به گزارش تیتربرتر؛ صبح روز یکشنبه (8 فروردین) اولین قیمت معاملاتی دلار در بازار آزاد ۲۵ هزار ۳۵۰ تومان گزارش شد، درحالی که روز شنبه معاملات بازار با نرخ ۲۵ هزار و ۱۸۰ تومان پایان یافته بود. در ساعات بعدی نیز این روند رشد قیمت ادامه یافت.
در صرافی ملی هم قیمت دلار برای فروش، ۲۴۸۶۶ تومان اعلام شده بود که ۱۱۳ تومان گران شده بود و حالا روز یکشنبه صرافی ملی این قیمت را ۲۵۲۲۹ تومان اعلام کرده است. با این ارقام می‌توان گفت نرخ دلار صرافی ملی یک روزه ۱٫۵ درصد گران شده است.
با این روند باید دید آیا در روزهای آینده سرعت رشد دلار کاهش می‌یابد یا همچنان به عوامل مورد اشاره واکنش صعودی نشان می‌دهد.
چرا دلار گران شد؟
روزهای پایانی سال گذشته مقابل صرافی‌ها صف‌های قابل توجهی شکل گرفته بود. فعالان بازار دو دلیل را مطرح می‌کردند؛ یکی استفاده متقاضیان از سهمیه سالانه دلار صرافی ملی و دیگر افزایش تقاضا ناشی از سفرهای خارجی.
با فرا رسیدن سال جدید نیز هرچند عامل اول دیگر صدق نمی‌کند اما همچنان تقاضا برای سفرهای خارجی وجود دارد. گزارش‌های مردمی از رشد پیامک‌های تبلیغاتی سفرهای خارجی فوری همچنان ادامه دارد و به نظر می‌رسد همزمان با افزایش اخبار درباره تزریق واکسن، تقاضاها برای سفر خارجی هم ادامه دارد.
اما مهمتر از این عامل، علت دیگر افزایش قیمت دلار بی‌ارتباط به اظهارات اخیر رئیس کل بانک مرکزی نیست.
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی گفته است: بگذارید با مردم شفاف باشیم برای مثال در سال ۹۸ و ۹۹ بخش‌هایی از بودجه دولت از طریق درآمد‌های تسعیر صندوق توسعه ملی تأمین شد که به زبان ساده‌تر به معنای چاپ پول است که نتیجه اش تورم خواهد بود، اما در بانک مرکزی با توجه به کسری‌های بودجه کاری غیر از این نمی‌توانستیم انجام دهیم.
از نگاه خیلی از کارشناسان افزایش تورم هم می‌تواند معلول رشد قیمت دلار و هم علت رشد قیمت دلار باشد. به نظر می‌رسد این سخنان همتی سیگنال مهمی برای بازار ارز محسوب شده است.
از سوی دیگر ادامه تحریم‌های ایران چشم‌انداز کاهش قیمت دلار را کم‌رنگ کرده است.
مطالب مرتبط:
عوامل موثر در مسیر حرکت قیمت دلار
برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند در سال جاری، نرخ دلار حداقل در نیمه ابتدایی آن با جهش روبرو نخواهد شد و چه بسا با توجه به در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری در کمتر از سه ماه آینده، قیمت دلار حتی به کانال‌های پایین‌تر از ۲۵ هزار تومان نیز نفوذ کرده و به عدد روانی ۲۰ هزار تومان نزدیک شود.
کارشناسان اقتصادی معتقدند یک عامل مهم وتاثیرگذار بر بازار ارز در ایران موضوع انتظارات و چشم‌انداز سیاسی است. ریسک‌های سیستماتیک موجود در کشور و تاریخچه رشد پیوسته نرخ ارزهای خارجی و جهش‌های شدید ارزی سبب شده دو تقاضای سفته‌بازی و تقاضای سرمایه‌ای نیز همواره بازار ارز را متاثر کنند. عامل مهمی که در سالجاری، جهت انتظارات و تقاضای ارزی ناشی از آن را رقم می‌زند، توافق یا عدم‌توافق برجام است.
توافق با آمریکا، رفع تحریم‌ها، کاهش انتظارات تورمی و برگشت ثبات به اقتصاد ایران را تسهیل می‌کند و موجب ثبات نرخ ارز و حتی کاهش آن به سمت اعداد تعادلی می‌شود. در صورت بازگشت به برجام، ارز حاصل از صادرات نفتی به کشور برگشته و دست بانک‌مرکزی برای کنترل ارز بازتر می‌شود. علاوه بر این موارد، رفع تحریم موجب افزایش فروش نفت ایران و تامین کسری بودجه و عدم‌نیاز به چاپ اسکناس یا افزایش نرخ اوراق بدهی می‌شود.
در صورت عدم‌توافق، ناامیدی از بهبود شرایط آتی و ریسک سیاسی افزایش پیدا کرده و ادامه اوضاع بد اقتصادی، از جمله تراز تجاری منفی، عدم‌دسترسی به منابع ارزی و ممکن نبودن صادرات نفت و کاهش امید به توافق، موجب رشد نرخ ارز می‌شود. در کنار نتایج موضوع تحریم، در صورتی که ایراد‌های اساسی مثل رشد نقدینگی و کسری بودجه کنترل نشود، وضعیت ارز هم سامان پیدا نمی‌کند.
هشدار بانک مرکزی به سفته بازان
براساس اعلام بانک مرکزی، در شرایط تعطیلی بازارها و تقاضای اندک در حواله ارز سامانه نیما که موجب شد، روز گذشته (یکشنبه 8 فروردین) میانگین نرخ هر دلار ۲۲ هزار و ۶۰۰ تومان باشد، حال سفته بازان و معامله گران فردایی در تلاش هستند، با استفاده از تعطیلات و جوسازی، ارزهای خود را با نرخ‌های بالاتر بفروشند.
بانک مرکزی تاکید کرده که در مقابل این تحرکات، واکنش مناسب نشان می‌دهد.
روز یکشنبه اولین قیمت‌های اعلام شده برای دلار در بازار آزاد، بازار متشکل ارزی و سامانه سنا افزایشی بود اما نرخ صرافی ملی نسبت به آخرین نرخ دیروز تغییری نکرد.
بررسی نوسانات بازار ارز در سال 99
قیمت دلار در سال گذشته نوسانات زیاد و قابل توجهی را تجربه کرد؛ به گونه‌ای که قیمت آن در اولین ماه سال ۱۳۹۹ حدود ۱۶ هزار تومان بود اما در اوایل پاییز پارسال از ۳۰ هزار تومان نیز عبور کرد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که میانگین نرخ فروش دلار در بازار آزاد طی فصل بهار معادل ۱۶ هزار و ۵۲۲ تومان بوده و دلار در ماه‌های فروردین، اردیبهشت و خرداد نیز به ترتیب ۱۵ هزار و ۸۱۸، ۱۶ هزار و ۱۹۳ و ۱۷ هزار و ۵۵ تومان فروخته شده است.
این ارقام در حالی است که تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا، بسته شدن مرزها و در نتیجه کاهش حجم تجارت خارجی و منابع ارزی، دلار افزایش قیمت زیادی را تجربه کرد و در سه ماهه دوم سال گذشته میانگین نرخ فروش دلار در بازار آزاد به ۲۲ هزار و ۶۳۲ تومان رسید و دلار در ماه‌های تیر، مرداد و شهریور به قیمت‌های ۲۱ هزار و ۲۶۷، ۲۲ هزار و ۳۵۰ و ۲۴ هزار و ۲۸۱ تومان در بازار آزاد فروخته می‌شد.
افزایش قیمت دلار ادامه یافت تا زمانی که در مهرماه ۱۳۹۹ نرخ فروش دلار از ۳۰ هزار تومان هم عبور کرد و در پی افزایش قابل ملاحظه قیمت دلار، بانک مرکزی تصمیم گرفت سقف خرید در بازار متشکل ارزی را زیاد و روزانه ۵۰ میلیون دلار در بازار اسکناس ارز عرضه کند.
طبق این گزارش، قیمت دلار در آبان و آذر ماه سال گذشته به ۲۶ هزار و ۹۳۲ و ۲۵ هزار و ۵۱۳ تومان رسید و از آنجا که برای تزریق‌های ارز در بازار در آن زمان تقاضایی وجود نداشت، این امر تنها بر اثر تاثیر روانی مبنی بر وجود منابع ارزی و تزریق آن، توانست مقداری بازار را به روند کاهشی ببرد.
فصل سرنوشت ساز بازار ارز
اما فصل آخر سال گذشته، فصلی سرنوشت ساز برای بازار ارز کشور بود زیرا، این بازار از یک طرف چشم انتظار نتیجه انتخابات آمریکا و از سوی دیگر برجام و آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده بود به صورتی که با قوت گرفتن احتمال ریاست جمهوری بایدن دلار در سراشیبی قرار گرفت و در اواسط دی ماه با انتخاب بایدن به عنوان رئیس جمهور آمریکا قیمت دلار به ۲۵ هزار تومان کاهش یافت.
تاثیر پیروزی بایدن بر قیمت دلار ادامه پیدا کرد تا زمانی که قیمت این ارز در روزهای پایانی دی ماه به ۲۰ هزار تومان نزدیک شد.
اما عمر کاهش قیمت دلار کوتاه بود و با ورود به بهمن و رشد تقاضا در بازار، قیمت دلار به ۲۳ هزار تومان افزایش یافت و این روند افزایشی تحت تاثیر جو روانی تصمیم آمریکا درباره برجام تا مرز ۲۷ هزار تومان در اواخر بهمن ماه ادامه پیدا کرد.
پس از این، موضوع آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده کشور مطرح شد و خبرهای مثبتی از آن به گوش می‌رسید که طبق گفته کارشناسان آزادسازی منابع می‌توانست دلار را به ۱۵ هزار تومان و یا کمتر از آن برساند اما در نهایت آزادسازی منابع ارزی بلاتکلیف باقی ماند.
بازار ارز در اسفند ماه همچنان در انتظار نتیجه روابط سیاسی ایران و آمریکا، تحریم‌ها و آزادسازی منابع ارزی باقی ماند و روزهای به نسبت آرامی را سپری کرد که دلار در روزهای پایانی سال گذشته معادل ۲۴ هزار و ۷۵۰ تومان شد.
با این حساب، دلار در سالی که گذشت، نوسانات قیمت زیادی را تجربه کرد و کارشناسان کاهش قیمت دلار در سالجاری را منوط به برداشتن تحریم‌ها، آزادسازی منابع ارزی و تزریق آن به بازار می‌دانند و نیز معتقدند که این کاهش قیمت موقتی است.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده: الهام خلیلی خو
