به گزارش تیتربرتر؛ وجود بیش از ۵۷۰۰ کیلومتر نوار ساحلی در شمال و جنوب کشور در کنار برخورداری صنعت گردشگری از امکان استفاده از حاشیه سدها، رودخانه‌ها و آبگیرها، لزوم توجه جدی به گردشگری دریایی را گوشزد می‌کند؛ نوعی از گردشگری که متاسفانه کمتر مورد توجه مسوولان قرار گرفته و از این‌رو کشورهای همسایه ایران با درک اهمیت آن و با داشتن ظرفیت‌های بسیار کمتر از ایران در این حوزه، در چند سال اخیر توانسته‌اند بازار گردشگری دریایی را در اختیار گرفته و سالانه از این محل درآمدهای قابل قبولی را حاصل کنند.
گردشگری دریایی چیست؟
امروزه بر اساس تعاریف سازمان جهانی گردشگری WTO توریسم دارای انواع مختلفی نظیر : فرهنگی، زیارتی، پزشکی، هنری، و ...محیط زیستی، دریانوردی ، کشاورزی، بازرگانی و ... است.
گردشگری دریایی با توجه به جذابیت‌های پرشمارش، از جمله صورت‌های رو به رشد گردشگری است؛ نوعی از گردشگری که حتی اساس توسعه این صنعت در برخی از کشورهای گردشگرپذیر به‌شمار می‌رود.
ایجاد کمپ‌های ساحلی، پارک‌های دریایی، فراهم کردن تجهیزات و امکانات ورزش‌های آبی و ساحلی و تامین امنیت در حاشیه سواحل از جمله اقداماتی است که سرمایه‌گذاران این حوزه برای جلب هر چه بیشتر گردشگران به مناطق ساحلی به انجام آن مبادرت می‌ورزند.
انواع گردشگری دریایی
گردشگری دریایی بعنوان یکی از انواع مختلف گردشگری با انواع متعدد گردشگریهای دریایی بندری با محوریت استفاده از کشتی و با اهداف سرگرمی، - استراحت، ورزش و غیره است.
گردشگری دریایی که در دریا و هم در کنار اسکله می تواند صورت پذیرد دارای انواع مختلفی از جمله غواصی، قایق سواری، موج سواری ) Surfing ، پاروزنی، ماهیگیری، شنا، محیط زیست دریایی، سفرهای دریانوردی و ... است.
در مقیاس کشورهای توسعه یافته تر گردشگری دریایی در سه صنعت خاص و مرتبط: بندر تفریحی (Marina)، اجاره قایق و شناورهای تفریحی و کشتی های گردشگری (Cruising) رشد یافته، مطالعه و اجرا می گردد.
اگر هر کدام از این سه عامل بصورت هدفدار و برنامه ای ایجاد گردند یک منبع ثروت عظیم دیگر ایران کشف که فوائد کثیر ملی و محلی را در بر خواهد داشت.
ظرفیت های گردشگری دریایی در ایران
ایران یک کشور ساحلی است که از دو ناحیه شمال و جنوب با دریاهایی با شرایط و خصوصیات مختلف محدود میگردد. خلیج فارس در جنوب دارای شرایط محیط زیستی خاص خود در سطح جهانی است و بیش از ۳2 ٪ جزایر آن متعلق به ایران و مملو از راز و رمزهای زیستگاهی جانوری و گیاهی دریایی بعنوان فقط یک بخش از دهها بخش گردشگری دریایی فوق الذکر میباشد که کمتر کسی از اتباع کشور از آنها مطلع است!
در حالیکه سواحل شمال کشور با آب و هوایی مناسب و سراسر جنگلی ظرفیت های عظیم خفته دیگری را برایگردشگری دریایی فراهم کرده ، که بنظر میرسد کمترین توسعه اصولی در این زمینه ایجاد شده و هم مردم و جامعه از نعمات آنها محروم هستند.
احیا علمی و اصولی گردشگری دریایی که با پشتیبانی عظیم جمعیت بیش از ٧2 میلیونی مواجه است بازار تقاضای غنی و پایداری میباشد که صرفا محتاج به نگاه علمی و سیاستگذاری ملی برای ترویج این صنعت خدماتی و فزاینده میباشد.
رشد و توسعه این صنعت بعلت تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم کسب و کاری، شغلی و درآمدی آن میتواند چهره مناطق دریایی کشور را متحول و خوشبختی و رفاه و بهبود زندگی مردم استانهای ساحلی و در نتیجه همه جامعه را تضمین نماید. این مطالعه در نظر دارد با بررسی نقاط قوت و ضعف شرایط کنونی گردشگری دریایی کشور و همچنین کشورهای دیگر چالشها و مشکلات و نیازمندیهای پیش روی سیاستگذاری های خرد و کلان را تبیین تا زمینه رشد یکی از بخشهای مهم صنایع و خدمات دریایی کشور یعنی گردشگری دریایی فراهم گردد.
اقداماتی برای توسعه توریسم دریایی
استفاده از شناورهای از رده خارج شده به‌عنوان جاذبه گردشگری، ساخت پارک، ایجاد جنگل‌ها و ژئوپارک‌های دریایی، فراهم کردن زیستگاه‌های حفاظت‌شده برای پرندگان و جانوران دریایی، توسعه گردشگری حلال با ساخت رستوران‌های غذاهای دریایی، ساخت و استقرار آکواریوم، توسعه اجتماعی و توانمندسازی جوامع محلی با ایجاد امکان تولید و فروش صنایع دستی دریایی، راه‌اندازی موزه‌های ثابت و متحرک و نیز تورهای دریایی، ایجاد و گسترش ورزش‌های آبی و تفریحات مرتبط، فراهم‌سازی شرایط لازم برای توسعه گردشگری سلامت با محوریت درمان‌های آبی و موارد درمانی وابسته به این مناطق و همچنین خرید و وارد کردن کروزهای تفریحی در کنار توجه به ضوابط و ملاحظات مربوط به اکوتوریسم، از جمله مسائلی است که می تواند برای توسعه گردشگری دریایی مورد توجه قرار گیرد.
مطالب مرتبط:
چالش های توسعه توریسم دریایی در ایران
در حالی که توریسم دریایی در دهه اخیر از رو‌‌به‌رشدترین بخشهای صنعت گردشگری بوده، در ایران این حوزه به رسمیت شناخته نشده و زیرساخت‌های آن مهیا نیست.
سعید انوری‌نژاد فعال و کارشناس حوزه گردشگری دریایی در گفت‌‌وگو با دنیای‌اقتصادبا اشاره به اینکه اولین چالشی که سرمایه‌گذاران و علاقه‌مندان برای ورود به حوزه گردشگری دریایی با بهره‌گیری از لنج با آن مواجه می‌شوند به قوانین و مقررات بازمی‌گردد، می‌گوید: بر اساس قوانین موجود سازمان بنادر و آیین‌نامه صدور مجوزهای شناورهای گردشگری به شناور بالای ۱۵ سال برای گردشگری، مجوزی داده نمی‌شود. این در حالی است که اغلب لنج‌های ارزشمند ما ۳۰، ۴۰ ساله یا بیشتر هستند. البته حتی اگر شما لنجی زیر ۱۵ سال هم داشته باشید چالش‌های دیگری خواهید داشت که شما را از ورود به این حوزه منصرف می‌کند.
فرض کنیم این قانون تغییر کند و لنج‌های بالای ۱۵ سال هم بتوانند مجوزهای لازم را برای ورود به صنعت گردشگری دریافت کنند، آیا تمام مسائل این حوزه برطرف می‌شود؟
قوانین تنها مشکل ما در این حوزه نیست، در حوزه زیرساخت هم تا به حال کاری انجام نشده است. یکی از این زیرساخت‌ها اسکله مناسب برای گردشگری دریایی است. فرض کنید بخواهیم در قشم به عنوان یکی از بهترین مناطق کارمان را شروع کنیم، مسافر کجا باید سوار و پیاده شود؟ امکانی که درحال‌حاضر داریم اسکله لنج‌های صیادی و باری هستند که امکانات لازم برای گردشگر را ندارند. تنها اسکله مارینا کیش است که چنین امکاناتی را دارد که یک اسکله خاص و گران است.
فقدان سازوکارهای حرکت شناورها از دیگر چالش‌هایی است که لنج‌های گردشگری با آن روبه‌رو هستند. درحال‌حاضر شناورهای باری و صیادی باید ورودی و خروجی بزنند و مسیری که در آن حرکت می‌کنند هم با هماهنگی با دریابانی است. اما از آنجا که لنج‌های گردشگری تاکنون محدود بوده و به یکی دو لنج محدود شده‌اند چنین مواردی برای آنها وجود ندارد. بنابراین حتی اگر شما مشکل قانون و اسکله را حل کنید در گام بعدی به این مشکل برمی‌خورید. لنج گردشگری، شناور باری نیست که بخواهد محموله‌ای را به دبی ببرد بلکه تنها قصد دور زدن محدود را دارد. البته این مشکل در مارینا کیش حل شده اما در سایر مناطق باید با آن دست و پنجه نرم کنیم تا این زنجیره به هم متصل شود.
مزایای توسعه گردشگری دریایی در ایران
آیا گردشگری دریایی با چنین چالش‌هایی توجیه دارد که سرمایه‌گذار به آن ورود پیدا کند؟
توریسم دریایی بازاری بالقوه است که هنوز بالفعل نشده و شاهد آن بازار بین‌المللی این حوزه است. او می‌‌افزاید: اگر نگاهی به کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس بیندازید تا سایر کشورهایی که در این حوزه کار می‌کنند می‌بینید که یکی از پررشدترین بخشهای گردشگری دنیا در یک دهه اخیر توریسم دریایی بوده است.
این رشد به ویژه در حوزه شناورها و در راس آنها شناورهای سنتی قابل توجه است. از این روست که عمان و قطر در تلاشند فعالیت‌هایشان را در این حوزه گسترش دهند. توجه داشته باشید که گردشگری دریایی حوزه‌ای بکر است که مخاطبان خود را دارد، بنابراین اگر مسائل و چالش‌های پیش روی آن برداشته شود شاهد جهش در این حوزه خواهیم بود.
ساحل طولانی یکی از مزیت‌های ایران نسبت به سایر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس است. علاوه بر ساحل طولانی دریای عمان و خلیج‌فارس، در ایران ما جزایر بسیاری داریم که گشت‌زنی در اطراف آنها یکی از جذاب‌ترین بخشهای سفر خواهد بود، هرچند که مطمئن نیستیم بتوانیم مجوزهای گشت‌زنی در اطراف آنها را هم بگیریم.
بحث دیگر میزان سرمایه گذاری در این حوزه است. ساخت لنج نو از چند جهت توجیه اقتصادی ندارد. برای ساخت لنج نو آن هم با چوب متوسط باید هزینه بسیار سنگینی را انجام دهید. این در حالی است که لنج‌های قدیمی از بهترین نوع چوب یعنی ساج ساخته شده‌اند.
علاوه بر آن به لحاظ کیفیت ساخت هم لنج‌های قدیمی نسبت به لنج‌های نو ارجحیت دارند. برای خرید یک لنج قدیمی خوب که موتور خوبی هم داشته باشد باید بین ۵/ ۱ تا ۲ میلیارد سرمایه‌گذاری کنید و برای آماده‌سازی آن برای گردشگری هم حدود یک میلیارد تومان سرمایه نیاز دارید. بنابراین میتوان گفت سرمایه‌گذاری این بخش حدود سه میلیارد تومان خواهد بود که البته با هزینه‌های کمتر به دو میلیارد تومان هم میرسد.
بازگشت سرمایه در این حوزه چقدر زمان می‌برد؟
با رفع چالشها و شروع حرفه‌ای در این کار که در آن بازاریابی مناسبی هم صورت گرفته باشد میتوان امیدوار بود در یک بازه دو یا سه ساله بازگشت سرمایه انجام شود و سرمایه‌گذار بتواند سودآوری معقولی هم در این زمینه داشته باشد.
گفته‌های این فعال حوزه گردشگری نشان‌دهنده بازار بکر و در عین حال جذاب گردشگری دریایی است. این روزها که شهرهای جنوبی و قشم، کیش و سایر سواحل خلیج‌فارس و دریای عمان به مقصدی جذاب برای گردشگران بدل شده، میتوان با فراهم کردن زیرساخت‌ها و رونق گردشگری دریایی شکل دیگری از توریسم را در این سواحل راه انداخت که با توزیع درآمدی و اشتغال‌زایی برای طیف گسترده‌تری از جامعه بومی همراه باشد و در عین حال به نگهداشت سنت و تاریخ مردم این منطقه نیز بیش از پیش کمک کند.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده: الهام خلیلی خو
