تیتربرتر؛ برای بسیاری از افراد وقتی اولین‌بار گل قهر و آشتی را می‌بینند ماجرا شگفت‌انگیز است و تصور می‌کنند با ترفند یک شعبده‌باز روبه‌رو شده‌اند. جالب این‌که در کتاب زیست‌شناسی نیز درباره این گیاه توضیح داده شده که در اصل گیاهی حساس به حرکت و تکان‌خوردن است و بسته‌شدن برگ‌ها هم واکنش به این حرکات است نه قهر از دیگران.
از روی همین واکنش هم برای گیاه اسامی متنوعی انتخاب کرده‌اند مثل گیاه حساس، گیاه فعال، گیاه خجالتی، گیاه خوابالو، گیاه به من دست نزن و میموزا. در انگلیسی هم به آن Shame Plant یا Sensitive plant می‌گویند. اگر به برگ‌هایش دقت کرده باشید شبیه برگ نخود است و از همین خانواده است و اصالتش برمی‌گردد به آمریکای جنوبی و مرکزی.
چند گیاه دیگر هم از این خانواده به‌دلیل حساسیت‌هایشان معروفند مثلا گل رقصنده که در مقابل نورخورشید برگ‌هایش را تکان می‌دهد یا ابریشم شب‌خسب که شب‌ها به خاطر کمبود نور، برگ‌هایش بسته می‌شوند انگار که خوابیده‌اند و صبح‌ها نور که می‌تابد باز می‌شوند.
چرا گیاه قهر و آشتی می‌کند؟
بیشتر گیاهان یک مکانیسم دفاعی محیطی دارند که در این گل به شکل بسته‌شدن برگ‌ها طراحی شده است. دلیل فیزیولوژیکی‌اش هم این است که در اثر لمس برگ‌ها با دست یا تماس اشیا، آب از سلول‌های دیواره‌ای خارج می‌شود و در نتیجه آن برگ‌ها جمع و به سمت پایین خم می‌شوند که ما به آن می‌گوییم قهر.
اگر دوباره گیاه را تحریک نکنیم چند دقیقه بعد آب خارج‌شده از ساقه به برگ‌ها برمی‌گردد و گیاه حالت طبیعی پیدا می‌کند که به چشم ما یعنی آشتی.
به طور ذاتی طراحی این مکانیسم برای در امان‌ماندن گیاه از گردوغبار یا شرایط بد جوی و آفات است.
نکته: لمس بیش‌ازحد و قهروآشتی زیاد باعث زردی برگ‌ها می‌شود.
شرایط نگهداری گل قهر و آشتی
گل یک گیاه چندساله است که در نواحی گرمسیر روی تراس و بالکن رشد بسیار خوبی دارد اما در مناطق دیگر بهتر است درون خانه نگهداری شود.
میزان نور مورد نیاز گل قهرو آشتی
گل قهر نور زیاد را دوست دارد چون برای تأمین انرژی بازوبسته‌شدن برگ‌هایش به آن نیاز دارد اما نه هر نوری و فقط نور غیرمستقیم و نور مستقیم برگ‌هایش را می‌سوزاند.
پس پنجره جنوبی برای آن مناسب است اما اگر تابش نور زیاد است آن را از پنجره فاصله دهید یا نور را فیلتر کنید. اگر خانه‌تان نورگیر نیست می‌توانید گلدانش را در قسمت‌هایی از خانه قرار دهید که لامپ‌های فلورسنت یا LED روشن است.
نکته: اگر یکبار دست زدید و برگ‌هایش جمع نشد دلیلش کمبود نور است و جای گلدان را تغییر دهید؛ البته در نور مستقیم تابستان هم برگ‌هایش را جمع می‌کند. در این حالت نیاز به جابه‌جایی دارد.
میزان آب مورد نیاز گل قهرو آشتی
درست است آبیاری برای تمام گیاهان بسته به فصل و شرایط محیطی نگهداری‌شان متفاوت است اما آبیاری منظم شاه‌کلید سلامت آنهاست. برای این گل هر وقت دیدید خاکش خشک‌شده سریع آبش بدهید آن‌قدر که آب از زیر گلدانی بزند بیرون.
می‌دانید که تشخیص خشکی خاک هم چشمی و ظاهری نیست. حتما انگشت خود یا تکه چوب را در خاک فروکنید اگر خشک بود یعنی وقت آبیاری است؛ البته حواستان باشد این خشکی طولانی نشود چون اثر بدی روی گیاه می‌گذارد. از طرفی آب زیاد برگ‌ها را زرد یا سیاه می‌کند و زمینه‌ساز بروز بیماری‌های قارچی است. زهکش گلدان را حتما بررسی کنید تا ریشه دچار پوسیدگی نشود.
- نکته1: اگر دیدید گل، قهرکرده و برگ‌هایش را جمع‌کرده یعنی تشنه است؛ البته حواستان به شرایط نور نیز باشد که به آن اشاره کردیم.
- نکته2: کیفیت آب آبیاری برای شادابی قهروآشتی مهم بوده و بهتر است از آب بدون املاح مثل آب جوشیده سردشده استفاده کنید.
علاوه بر دقت در آبیاری به تأمین رطوبت مناسب در محل نگهداری این گل هم دقت کنید. برای این کار می‌توانید در زیرگلدانی آن سنگریزه بریزید تا ته گلدان مستقیم روی زیرگلدانی قرار نگیرد و همیشه آن را پر از آب کنید یا در فصول سرد از بخور آب روی دستگاه گرمایی استفاده کنید. در شرایط خیلی ضروری غبارپاشی و مرطوب نگه‌داشتن برگ‌ها هم خوب است.
مطالب مرتبط:
دمای مورد نیاز گل قهروآشتی در فصول سرد و گرم
گیاهان خانواده باقلا یا لوبیاسانان بیشتر گرما دوستند و به سرما حساس. پس در پاییز و زمستان گل را از روی تراس داخل خانه بیاورید یا اگر داخل خانه است از پنجره فاصله‌اش دهید. دمای معتدل و معمولی اتاق برایش رضایت‌بخش است.
در تابستان هم سعی کنید گل را در مسیر سیستم سرمایشی قرار ندهید. در گرما و سرمای زیاد برگ‌هایش زرد و سیاه می‌شود.
نکته: در فصول سرد اگر دیدید به قول معروف گل خودش را مچاله‌کرده یعنی سردش است.
بهترین خاک برای پرورش گل قهروآشتی
این گل اگر بخواهد به اصل خودش برگردد پس دوستدار خاک جنگلی و اسیدی است. یعنی بهترین گزینه این است که خاکش را پیت‌ماس انتخاب کنید به اضافه مقداری پرلیت.
در فصل رشد گیاه می‌توانید از ترکیب خاک باغچه مرغوب با کوکوپیت یا خاک‌برگ یا کود ورمی کمپوست استفاده کنید.
نکته: خاک آن به‌هیچ‌وجه نباید قلیایی شود چون در این شرایط گیاه از بین می‌رود.
این گل برای بازوبسته‌شدن برگ‌هایش نیاز به انرژی دارد که بخش زیادی از این انرژی را با نور تأمین می‌کند و بخشی هم وابسته به تغذیه است. عنصر پتاسیم نقش زیادی در این کار دارد. پس می‌توانید در فصل رشد (بهار و تابستان) دو هفته یکبار به آن کود گلدهی بدهید چون درصد پتاسیمش زیاد است و گل مثل یک لولای روغن‌کاری‌شده، راحت بازوبسته می‌شود.
کود سه‌بیست (20-20-20) هم کود مناسبی است. سعی کنید کودهای با بسته‌بندی معتبر خریداری کنید.
چه گلدانی برای گل قهرو آشتی مناسب است؟
اگر جای گل تنگ بود حتما گلدانش را عوض کنید چون در گلدان خیلی کوچک ریشه‌های گل احساس خفگی می‌کند اما نیاز نیست گلدان چند سایز بزرگ‌تر هم برایش بخرید چون گیاه بیشتر انرژی‌اش را صرف رشد ریشه می‌کند تا برگ‌ها.
از طرفی به موادغذایی بیشتری هم نیاز دارد پس رعایت تناسب در اندازه گلدان بسیار مهم است.
علاوه براین به یاد داشته باشید این گل هرس خاصی ندارد فقط هر سال بعد از پایان گلدهی شاخ‌وبرگ‌های خیلی بلند را کمی کوتاه کنید تا نور کافی به برگ‌های پشت سری برسد. هرس شدید به گیاه آسیب می‌زند و جلوی رشدش را می‌گیرد.
آشنایی با آفات و بیماری‌های گل قهروآشتی
کنه اصلی‌ترین آفت گل قهروآشتی است. علائمش هم بستن تارعنکبوت روی برگ‌ها و کمرنگی آنهاست. در محیط‌های گرم‌وخشک بیشتر به این آفت دچار می‌شود. برای همین به حفظ رطوبت محیط توصیه می‌شود و در صورت ابتلای گل به این آفت قسمت‌های آسیب دیده را جدا کنید و دور بیندازید.
مهم‌ترین بیماری آن هم پوسیدگی ریشه در زمستان است که نباید زیاد آبش داد به‌خصوص وقتی جایش سرد است.
نکته مهم: جدی‌ترین مشکل گل قهروآشتی زردشدن برگ‌هایش است که دلایل زیادی دارد از جمله لمس بیش‌ازحد، آبیاری بیش‌ازاندازه یا خشکی زیاد، کمبود نور، بیماری‌های قارچی و سرما.
روش تکثیر گیاه قهر و آشتی
به دو روش می‌توان گیاه قهر و آشتی را تکثیر کرد: بذر و قلمه.
تکثیر با بذر: بهترین زمان برای کاشت بذر یا دانه، بهار یا تابستان است که هوا سرد نیست؛ البته چون پوست سختی دارد باید یکی دو روز قبل در آب خیسانده شود.
بذر را حدود یک‌بند انگشت زیر خاک بکارید. دو تا سه هفته طول می‌کشد تا جوانه بزند. می‌توانید روی گلدان را یک نایلون بکشید و روی آن سوراخ ایجاد کنید تا جوانه‌زنی تسریع شود.
نکته: پنج لیوان آب‌جوش و یک لیوان آب‌سرد را در هم حل کنید، بذرها را داخلش بریزید و یک ساعت بعد بکارید. با این کار بذرها بیدار می‌شوند و آماده جوانه‌زنی.
تکثیر با قلمه: این روش در فصل تابستان یا فصل رشد آن انجام می‌شود و برای این کار ساقه‌های نرم و بی‌گل آن را انتخاب کنید. طول قلمه باید حدود 10 سانتی‌متر و دست‌کم دارای یک گره باشد. بعد در خاک مرطوب و مناسب بکارید. روی گلدان را یک نایلون بکشید و روی آن سوراخ ایجاد کنید تا جوانه‌زنی تسریع شود.
نکته: بهترین خاک برای هر دو روش خاک گل بنفشه آفریقایی است.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده: الهام خلیلی خو
