به گزارش تیتربرتر؛ زمان زیادی تا انتخابات سیزدهمین دوره ریاست جمهوری باقی نمانده اما فضا همچنان سرد است و شور و هیجان دورههای گذشته را ندارد. سردی این فضا هم البته نگرانیهایی را میان برخی مقامات ارشد سیاسی درپی داشته است.
چرایی فضای سرد انتخابات 1400
درباره چرایی سردی انتخابات در ایام نزدیک به ثبتنام نامزدهای ریاست جمهوری در 21 اردیبهشت، عوامل متعددی مثل تحمیل شرایط اقتصادی بر زندگی مردم، کمتوفیقی دولت در تحقق شعارها و اهداف خود، شیوع و همهگیری بیماری کرونا، نبود چهرههای شاخص در عرصه انتخابات و... را میتوان لحاظ کرد.
ظرف چند هفته باقیمانده تا انتخابات ریاست جمهوری ، برخی به صورت رسمی و بعضی به صورت غیررسمی از تصمیم خود برای حضور در انتخابات گفتهاند. فارس در آخرین گزارشی که در این زمینه منتشر کرده، فهرستی ارائه داده که براساس آن 55چهره سیاسی بهصراحت یا به صورت تلویحی، درباره کاندیداتوری در انتخابات 1400 اعلام آمادگی کردهاند.
برخی از آنها هم به دور گفتوگو افتادهاند و با این رسانه و آن رسانه حرف میزنند. بعضی هم نشستهای خبری برگزار میکنند و تعدادی از آنها هم به بهانه سفرهای کاری یا تفریحی به شهرهای مختلف میروند و ضمن گفتوگو با مردم آن منطقه، از ضرورتها و بایدها و نبایدهای رئیسجمهوری و دولت بعدی سخن میگویند.
شواهد حاکی از جدیت نامزدها برای عرضه بیشتر خود به مردم است اما واقعیتهای کف جامعه نشان میدهد تا این لحظه، آن شور و حرارت و هیجان انتخابات بین مردم نیست. در یک کلام؛ فضای انتخاباتی در ایران هنوز آنقدر که لازم است، گرم نشده است.
این واقعیت البته باعث بروز این نگرانی میشود که نکند در انتخابات ریاست جمهوری 1400، تجربه مشارکت پایین مردم که در انتخابات مجلس یازدهم شاهد بودیم، دوباره تکرار شود. دلایل متعددی را برای بروز چنین شرایطی میتوان در نظر گرفت.
مطالب مرتبط:
تأثیر کرونا بر انتخابات 1400
کرونا در جهان بیش از گذشته مشکلساز شده و برخی از کشورها را با موجهای چندگانه خود دچار معضلات عدیده کرده و حتی در ساختارهای سیاسی، اداری و اقتصادی مردم در سراسر دنیا تغییراتی ایجاد کرده است. واکسنهای مختلف رونمایی میشود، اما همچنان چشمانداز روشنی از نابودی این ویروس وجود ندارد.
از آنجا که این پدیده بر بسیاری از تحولات اقتصادی و سیاسی و اجتماعی و فرهنگی سایه افکنده، برگزاری انتخابات هم بهواسطه بروز این مشکل نیازمند تدبیر ویژه برای حفظ سلامت مردم شده است.
در دورههای گذشته مردم در ایام نزدیک به انتخابات در همایشها، کمپینها و میتینگهای انتخاباتی شرکت میکردند و این حضور هم طبعا به پرشورتر شدن فضای انتخاباتی کمک میکرد، اما با توجه به شیوع کرونا طبعا باید دور این همایشها و نشستهای انتخاباتی را خط کشید و اساسا هر گونه تجمع به منظور فعالیت انتخاباتی را متوقف کرد.
نکته دیگر حضور در پای صندوقهای رای است که به طور طبیعی باعث شکلگیری تجمعات میشود و مهمترین عامل شیوع کرونا هم حضور مردم در هر تجمع به هر شکل و صورت آن هم در فضای بسته است. البته راهکارهایی برای برگزاری انتخابات در دوره کرونا مطرح شده، اما هنوز این راهکارها به جمعبندی نهایی نرسیده است.
عدم حضور نامزدهای شاخص در رقابت انتخاباتی
در دورههای گذشته در کنار احساس وظیفه و دینی که بسیاری از نامزدها برای خدمت به مردم داشتند، حضور چند چهره شاخص به صورت رسمی و فعالیت جدی آنها در انتخابات باعث افزایش شور و هیجان عمومی میشد.
در این انتخابات اما، گرچه گمانههایی درباره حضور برخی از چهرههای شاخص مطرح شده، اما هنوز به صورت صریحی سخنی از آنان درباره شرکت در انتخابات شنیده نشده است. در فضای فعلی هم برخی از نامزدها بهصراحت اعلام کردند که میآیند، اما وزن این افراد آنقدر نیست که بتوانند فضای سرد انتخاباتی را تکان دهند و بسیاری از آنها از توانایی لازم برای برقراری گفتوگو با سطوح مختلف جامعه برخوردار نیستند.
سخنانی که به عنوان حرفهای انتخاباتی از آنان شنیده میشود هم، حاکی از آن است که لااقل تا اینجای ماجرا آنها نه حرف جدیدی دارند، نه برنامه مشخصی و فعلا حضور این افراد با اقبال عمومی روبهرو نشده است.
واقعیت آن است جامعه از حرفهای تکراری خسته شده و دیگر مثل گذشته حتی نمیتواند و نمیخواهد نسبت به شعارهای هیجانی و حتی فراتر از اختیارات قانونی کاندیداهای انتخابات ریاستجمهوری واکنش نشان دهد.
در چنین شرایطی طبعا سوال اصلی مردم این است که بالاخره چه زمانی قرار است دولت مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم را حل کند؟ سوال بجایی که البته حداقل تاکنون پاسخی مناسب به آن داده نشده و مردم هم در حال حاضر چندان امیدی به نامزدهای انتخاباتی برای حل مشکلات معیشتی و اقتصادی ندارند.
نبود احزاب قوی برای هدایت انتخابات 1400
یکی دیگر از مشکلاتی که به نسبت دورههای گذشته بیشتر رخ مینماید، نبود احزاب قوی در سطح کشور است. فعالان و کنشگران در فضای انتخاباتی این دوره و ادوار گذشته بیش از آنکه به قالبهای حزبی تن دردهند، عمدتا به صورت جریانی پیرامون مسائل مهم جامعه بویژه انتخاب نامزدها تصمیم میگیرند.
تصمیمگیری به صورت جریانی عمدتا شامل بررسی شرایط جامعه براساس اتفاقات روز و همچنین برقراری تعامل براساس چانهزنی سیاسی به شیوه ریشسفیدی و گعدهای است.
در چنین فرآیندی نظرسنجیها به صورت عمومی و رایگیری براساس ساختار درونحزبی چندان معنایی ندارد. بررسی شیوه انتخاب نامزد در دو طیف اصولگرا و اصلاحطلب در دورههای گذشته، نشان داده آنها در این مقاطع در ابتدای امر گرچه ژست سیاسی میگیرند و در نشستهای انتخاباتی فهرستی تهیه میکنند و براساس سیستم رایگیری تعداد نامزدها را آنقدر کاهش میدهند تا به یک کاندیدای واحد برسند، اما درنهایت مصلحتاندیشانه به تصمیم بزرگان و ریشسفیدان گردن مینهند و به حمایت از یک نامزد فارغ از سیستمهای حزبی میپردازند.
تنور انتخابات 1400 چگونه گرم میشود؟
مرتضی طلایی دبیرکل جبهه همبستگی ملی نیروهای انقلاب با نگاهی به چرایی سردی فضای انتخابات در جامعه در روزنامه ایران گفت: در آستانه برگزاری دو انتخابات سراسری ریاستجمهوری سیزدهم و شوراهای اسلامی شهر و روستای ششم، برخی معتقدند فضای سیاسی کشور به نوعی خمودگی و سردی سوق دادهشده که میتواند میزان مشارکت شهروندان را در انتخابات با کاهش چشمگیری روبهرو کند.
باور نگارنده بر این است که اصطلاحا تنور انتخابات ریاستجمهوری به دلیل وزن سنگین و اهمیت ویژهای که دارد، در زمان خودش گرم خواهد شد و هواداران کاندیداها نهایتا جامعه رایدهنده را با بهرهگیری از روشهای علمی و فضاسازی تبلیغات سیاسی به صحنه خواهند آورد، هرچند به دلیل ضعف عملکرد برخی از عناصر کارکردی دولت، بالاخص طی هشت سال اخیر، روح کلی جامعه به سمت دلسرد شدن از نتیجهبخش بودن انتخابات سوق داده شده است.
اما در محیط پارلمانهای محلی یا همان شوراهای اسلامی شهر و روستا موضوع کمی فرق میکند. درک این واقعیت که این نهاد محلی در جایگاه قانونگذاری و نظارت میبایست طی همه دورههای گذشته عمل میکرده، از یک طرف و ضعف عملکردی شورای پنجم از طرف دیگر، موجب میشود تا یکی از دلایل سردی این محیط توسط مخاطب مشخص شود.
از این منظر شاید بتوان گفت امروز فضای سیاسی کشور بهخصوص در حوزه انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا نیازمند یک تابستان گرم است. تابستانی که اعتماد و نشاط را به صحنه سیاسی برگرداند و شهروندان را نیز به سمت مطالبهگری و کارگزاران را به سمت پاسخگویی سوق دهد.
صداقت، رعایت اخلاق، پرهیز از شعارهای بیپشتوانه، ترویج فرهنگ وحدت و همبستگی، تلاش برای استفاده از جوانان و نخبگان متخصص و متعهد، شناخت دقیق مسائل جامعه و از همه مهمتر استفاده درست از الگوهای اسلامی برگرفته از فرمایشات رهبر معظم انقلاب در گام دوم انقلاب و با هدف ایجاد یک دولت اسلامی به مفهوم وسیع کلمه، برای تحقق یک جامعه اسلامی با هدف سربلندی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، جملگی میتواند بخشی از عناصر گفتمانساز باشد که از یک انتخابات هوشمندانه با هدف بهرهگیری از نیروهای کارآمد و متخصص است.
نقش کاندیداها در ایجاد شور انتخاباتی
محمد هاشمی فعال سیاسی معتقد است: شرایط امروز کشور نسبت به دوره قبل از انتخابات ریاستجمهوری یا حتی دورههای قبل از آن کاملا متفاوت است. شرایط کرونایی کشورکه با سلامت مردم در ارتباط است تناسبی با تبلیغ برای انتخابات و شکلگیری فضای انتخاباتی ندارد
.علاوهبر کرونا مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم نیز موجب سردی فضای انتخابات شده است. اوضاع و شرایطی که در کشور حاکم است مناسب گرم شدن فضای انتخاباتی و صحبت در مورد آن نیست.از سوی دیگر کاندیداهایی که باید وارد انتخابات شوند هم ملاحظاتی برای خود داشته و با مشاهده چنین فضای سردی در جامعه آنها نیز قادر به گرم کردن و ایجاد شور انتخاباتی نیستند.
همچنین باید به این نکته توجه داشت که اصلاحطلبان به دلیل اینکه نمیدانند آرایشان چگونه خواهد بود و شورای نگهبان چه رفتاری با نامزدهایشان خواهد داشت هنوز اقدام به معرفی کاندیدای اصلی خود نکردهاند و تصمیم دارند بعد از اعلام نظر شورای نگهبان کاندیدای اصلیشان را اعلام کنند.
آنگونه که از اخبار و اطلاعات برمیآید طرف مقابل یعنی اصولگرایان نیز منتظر اعلام حضور قطعی آقای رئیسی در انتخابات هستند.در چنین فضایی سایر نامزدها نیز فضایی برای مطرح کردن خودشان نمیبینند. برخی از آنها ستادهایی تشکیل داده و برخی نیز در فضای مجازی فعالیت میکنند اما در فضای رسانهای کشور به آن معنا نامزدی حضور نداشته یا بسیار کم است. آنها هم منتظرند ببینند کاندیدای اصلی جریانشان چه کسی خواهد بود.
البته هنوز تا زمان انتخابات فرصت باقی است و اگر نامزدی در این فاصله خود را مطرح کند به طور معمول جریان رقیب به دنبال تخریب وی خواهد بود.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده: الهام خلیلی خو