به گزارش تیتربرتر؛ روزشمار پایان دولت حسن روحانی رو به پایان است و هنوز برای دور جدید مذاکرات احیای برجام در وین تاریخ مشخصی تعیین نشده است. لورا روزن تحلیلگر مشهور آمریکایی در جدیدترین یادداشت خود با عنوان «تغییر دولت در ایران مذاکرات وین را متوقف می‌کند» دیدگاه خود را پیرامون این تاخیر و ارتباط آن را با روی کار آمدن دولت جدید در ایران ارائه کرده است.
قدرت‌های بین‌المللی انتظار دارند تا ایران، با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ۱۸ ژوئن و پیش از شروع دور جدید مذاکرات بر سر احیای توافق هسته‌ای در وین، رایزنی‌های داخلی را به پایان برساند.
انتظارات در مورد پیشرفت سریع در مذاکرات توافق هسته‌ای در وین در دوره «اردک لنگ» ایرانی (کنایه از دولتی که در روزهای پایانی قرار دارد) و تا پیش از از برگزاری مراسم تحلیف ابراهیم رئیسی در اوایل ماه اگوست کاهش یافته است، چرا که ایران به شدت درگیر دوران انتقالی دولت قرار گرفته و درصدد ایجاد نوعی اجماع داخلی در مورد نحوه اقدام در این زمینه است.
آخرین وضعیت برجام از زبان نماینده روسیه
میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در مذاکرات برجام گفت: کار بر روی احیای برجام تقریبا ۹۰ درصد تکمیل شده ، برخی موارد سیاسی از جمله موضوعات مربوط به تعهدات آمریکا باقی مانده است.
اولیانوف عصر روز یکشنبه به رسانه های روسی گفت : مذاکرات احیای برجام در وین احتمالا حداقل ۱۰ روز دیگر و یا دیرتر آغاز خواهد شد.
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات برجام تصریح کرد: برنامه ایران برای تولید اورانیوم فلزی نتیجه مستقیم سیاست فشار حداکثری آمریکاست.
وی گفت : روسیه امیدوار است که واشنگتن در راستای احیای برجام از شکست های خود درس بگیرد؛ سیاست فشار کارساز نیست.
لغو تحریم ها از ماه دیگر
اولیانوف اظهار داشت: اگر توافق بر سر احیای برجام حاصل شود، تحریم های اصلی ایران از جمله تحریم های نفتی احتمالا در ماه آگوست برداشته خواهد شد.
وی گفت: ما با فرض زمان اتمام مذاکرات در ابتدا من به شرکای مذاکره کننده پیشنهاد کردم که تاریخ هدف 21 می(31 اردیبهشت) باشد. همانطور که می بینید ، کارساز نبود.
اولیانوف اظهار داشت: در همان زمان ، همه قبول کردند که مشخص کردن تاریخ ایده بدی نیست. مشخص کردن تاریخ به تمرکز بر اقدامات فعال تر و هدفمندتر نظم در روند مذاکرات کمک کرد. با این حال ، آنها برای دومین بار در مجموع یک تاریخ هدف تعیین نکردند. همانطور که به یاد دارید ، وزارت امور خارجه روسیه پیشنهاد کرد که توافق همزمان با ششمین سالگرد برجام متمرکز شود. اصولاً اگر دور هفتم مذاکرات ادامه می یافت این ایده ممکن بود محقق شود. اما هرگز شروع نشد.
اولیانوف اظهار داشت: تا به امروز ، هیچ کس ، حتی طرف ایرانی ، این را نمی داند. «این را می توان فهمید: یک رئیس جمهور جدید به تازگی در ایران انتخاب شده است ، تیم جدیدی در حال آمدن است ، آنها برای تصمیم گیری به زمان نیاز دارند. این مسئله برای جامعه ایران و تشکیلات بسیار مهم است. بحث های شدیدی وجود دارد. بنابراین جای تعجب نیست»
وی گفت: ما با این فرض پیش می رویم که هرچه مذاکرات زودتر شروع شود ، بهتر است. فکر می کنم این اتفاق نه زودتر از 10 روز بعد ، شاید دیرتر رخ خواهد داد.
روسیه با احیای برجام چه چیزی بدست خواهد آورد؟
اولیانوف در جواب این سوال کامرسانت گفت: در اینجا دو بعد بین المللی و دو طرفه وجود دارد. اگر در مورد اول صحبت کنیم ، در سیاست خارجی ما مسئله منع گسترش سلاح های کشتار جمعی جایگاه بسیار برجسته ای دارد. این یکی از اولویت های ما است.احیای برجام اطمینان از برنامه مسالمت آمیز برنامه هسته ای ایران را فراهم می کند ، که ایران بدون شک حق آن را دارد.
ادعای لارا روزن روزنامه‌نگار آمریکایی درباره مذاکرات برجام
در خبرنامه «دیپلماتیک» نوشت: قدرت‌های بین‌المللی منتظرند تا ایران در پی انتخابات ریاست‌جمهوری و پیش از شروع دور جدید مذاکرات احیای برجام در وین، رایزنی‌های داخلی خود را انجام دهد.
انتظارات برای پیشرفت سریع در مذاکرات وین در مدت زمان باقی‌مانده تا شروع به کار ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور جدید ایران، کاهش یافته است، زیرا به‌نظر می‌رسد ایران به دوره انتقال دولت رسیده و به دنبال ایجاد اجماع داخلی در مورد چگونگی پیش بردن این پرونده است.
در جریان سفر کوتاه وزیر امور خارجه هند به ایران در روز پنجشنبه و دیدار این دیپلمات ارشد هندی با رئیسی، رئیس‌جمهور منتخب ایران، علی باقری (یا علی باقری‌کنی مشاور سیاست خارجی رئیسی)، در کنار محمد‌جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در حاشیه جلسه نشسته بود.
در دوره ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۳ در زمانی که جلیلی دبیر شورای‌عالی امنیت ملی ایران بود، باقری، معاون سیاست خارجی و امنیت بین‌الملل وی و همچنین مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران بود. رسانه‌های ایرانی حدس می‌زنند که ممکن است باقری ریاست تیم سیاست خارجی رئیسی در دوره انتقالی را نیز به عهده داشته باشد.
در همین حال، رئیسی دو نماینده را برای پیوستن به کمیته تطبیق برجام که وظیفه بررسی مذاکرات وین، ایجاد اجماع در مورد مراحل بعدی و تهیه توصیه‌هایی برای اقدامات بعدی توسط شورای‌عالی امنیت ملی ایران را بر عهده دارد، فرستاد: باقری و علی حسینی‌تاش.
اسفندیار باتمانقلیچ کارشناس اقتصادی می‌گوید: اگرچه ممکن است رایزنی‌های دوره انتقالی روند از سرگیری مذاکرات وین را کند کرده باشد، اما بعید به‌نظر می‌رسد تیم رئیسی تصمیم بگیرد مسیر خود را تغییر دهد و از مذاکرات احیای برجام فاصله بگیرد.
باتمانقلیچ، یکی از اعضای میهمان در شورای روابط خارجی اروپا و بنیان‌گذار پایگاه تحلیلی بورس و بازار گفت: «آنها انگیزه‌ای برای تغییر سیاست ندارند؛ زیرا در شرایط فعلی، تحت فشار حداکثری قرار دارند. انتخاب سیاست با ایران است.»
وی اضافه کرد گرچه ممکن است این نگرانی وجود داشته باشد که «از نظر ایدئولوژیک، شاید وضعیت موجود برای برخی از اطرافیان رئیسی بهتر باشد، اما با وجود این، رها کردن مذاکرات پس از این تلاش عظیم برای احیای برجام، تصمیمی غیرمنتظره و نامحتمل است».
باتمانقلیچ افزود: «هنوز جای وحشت و نگرانی نیست. من فکر می‌کنم احتمالا دلیل اصلی تاخیر ایران در بازگشت به وین، تغییر کارکنان و مدیریت دوره انتقال است.» هنری رُم تحلیلگر ارشد مسائل ایران در گروه اوراسیا نیز گفت: اگر توافق، قبل یا کمی بعد از روی کار آمدن رئیسی در ماه اوت منعقد شود، تفاوت زیادی نمی‌کند.
رم گفت: «تیم رئیسی از دور در این مذاکرات حاضر هستند و اینکه احیای برجام در زمان ریاست‌جمهوری روحانی، نهایی شود یا نه، عامل تعیین‌کننده بزرگی در موفقیت توافق نیست.» وی افزود: «من فکر می‌کنم بزرگ‌ترین محدودیت در اینجا سرعت نزدیک شدن به زمان گریز هسته‌ای ایران و پیشرفت‌های برنامه هسته‌ای این کشور است. مراسم تحلیف چندان قابل‌توجه نیست. از نظر من ساعت هسته‌ای مهم‌تر از ساعت انتقال سیاسی است.»
وی افزود: «من فکر می‌کنم روحانی و تیمش طی مذاکرات وین به شدت محدود شده‌اند و این محدودیت‌ها اکنون بیشتر نیز شده است.» رم افزود: «تصور من این است که هنوز همه طرف‌ها به اندازه کافی شوق و علاقه دارند تا بتوانند دوباره وارد توافق شوند. فکر می‌کنم این ممکن است. هیچ وقت قرار نبود که این روند ساده‌ای باشد. بازگشت به توافق دشوارتر از آن است که به‌نظر می‌رسد. [با وجود این]، محرک‌های اصلی که ایرانیان را به تصمیم‌گیری سوق می‌دهد هنوز بسیار قوی هستند.»
یک مقام ایرانی گفت انتظار دارد مذاکرات وین از سر گرفته شود، اما او نمی‌داند چه زمانی. این مقام ایرانی افزود: «من نمی‌دانم چه زمانی همه طرف‌ها آماده هستند تا مذاکرات را از سر بگیرند، اما می‌دانم که همکاران من... سخت در تلاشند تا گفت‌وگوها را به پایان برسانند و در اسرع وقت به وین برگردند.»
وزارت امور خارجه آمریکا نیز اعلام کرده است از سرگیری مذاکرات وین در انتظار تصمیم ایران است. ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در ۶ جولای گفت: «هیچ چیز در دنیای دیپلماسی قطعی نیست، اما من فکر می‌کنم ما انتظار داریم که هفتمین دوره مذاکرات برگزار شود ... و تیم ما مشتاقانه منتظر است تا در مرحله بعدی مذاکرات شرکت کند.» روحانی، رئیس‌جمهور ایران، در جلسه هیات دولت در این هفته گفت اینکه این مذاکرات در وین به نتیجه برسد یا نه و اینکه چه مدت طول می‌کشد بیشتر به تصمیم ایران بستگی دارد.
روحانی در جلسه هیات دولت گفت: «ما می‌توانیم این هفته تصمیمی بگیریم و [تحریم‌ها] را پایان دهیم یا می‌توانیم تصمیم بگیریم که ماه‌ها ادامه پیدا کند.» یک تحلیلگر ایرانی گفت: «ما می‌شنویم که روحانی می‌گوید، اساسا توافق در حال حاضر در دست ایران است.»
وی افزود امیدوار است طرفین پنجره ژوئیه برای پیشرفت در مذاکرات را از دست ندهند. تریتا پارسی، کارشناس ایران در موسسه کوینسی نیز گفت: «من فکر می‌کنم این [احیای برجام] اتفاق خواهد افتاد؛ زیرا هیچ یک از دو طرف پلن B خوبی ندارند.»
مطالب مرتبط:
رئیس موسسه «کنترل سلاح آمریکا» : بازگشت به برجام یا حفظ آن هیچ تضمینی ندارد
رئیس موسسه کنترل سلاح آمریکا معتقد است هر چند امکان توافق و احیای برجام وجود دارد اما هیچکس نمی تواند این تضمین را بدهد که دولت ها و یا روسای جمهور بعدی همانند «ترامپ» از آن خارج نمی شوند.
طرف‌های حاضر در برجام و همچنین آمریکا منتظر دور هفتم مذاکرات در وین هستند؛ گفتگوهایی که با هدف احیای توافق بین المللی سال ۲۰۱۵ میلادی آغاز شد، اما زیاده خواهی طرف‌های غربی و همچنین آمریکا موجب شد تا مذاکرات با کندی همراه باشد. در چنین شرایطی بلومبرگ با استناد به ادعای برخی افراد آشنا به مذاکرات وین نوشت که تیم جو بایدن رئیس جمهور آمریکا نگران است که مبادا فرصت احیای برجام از دست برود!
این ادعا از جانب کشوری مطرح می‌شود که ایران از همان ابتدای آغاز مذاکرات وین، تاکید کرد که تنها شرط از سرگیری تعهداتی که در واکنش به بدعهدی طرفین غربی به حال تعلیق درآورده است، لغو همه تحریم‌های آمریکا و بازگشت قابل راستی آزمایی این کشور به چارچوب توافق است.
البته بلومبرگ به نقل از یک منبع آگاه گفته است که از نظر دولت فعلی واشنگتن، برجام با وجود نواقص ادعایی آنها، همچنان قدرتمند است و بازگشت به این توافق در زمان فعلی می‌تواند فواید عدم اشاعه داشته باشد.
برای تحلیل شرایط حاکم بر مذاکرات وین و راه‌های احتمالی احیای برجام با «داریل کیمبال» رئیس مؤسسه «کنترل سلاح آمریکا» به گفتگو نشستیم.
بررسی دور هفتم مذاکرات وین
بحث دور هفتم مذاکرات وین بسیار داغ است. مذاکراتی که برای احیای برجام به دلیل سنگ اندازی‌های طرف‌های غربی با مشکل مواجه شده است و هنوز زمان دقیق برگزاری دور جدید این مذاکرات مشخص نیست.
در این میان «ند پرایس» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا از احتمال آغاز هفتمین دور مذاکرات احیای برجام در وین خبر داد و گفته است: ما پیش بینی می‌کنیم هفتمین دور مذاکرات درباره توافق هسته‌ای ایران برگزار شود. در مقابل «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین روز پنجشنبه هفته گذشته درباره احتمال برگزاری دور هفتم مذاکرات در وین درباره احیای توافق هسته‌ای ایران (برجام) گفت: هنوز تاریخ دقیق برگزاری دور تازه مذاکرات در وین مشخص نشده است. بعد از انتخابات ریاست جمهوری ایران به زمان بیشتری برای آماده کردن خودش نیاز دارد و این طبیعی است. نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین افزود: «اگرچه بلاتکلیفی‌های امروز منافع هیچ کشوری را تأمین نمی‌کند و هر چه زودتر مذاکرات از سر گرفته شود، بهتر است».
اما کیمبال در مورد ادامه گفتگوها و امکان رسیدن به توافق گفت: بر اساس منابعی که به آنها دسترسی دارم به نظر می‌رسد که هر دو طرف، بر اساس بازگشت همزمان به تعهدات، به توافق بسیار نزدیک هستند اما در مورد مسائل مربوط به ضمانت‌هایی که هر یک از طرفین باید به طرف دیگری بدهد تردید دارند. این موضوع البته اگر طرف مقابل در مذاکرات جدی و عملگرا باشد، قابل حل است. به نظر من آمریکا می‌تواند به ایران اطمینان دهد که اگر به تعهدات خود در برجام بازگردد تحریم‌های مرتبط با آن برداشته می‌شوند و ایران نیز می‌تواند به واشنگتن اطمینان دهد.
رئیس مؤسسه «کنترل سلاح آمریکا»، در ادامه گفت: به نظر من گفتگوهای ایران و آمریکا می‌تواند در چارچوب قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت سازمان ملل متحد (که در سال ۱۹۸۷ تصویب شد) انجام شود. این قطعنامه از دبیرکل سازمان ملل می‌خواهد تا با ایران، شورای امنیت و دیگر کشورهای منطقه برای تقویت امنیت و ثبات منطقه همکاری کنند.
در این میان نباید به فعالیت‌هایی دست زد که هم کاربرد نظامی دارند و هم غیر نظامی، زیرا این اقدامات سبب «پیچیده تر شدن مذاکرات پیچیده وین» شده و لغو تحریم‌های ایران را به تأخیر می‌اندازد.
کیمبال در مورد اینکه چه تضمینی وجود دارد که با تغییر دولت‌ها در آمریکا، رؤسای جمهور آتی این کشور به برجام در صورت احیا پایبند بمانند؟ گفت: توافق بر اساس طرح «تعهد در برابر تعهد» هنوز امکان پذیر بوده و یک نتیجه برد-برد برای هر دو طرف است. کسی نمی‌تواند این ضمانت را بدهند که رؤسای جمهور بعدی آمریکا این توافق را ادامه می‌دهند اما هر دو طرف باید مطمئن باشند که بازگشت به برجام و تعهدات آن بهترین تضمین برای رفع تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران است که از سوی آمریکا علیه تهران اعمال شده اند و همچنین بهترین تضمین برای طرف‌های دیگر در خصوص صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران است.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآرونده: حمیدرضا روح نواز
