخن میگفت فردی با نام خانوادگی «روشن» از میان تماشاگران مجلس سنگی به سوی ذکاءالملک پرتاب کرد و به فاصلۀ کوتاهی شعاع الدین قهرمانی متخلص به پرتو قطعهای ساخت که بر سر زبانها افتاد:
فروغی با کلوخِ حیلۀ خویش
سرِ ملت شکست و گفت: جنگ است!
حریفی بر سرش سنگی زد و گفت
کلوخ انداز را پاداش، سنگ است!
شاعر دیگری هم در قطعهای گفت:
چراغ بخت فروغی که دامنآلوده است
فدای «روشن» بی باکِ پاکدامن باد!
آن ماجرا البته کار را متوقف نکرد. فروغی را به بیرون مجلس منتقل کردند تا اگر زخمی برداشته بهبود یابد، اما آسیب جدی ندیده بود و در برگشت گفت: «جملۀ معترضهای بود، گذشت». ذکاء المک البته آن قدر زنده نماند که سران سه کشور را میزبانی کند و ببیند نه تنها استالین و چرچیل که جمهوری آمریکا هم به تهران آمده است.
با این اوصاف پس از آن پیمان، ایران حسب ظاهر دیگر در اشغال نبوده، چون با متفقین پیمان بسته بود و با این نگاه نه آن عکس تحقیر آمیز است نه این عکس.
با نگاه منفی، اما انگلیس و روس پیمان با ایران را از این رو بستند که هزینههایشان را دولت ایران به مثابه میزبان تأمین کند و به همین خاطر دکتر حسین فاطمی مقاله تندی در روزنامۀ «باختر» نوشت.
پس قضاوت دربارۀ آن عکس و این عکس به نوع نگاه ما به پیمان سه جانبه ایران و روس و انگلیس بستگی دارد.
اگر این پیمان را باور داشته باشیم و تحمیلی ندانیم و به ابتکار فروغی نسبت دهیم سه رهبر به خاک کشور دوست خود آمدند که قرار بود راه ارسال تجهیزات و امکانات انگلیسیها به روسها در مقابل نازیها شود و سرانجام پل پیروزی لقب گرفت و اگر آن پیمان را هم استعماری و برای نپذیرفتن هزینهها و بدهکار کردن بیشتر ایران بدانیم ایران همچنان و در عالم واقع در اشغال بوده ولو حسب ظاهر با متفقین پیمان بسته باشد و اکنون نیز به آن میبالند. مثل این که سفیر کنونی آلمان در پاریس کنار برج ایفل با همان حالت فاتحانۀ هیتلر عکس یادگاری بگیرد!
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده: محسن رضوی