به گزارش تیتربرتر؛ روز گذشته انتشار یک فایل صوتی سه ساعت فضای سیاسی ایران را لرزاند.این فایل صوتی حاوی گفتوگوی تاریخی سعید لیلاز روزنامه نگار اصلاح طلب با محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه است.
این فایل سه ساعته که با عنوان "تاریخ شفاهی دولت تدبیر و امید" ضبط شده، مورد توجه ویژه رسانههای فارسی زبان خارج از کشور قرار گرفته و فایل کامل آن را منتشر کردند.
وزارت خارجه در همان ساعت ابتدایی انتشار فایل آن را "تقطیع شده" خواند و اعلام کرد که "در صورت موافقت نهادهای ذیربط کل گفتگوی ۷ ساعته منتشر خواهد شد."
سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه در این رابطه گفت: «آنچه منتشر شده به هیچوجه از ابتدا یک مصاحبه نبود و قرار هم نبود مصاحبه باشد و یک گفتوگوی رسانهای نبود. یک گفتوگو در چارچوب گفتوگوهای معمول و محرمانهای است که در داخل دولت انجام میشود.»
نکته مهم دیگر بود که ساعتی پیش از انتشار این مصاحبه جنجالی برخی رسانه ها خبر از آن دادند که محمد جواد ظریف نامهای به رهبر معظم انقلاب نوشته و خواستار کاهش فشارها بر تیم مذاکره کننده هستهای شده است. براساس گزارشها ظریف تاکید کرده که در انتخابات ریاست جمهوری نامزد نخواهد شد.
زمزمه استیضاح و برخورد قضایی با ظریف
پس از انتشار فایل صوتی جنجالی محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه نمایندگان مجلس به تندی از او انتقاد کردهاند حالا زمزمه هایی از برخورد مجلس با او مطرح است.
محمد تقی نقدعلی نماینده خمینی شهر هم در اظهار نظری خواستار عذرخواهی ظریف شده است. به گفته او ظریف به حاج قاسم سلیمانی "توهین" کرده است و مجلس این توهین را بی پاسخ نخواهد گذاشت.
زهره الهیان عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز از احتمال پیگیری حقوقی و قضایی فایل صوتی ظریف خبر داده است. به گفته او "شخصی چون آقای ظریف به عنوان وزیر امور خارجه متوجه این موضوع نشده است که باید دیپلماسی در خدمت امنیت کشور و منافع ملی باشد و دیپلماسی سیاسی به خودی خود ارزشی ندارد مگر اینکه در خدمت منافع ملی و امنیت ملی قرار گیرد."
او افزود: "حق برای مجلس و کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی محفوظ است که فایل صوتی ظریف را بررسی کند و اگر خلاف منافع ملی باشد نیاز به پیگیری حقوقی و قضایی خواهد داشت."
نصرالله پژمانفر رییس کمیسیون اصل نود مجلس هم گفته که ظریف باید درباره این سخنان پاسخگو باشد.
در همین حال جهان آبادی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس این مسئله را مطرح کرده که منتشر کنندگان این فایل به دنبال استیضاح وزیر خارجه بوده اند. او نوشت: «دکتر ظریف بارها به صراحت گفته است که کاندیدای ریاست جمهوری نیست، پس انتشار فایل مصاحبه بسیار مهم ایشان ربطی به انتخابات ندارد و با هدف ضربه زدن به مذاکرات وین و استیضاح رئیس دستگاه دیپلماسی و تکمیل کننده تخریبهای اخیر در نطنز و سایر آسیبها به منافع ملی ماست. هشیار باشیم!»
مطالب مرتبط:
فایل صوتی مصاحبه ظریف توسط چه کسی لو رفت؟
گفت و گوی ظریف و سعید لیلاز پر از نکات و مسائل بحث برانگیز است که می تواند بر منازعات سیاسی داخلی دامن بزند و حتی اثراتی بر سیاست خارجی ایران بگذارد.
قرار بوده که مصاحبه تا مدتها منتشر نشود، حتی ظریف در بخشهایی می گوید این اظهارات من اصلا نباید منتشر شود.
یکی از بحثهای جدی درباره فایل صوتی ظریف چگونه و توسط چه کسی لو رفته است؟ این پرسش در فضای رسانهای پرسشی مهم است.
این گفتوگو اسفند سال گذشته و توسط مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری به مدیریت حسامالدین آشنا انجام شده است.
طبیعتا اولین احتمال این است که این گفتوگو از درون مرکز لو رفته باشد.
حسامالدینآشنا، رئیس مرکز بررسیهای استراتژیک ریاستجمهوری، در واکنش به این احتمال نوشته: «انشالله این سوءاستفاده و کید(نیرنگ) احتمالی، به خودشان برمیگردد.»
اما این مصاحبه چرا و با چه هدفی منتشر شده است؟ واضح است که این گفتوگو میتواند ابعاد سیاسی داشته باشد پس کسی که آن را لو داده حتما به این مسئله آگاه بوده است. بنابر نوشته فرارو؛ عده ای می گویند این گفت و گو توسط حامیان ظریف و برای تطهیر او بهره برداری انتخاباتی منتشر شده است.
مخالفان مذاکرات وین و احیا برجام و نیز رقبای انتخابات ۱۴۰۰ از جمله دیگر مظنونان هستند. برخی میگویند لو رفتن این گفتوگو باعث شده که احتمال نامزدی محمد جواد ظریف در انتخابات ریاست جمهوری به حداقل برسد. از سوی دیگر میتواند مذاکرات هسته ای در وین را هم تحت تاثیر قرار دهد، به ویژه اظهارات ظریف درباره نقش روسیه در تخریب مذاکرات.
شایعه نقش نزدیکان محمود احمدی نژاد هم مطرح است. گفته می شود برخی خبرنگاران خارج از ایران که این فایل صوتی را دریافت کردهاند، تایید میکنند که فایل را از یکی از نزدیکان محمود احمدینژاد دریافت کردهاند.
انتقاد از مصاحبه ظریف به خاطر عبور از خط قرمزها
پس از انتشار این مصاحبه طبیعتا فضای افکار عمومی درباره آن ملتهب شد. اصولگرایان به شدت از آن ناراضی اند و در رسانهها و شبکه های اجتماعی علیه ظریف اظهار نظر میکنند.
آنها معتقدند که ظریف خط قرمزها را رد کرده است.
نظام الدین موسوی نماینده تهران هم در توئیتی نوشت: «جناب آقای ظریف! همین که فایل صوتی محرمانه جنابعالی از شبکه تلویزیونی وابسته به آل سعود سر در می آورد، یعنی در جریان قرار ندادن شما پیرامون حمله موشکی به عین الاسد و سفر بشاراسد به تهران کار بسیار دقیق و درست و هشیارانه ای بوده است. گاندوها اطرافتان را پر کرده اند آقای وزیر!»
در این میان خبرگزاری تسنیم با اشاره به بخشی از سخنان ظریف درباره «میدان» و «دیپلماسی» نوشت: «این در واقع موضعگیری عجیبی از مشهورترین دیپلمات سالهای اخیر ایران است که «میدان» و «دیپلماسی» را دو ساحت مجزا از هم میداند که همواره یکی باید برای دیگری هزینه شود و بهقول او همیشه این دیپلماسی بوده که برای میدان هزینه شده است.»
این خبرگزاری در ادامه در نقد آشنا مشاور رییس جمهور نوشته است: «آیا آقای آشنا که خود از جمله چهرههای امنیتی در دولت آقای روحانی است از اهمیت این فایل صوتی مطلع نبوده و در نگهداری آن اهمال کرده است و یا این فایل با برنامهریزی قبلی و بهشکل غیررسمی برای تأثیرگذاری در انتخابات 1400 منتشر شده است؟»
خبرگزاری فارس هم با انتشار نقدی بر سخنان ظریف نوشته است: «فرامتن این فایل صوتی در یک جمله خلاصه است؛ برخلاف تصور رایج در جمهوری اسلامی نه تنها رئیس جمهور اختیار ندارد، بلکه برخلاف تصور پیشین حاکمیت دوگانه نیز وجود ندارد و تنها و تنها قاعده حاکم در اداره کشور، قواعد «میدان» است و راهبری نظامی.»
فارس در ادامه تفسیر کرده که "سارقان و منتشر کنندههای این فایل صوتی دو هدف را دنبال کردند. اول اینکه هرچه مشکل هست و حتی اگر برجام هم نتیجه نداده است به جهت میدانداری میدان است پس هرچه فریاد دارید بر سر میدان بزنید. دوم اینکه ریاست جمهوری در ایران نقش ندارد و با جابجایی رئیس جمهور نیز مشکل حل نمیشود. ثمره نهایی خناسان ازین پروژه دلکندن مردم از تغییر از طریق صندوق و قهر با انتخابات است.»
آیا با فایل ظریف مذاکرات وین به مشکل می خورد؟
در تحلیل های میانهرو ها اما این بحث وجود دارد که با این فایل صوتی هم احتمال نامزدی ظریف در انتخابات از بین رفته و هم مذاکرات وین به مشکل می خورد.
سایت جماران معتقد است دو دسته از انتشار این فایل صوتی سود میبرند: «دلواپسانی که انتشار این فایل را گردن ظریف می اندازند و در حالی که احتمال نامزدی وی وجود دارد، او را زیر فشار میگذارند در میانه مذاکرات هر نوع توافقی را گرفتار حواشی و چالشهای جدی میکنند. دوم جریان برانداز و تحریمی که با انتشار این فایل، دوباره ادبیات «مالهکش اعظم» را برای ظریف بازتولید کرده و به دنبال سوزاندن او در انتخابات نزد مردم ناراضی و خستهای میروند که از وضع فعلی که فعلا انگیزه ای برای مشارکت ندارند.»
اما عطاءالله مهاجرانی وزیر اسبق فرهنگ و از سیاستمداران میانه رو در توئیتی به شدت از لو رفتن این فایل در دولت انتقاد کرد و نوشت: «حالا دولت و تدیر و امید در فکر بقیه نوارهای گفتگو باشد. امیدوارم وزیر اطلاعات و دفاع و کشور و دبیر شورای عالی امنیت ملی اگر گفتگو کرده باشند جای نوارها امن باشد. پیداست موش تا انبار شما حفره زده است. وقتی ترتیب اینگونه مصاحبه ها را می دهید در فکر حفاظت اسناد هم باشید. تدبیر؟!»
واکنش ها به فایل صوتی ظریف در فضای مجازی
مهدی نصیری نویسنده و محقق اصولگرا اظهارات ظریف را بازتابی از فروبستگی درون حاکمیت خواند و نوشت: "صوت ظریف بار دیگر از معضل حاکمیت دوگانه ناشی از نزاع بین نهادهای "انتخابی" و "انتصابی" که تنش و اصطکاک بین آنها، ملت را لِه و کشور را در لبه پرتگاه قرار داده، پرده برداشت."
مجتبی سلیمی نوشت:کمک امروز ایران اینترنشنال به ما فوق العاده بود؛ به همه ثابت کرد نوع نگرش ظریف به رابطه میدان و دیپلماسی در تضاد کامل با اصول امنیت ملی است....
بهتآور است که او باور دارد "میدان باید در خدمت دیپلماسی باشد" در حالی که نهاد وزارت خارجه در دنیا ایجاد شده تا اهدافِ میدان را پیش ببرد...
فردی با نام آسوپار نوشت: گاندو که اول تا آخر دروغ بود آقای ظریف؛ ولی بفرمایید فایل صوتیِ منتشر نشدهی پروژهی تاریخ شفاهی دولت ایران، روی آنتن شبکه سعودی اینترنشنال چه میکند؟
افشای فایل صوتی ظریف از رسانهی سعودی بیشتر در جهت کم کردن مسئولیت ظریف برای پخش علنی این حرفها بنظر میرسه تا اینکه واقعا ناخواسته افشا شده باشه... شیطان هم بعضی جاها باید جلوی این دولت زانو بزنه درس یاد بگیره!
حالا که صوت آقای ظریف سر از ایران اینترنشنال در آورده خوب است چیزی را یادآوری کنیم ایشان در جلسهای تحلیل کرده بود "هم جنگ میشود، هم مجبور به مذاکره میشویم" لذا بعدها در جواب این جمله گفته شد "نه جنگ میشود و نه مذاکره میکنیم"... ایشان هیچ وقت تحلیلگر خوبی نبوده!
مجتبی سلیمی نوشت: دشمن دو دهه است میدان را برده در وزارت خزانه داری و دیپلماسیاش از دو دهه قبل در خدمت میدان است؛ حالا وزیر خارجه ما مدعیست چون در جمهوری اسلامی، دیپلماسی در خدمت میدان بوده خسارت جبرانناپذیری به کشور وارد شده!
محمدصادق علیزاده نوشت: فایل صوتی گفتگوی ظریف چگونه از اینترنشنال سر در میآورد؟! سفارش دهنده این مجموعه گفتگوها با هیات دولت کیست؟ آیا مسئولیت میپذیرد؟
محمدرضا باقری نوشت: هرچند احتمالا دوباره برخی سعی خواهند کرد انتشار این فایل صوتی از یک جلسه سازمانی و داخلی شان را نوعی تلاش برای اخلال در مذاکرات وین و حتی هراس از کاندیداتوری جناب ظریف جا بزنند اما انتشار آن و سر در آوردنش از یک شبکه ی معاند بیشتر تلاشی برای دوگانه سازی و حتی قسمتی از یک بازی انتخاباتی کثیف بنظر میرسد!
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده: الهام خلیلی خو