به گزارش تیتربرتر؛ تحریم های آمریکا علیه ایران پدیده ای نو نبوده و در طول انقلاب وجود داشته است اما در چهار سال گذشته یعنی در زمان ریاست جمهوری ترامپ بیشترین میزان تحریم علیه ایران وضع شد و به نوعی ایران سخت ترین تحریم ها را تا به امروز پشت سر گذرانده است.
بررسی لغو تحریم ها در ایران
وجود تحریم ها در کنار همه گیری اپیدمی کرونا شرایط را بیش از پیش برای دولت و ملت ایران سخت تر کرد. تا جایی که در سطح بین الملل خواستار لغو تحریم ها در این شرایط شدند ولی گویا تصمیمات کاخ سفید و دولت ترامپ به قدری قاطع است که چیزی بر آن تاثیر ندارد.
مرکز پژوهشهای اتاق بازرگانی نوشت: اقتصاد ایران پس از اعمال تحریمهای ثانویه ایالات متحده، به دلیل کاهش صادرات نفت و سرمایهگذاری تضعیف شده است. علاوه بر آن، همهگیری کووید-۱۹ باعث ایجاد اختلال در فعالیتها شده است. در نتیجه ریال همچنان ضعیف و تورم همچنان بالا باقی خواهد ماند. چنانچه تحریمها به تدریج لغو شود، رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۲۱ معادل ۴.۳ درصد و برای سال ۲۰۲۲ معادل ۸.۲ درصد پیشبینی میشود.
محیط کسبوکار پرچالش ایران پس از تحریمهای مجدد ترامپ درکنار پیامدهای همهگیری کووید ۱۹ دستخوش وخامت بیشتر شده است. علاوه بر این، وابستگی شدید ایران به هیدروکربنها، اقتصاد را در وضعیت بسیار آسیبپذیری قرار داده است.
ریسکهای دیگر ازجمله موانع متعدد تجاری، انحصارات و ممنوعیتهای قانونی بر سر راه مشارکت خارجی در برخی حوزهها، قوانین سختگیرانه کار، وجود فساد و ضعف حاکمیت قانون، همچنین تسلط نهادهای دولتی بر صنایع مهمی چون بانکداری نیز وجود دارد که ثبات اقتصادی را تهدید میکند.
امتیاز شاخص ریسک عملیاتی ایران نمره نامناسب ۴۲.۸ از ۱۰۰ است که رتبه ۱۲ را از میان ۱۸ کشور خاورمیانه، بالاتر از کشورهای عمدتاً درگیر جنگ مانند یمن، عراق و سوریه، برای ایران تعیین کرده است.
در ادامه گزارش درباره تحلیل نقاط قوت و ضعف و چالش ها و فرصت های (سوات) اقتصادی عنوان شده: منابع عظیم نفت، گاز و منابع معدنی ارزشمند در کنار بخش کشاورزی از نقاط قوت اقتصاد ایران هستند.
در مقابل، تحریمهای بینالمللی، بخش بانکی ضعیف و ناکارآمدی محیط قانونی به عنوان چالشی برای سرمایهگذاری خارجی و حضور پررنگ دولت در اقتصاد، از نقاط ضعف اقتصاد کشور محسوب میشود. دو فرصت مهم اقتصاد نیز توسعه منابع گازی و بازار بزرگ مصرفی داخلی است. در مقابل، مهمترین تهدیدهای احتمالی نیز کاهش تولید نفت و وابستگی اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی است.
همچنین در تحلیل سوآت سیاسی در گزارش تاکیده شده است: نقاط قوت شامل روابط تجاری با کشورهای چین، روسیه و ترکیه و تداوم کنترل قیمت کالاهای اساسی توسط دولت از طریق پراخت یارانه است که به حفظ ثبات کمک میکند. نقطه ضعف اساسی نیز عدم وجود اجماع سیاستگذاری در سطح کلان است.
مهمترین فرصتها شامل نقشآفرینی مجلس شورای اسلامی در مدیریت اقتصادی و تصمیم به ازسرگیری مذاکرات هستهای است. در کوتاهمدت مهمترین تهدیدهای پیشرو از یک سو شکست مذاکرات هستهای، ادامه تحریمهای قبلی و افزایش تحریمهای جدید امریکا و اروپا و از سوی دیگر نرخ بالای بیکاری جوانان است.
در بخشی از این گزارش به چشمانداز رشد اقتصادی ایران اشاره شده است: تولید ناخالص داخلی ایران در ۱۰ سال آینده به دلیل ادامه تنش با ایالات متحده و به علت تداوم ریسکهای سیاسی و موانع ساختاری متعدد، بسیار پایینتر از ظرفیتهای بالقوة آن پیشبینی میشود. میانگین رشد تولید ناخالص داخلی واقعی در طول دوره ۲۹- ۲۰۲۰ حدود ۴.۳ درصد و بسیار پایینتر از میزان اوج خود در دوره پیش از اعمال تحریمها پیبینی میشود.
مطالب مرتبط:
پیش بینی اقتصاد ایران بعد از لغو تحریم ها
البته در داخل ایران نیز تلاش هایی برای لغو این تحریم ها صورت گرفته است که البته تاکنون هیچ یک از آنها کارآمد نبوده است. اما چرا دولت ایران نتوانسته با لغو این تحریم ها حداقل تا میزانی اثر منفی آن را از زندگی و معیشت مردم خود بر دارد. در این خصوص به دو دیدگاه از تحلیلگران سیاسی پرداخته ایم.
دیدگاه اول آن است که به دلیل آن که وزارت امور خارجه اجتماعی در داخل تشکیل نداده تا با استفاده از آن بتواند اقدامات عملیاتی خود را پیش ببرد و دیدگاه دوم بر این باور است که اقدامات صورت گرفته از سوی وزارت امور خارجه ایران کافی نبوده و بهتر است اقداماتی برای تاثیرگذاری بر روی افکار عمومی آمریکا و کشورهای موثر در منطقه شکل دهد، که البته در این خصوص هنوز اقدامی صورت نگرفته است.
و اما اکنون پس از انتخابات آمریکا 2020 چنانچه بایدن پس از ورود به کاخ سفید و قرارگیری بر سر قدرت تحریم های علیه ایران را بردارد و به برجام بازگردد این بدان معناست که امکان صادرات و ورود ارز به داخل کشور فراهم می شود و بازار رونق می گیرد و از طرف دیگر پول های بلوکه شده ایران بازخواهد گشت و تا میزانی کسری بودجه رفع خواهد شد. این بسیار طبیعی است بازار در اولین فرصت حتی به صورت موقت و متاثر از جو مثبت بازار در جوانب مختلف تغییر خواهد کرد.
آیا با لغو تحریم ها قیمت دلار کاهش پیدا میکند؟
یکی از کارشناسان اقتصادی وضعیت اقتصادی ایران را پس از لغو تحریم ها و بازگشت حدودا 30 میلیارد دلار پول بلوکه شده به کشور، اینگونه تحلیل کرده است که با بازگشت آمریکا به برجام در کنار منابع مالی که به ایران باز میگردد فرصت هایی برای ایران ایجاد می گردد ضمن آنکه بسیاری از هزینه هایی مانند داد و ستد که هم اکنون متوجه ایران می باشد برطرف خواهد شد.
همچنین با برطرف کردن تحریم ها نفت ایران به صورت مسقتیم به فروش می رسد و درآمد های ارزی به رونق گذشته خود باز می گردد. در این صورت است که تا میزانی از قیمت کنونی دلار در بازار کاسته خواهد شد.
آیا با لغو تحریم ها قیمت طلا کاهش می یابد؟
از طرف دیگر تحلیلگران و کارشناسان اقتصادی هستند که بر این عقیده اند که با رفع تحریم ها اثر مثبت آن بر بازار کوتاه مدت است و تنها دلیل اصلی آن دولت می باشد که نمی گذارد از حدی قیمت ارز کاهش یابد. بر همین اساس نمی توان انتظار کاهش قیمت در بازار طلا را داشت. نظر به اینکه قیمت روز طلا بر اساس قیمت دلار و نرخ جهانی طلا محاسبه می شود.
در واقع اثر تحریم یا لغو آن بر اقتصاد ایران بیشتر می تواند تاثیر روانی باشد چرا که عوامل داخلی زیادی وجود دارد که از کاهش قیمت ها تا رسیدن به مقطعی جلوگیری کند. این را می تواند از رفتار بازار مشاهده کرد.
مطابق با آنچه در رفتار چند ماهه بازار رصد کردیم می شد این را فهمید که بازار بیشتر به انتظارات آینده و نه به مسائل اقتصادی واکنش نشان داد به همین دلیل لغو تحریم اثر کوتاه مدت و بر اساس جو روانی بازار دارد. بازار بورس ایران نیز مسئله ای وابسته به تحریم آمریکا نمی باشد و مشکلات به وجود آمده در آن باید با تصمیمات و سیاست های دولت حل و فصل شود.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده: علی اکبر رضایی
