به گزارش تیتربرتر؛ حمزه جلالی مدرس دانشگاه و تحلیل گر اقتصادی در یادداشتی نوشت: در این تحلیل می خواهیم بررسی کنیم که بانکها چگونه در رشد و توسعه کشور می توانند نقش اصلی را داشته باشند و یا بلعکس؟ اگر نقش خودشان بدرستی انجام ندهند نه تنها خدمتی به کشور نمی کنند بلکه خیانت می کنند.
متاسفانه در یکی دو سال اخیر از طریق بانک مرکزی به اقتصاد ایران لطمات جبران ناپذیری وارد شده است از جمله جهت جبران کسر بوده دو مولفه در نظر گرفته شده است مولفه اول کاهش شدید پول ملی در مقابل دیگر پولها و دیگری افزایش شدید حجم نقدینگی که تا به دو برابر افزایش یافته است که هر دو این دو مولفه نقش اصلی در تورم جامعه دارد که در واقع دولت با اینکار کسری بودجه خودش را از جیب مردم جبران کرده است ، بانکها در اقتصاد کشور دارای جایگاه ویژهای هستند؛ مقام معظم رهبری نیز بر نقش بانکها تاکید داشته و آن را حائز اهمیت دانسته اند.
ایشان در جمع هیات دولت با اشاره به مساله رکود و سرمایه در گردش کارخانه ها تاکید داشتند که باید بانکها جوابگو باشند.براین اساس بانکها با بررسی برخی موانع مانند نرخ سود یا اجرای دقیق قانون بانکداری بدون ربا و رفع چالشهای موجود بر سر راه آن میتوانند به تحقق اقتصاد مقاومتی کمک کنند. بانکها با برنامه ریزی در مصارف بانکی و اختصاص منابع به بخشهای دارای اهمیت همچون کشاورزی و صنعت که نقش بسزایی در اقتصاد مقاومتی دارد، میتوانند نقش سیاستگذار را ایفا کنند .
ویژگیها و مولفه های اقتصاد مقاومتی :
- ایجاد تحرک و پویایی در اقتصاد کشور و بهبود شاخصهای کلان اقتصادی همچون رشد اقتصادی، تولید ملی، عدالت اجتماعی، ایجاد اشتغال، کاهش تورم، رفاه عمومی و رونق اقتصادی .
- توانایی مقاومت در برابر عوامل تهدیدزا و از جمله تکانه های اقتصادی دنیا، بلایای طبیعی و تکانه های تخاصمی همچون تحریمها .
- تکیه بر ظرفیتهای داخلی شامل ظرفیتهای گسترده علمی، انسانی، طبیعی، مالی، جغرافیایی و اقلیمی با لحاظ این نکته مهم که تکیه بر ظرفیتهای داخلی به معنای چشم بستن بر امکانات کشورهای دیگر نیست
- برنامه ریزی، حرکت علمی، همت و مدیریت جهادی .
- مردم محوری .
- تامین امنیت اقلام راهبردی و اساسی بهویژه غذا و دارو و خودکفایی در این اقلام .
- کاهش وابستگی به درآمد فروش نفت .
- اصلاح الگوی مصرف ، بهویژه در میان مسوولان ، در درجه اول در حوزه ماموریتی ، و در درجه بعد، در زندگی شخصی .
- شفاف سازی و فسادستیزی به عنوان لازمه فعالیت سالم و پرتحرک و امنیت اقتصادی .
- دانش محوری، آخرین مولفهای بود که رهبر معظم انقلاب اسلامی به آن اشاره فرمودند .
نظام بانکداری برای رسیدن به وضعیت مطلوب و مطابق استانداردهای بینالمللی بانکداری باید هدفگذاری و برنامهریزی نماید . از جمله سازوکار تعیین نرخ سود بانکی ، یکسانسازی نرخ ارز، ایجاد زیرساخت لازم برای نظارت موثر بانکی، راهاندازی مرکز کنترل و نظارت اعتبارات ، انتظام بخشی بازار پول و ساماندهی موسسات و بانکهای غیردولتی ، اقدام در حوزه های مختلف از جمله سیاستگذاری پولی، ارزی، اعتباری، نظارت بر بانکها و موسسات اعتباری و بانکداری الکترونیک بر این اساس، « بهعنوان مهمترین خط » ثبات اقتصاد کلان پایداری « ،» پایداری بودجهای « مشی می باشد برای رسیدن به این هدف در قالب سه پیشفرض برقراری است. که در متغیرهای عمدهای نظیر نرخ رشد اقتصادی، اشتغال و تورم پس از بروز » ثبات مالی « و » خارجی شوکهای برونزا تعریف کرد، شوکهایی نظیر شوک ناشی از رکود در اقتصاد ملی، شوک ناشی از رکود در صنایع خاص )شوکهای صنعت(، شوکهای خارجی )ناشی از تعاملات با دنیای بیرونی( و سایر عوامل مانند وقوع حوادث طبیعی.
از طرف دیگر بانکها می توانند در موارد ذیل نقش اساسی را ایفا نمایند :
1- بنگاه های اقتصادی برای رشد ، نیازمند تزریق منابع مالی هستند که در ایران عموما از طریق سیستم بانکی صورت میپذیرد. نظام بانکی کشور چند سالی است از نقش واسطهگری و تامین مالی بنگاه ها فاصله گرفته و به سمت بنگاهداری و در نتیجه افزایش داراییهای کلان با درجه نقد شوندگی پایین حرکت کرده است. در واقع منابع مورد نیاز فعالان اقتصادی در چند سال گذشته تامین نشده و به پایین آمدن تولید داخلی و در نهایت رکود در بازار تولید داخلی منجر شده که این یکی از معضلات بزرگ اقتصاد ایران محسوب میشود. از ریشه های این مشکل میتوان به افزایش حجم پول و برخی قوانین نظام بانکی از جمله تعیین دستوری نرخ سود بانکی بدون توجه به نرخ تورم واقعی و همچنین افزایش بدون مجوز موسسات مالی و اعتباری اشاره کرد .
2- از دیگر مشکلاتی که ایران بر سر راه رشد پایدار اقتصادی با آن مواجه است نظام دونرخی ارز و سیاست گذاریهای ارزی دولت است. نظام دونرخی ارز با منحرف کردن منابع ارزی از محل مورد نیاز و تزریق آن به بخش غیررسمی و غیرمولد اقتصاد، موجبات کاهش رشد اقتصادی را فراهم میسازد .
