به گزارش تیتربرتر؛ بازار مسکن با ورود به دوره جهش قیمتی به دلیل اینکه بسیاری از متقاضیان قدرت خرید واحدهای مسکونی با این قیمت های نجومی را ندارند وارد رکود شده است. بر این اساس ریسک سرمایه گذاری در این بازار بالا رفته است و معاملات قفل شده است.
به طوری که بهمن ماه امسال عمیق ترین رکود بازار املاک در مقایسه با ماههای مشابه سالهای قبل از آن دست کم از سال ۱۳۸۸ تا کنون رقم خورد؛ یک ماه مانده به پایان سال که انتظار می رفت با توجه قرار گرفتن در بازه زمانی شب عید معاملات رشد کند فقط ۲۹۵۰ فقره معامله ملک در تهران به امضا رسید که این حجم از کسادی در ماههای بهمن ۱۱ سال گذشته بی سابقه بوده است.
رکود دامنه دار در بازار مسکن
ماه گذشته و در شرایطی که توقع می رفت پس از سه ماه کسادی، معاملات مسکن به دلیل نزدیک شدن به هفته های پایانی سال و قرار گرفتن در بازه زمانی جابه جایی های شب عید مقداری رشد کند، تحت تاثیر افت توان تقاضای واقعی و عقب نشینی سرمایه گذاران از بازار املاک روند کاهشی معاملات که از آبان ماه قبل شروع شده بود ادامه پیدا کرد.
بر اساس اعلام مصطفی قلی خسروی رییس اتحادیه مشاوران املاک بهمن ماه امسال تنها ۲۹۵۰ فقره معامله ملک اعم از مسکونی، تجاری و اداری در شهر تهران به امضا رسید که نسبت به ماه قبل ۳۳ درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۷۲ درصد کاهش یافت.
این حجم اندک معاملات املاک از سال ۱۳۸۸ تا کنون بجز فروردین ۱۳۹۹ بی سابقه بوده است. از سال ۱۳۸۸ پس از مصوبه شورای عالی مسکن اطلاعات تعداد معاملات و قیمت مسکن پایتخت از طریق درج معاملات توسط بنگاههای ملکی در سامانه املاک و مستغلات جمع آوری می شود. بررسی ها نشان می دهد فقط در فروردین امسال که دفاتر املاک تعطیل بودند و معاملات تحت تاثیر شیروع ویروس کرونا قرار گرفت تعداد معاملات املاک با ۱.۴ فقره کمتر از بهمن سال جاری بوده است. حتی شهریورماه سال گذشته که رکورد جدیدی در کسادی معاملات به ثبت رسیده بود ۳۹۰۲ فقره خرید و فروش ملک در تهران انجام شد که ۲۷۸۷ فقره آن مربوط به واحدهای مسکونی بود.
با بیرون آوردن آمار معاملات واحدهای مسکونی بهمن امسال از کل قراردادهای خرید و فروش املاک تهران که معمولا هر ماه توسط بانک مرکزی انجام می شود وضعیت رکود، بیشتر خود نشان می دهد. روند کاهش معاملات از آبان ماه همزمان با انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و افت قیمت ارز شروع شد؛ به طوری که در ماههای آبان، آذر و دی به ترتیب ۵۰۷۲، ۳۱۲۴ و ۴۴۲۷ معامله ملک در تهران منعقد شد که در مقایسه با ماههای مشابه سال قبل ۱۲ درصد افزایش، ۷۴ درصد کاهش و ۶۸ درصد کاهش یافت.
با اینکه آرشیو گزارش سالهای قبل از ۱۳۹۶ در سایت بانک مرکزی موجود نیست، بررسی ها نشان می دهد از سال ۱۳۹۲ به بعد یازدهمین ماه طی سالهای اخیر، پررونق بوده و بجز بهمن ۱۳۹۷ با ۹.۳ هزار فقره در سایر سالها بین ۱۳ تا ۱۸ هزار فقره معامله مسکن در تهران به امضا رسیده است.
طبق گزارشهای ارایه شده توسط بانک مرکزی بین سالهای ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸ تعداد معاملات مسکن در تهران به ترتیب ۱۴.۵، ۱۵.۵، ۱۶.۳، ۱۵.۶، ۱۸.۴، ۹.۳ و ۱۳.۲ هزار فقره بوده است.
همچنین در ماههای فروردین سالهای ۱۳۹۳ تا کنون بجز فروردین امسال چنین رکودی سابقه نداشته است. بین سالهای ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۹ در ماههای فروردین به ترتیب ۷.۲، ۴.۹، ۵.۹، ۵.۳، ۵، ۳.۴ و ۱.۲ هزار فقره معامله مسکن در تهران منعقد شده است.
همزمان با تهران، بازار مسکن در کل کشور نیز با رکود مواجه شد. طی بهمن ماه ۱۳۹۹ تعداد ۲۷ هزار و ۶۳۸ مبایعه نامه (قرارداد خرید و فروش ملک) در کشور به امضا رسیده که نسبت به ماه قبل و ماه مشابه سال قبل به ترتیب ۳۲ درصد و ۳۸ درصد کاهش یافته است.
دلایل کسادی بازار مسکن
کارشناسان عوامل مختلفی را برای افت فشار بازار مسکن عنوان می کنند که مهمترین آن می تواند انتظار برای احیای برجام و انتخابات ریاست جمهوری ایران باشد.
چه بسا کاهش توان خرید متقاضیان واقعی عامل اصلی افت معاملات نباشد؛ چرا که در ماههای قبل از آبان ماه که بازار تا حدودی رونق داشت، عمده خرید و فروشها توسط سفته بازان و سرمایه گذاران انجام می شد.
طبق برخی آمار ۷۷ درصد معاملات مسکن در ایران را خرید و فروشهای سرمایه گذارانه تشکیل می دهد.
مطالب مرتبط:
پیش‌بینی بازار مسکن در ماه پایانی سال
بازار مسکن معمولا طی سالهای گذشته در دو ماه پایانی سال با یک تحرک در معاملات و البته رشد قیمتی مواجه شده است؛ به همین بهانه بازار مسکن در آخرین ماه سال نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
تحقیقات میدانی از پیش‌بینی بازار مسکن در آخرین ماه سال که از سوی برخی واسطه‌های ملکی صورت گرفته است، نشان میدهد این بازار شاید در اسفند ۹۹ متفاوت از اسفند سالهای گذشته باشد.
به گفته برخی واسطه‌های ملکی فعال در مناطق مصرفی پایتخت، بازار طی حدود یک ماه گذشته با یک رونق نسبی مواجه شده، اما این تحرک نسبت به ماههای پایانی سالهای گذشته بسیار کمتر است.
یکی از موضوعاتی که واسطه‌های ملکی به‌عنوان دلیل مهم وضعیت متفاوت بازار مسکن در دو ماه پایانی سال ۹۹ نسبت به ماههای پایانی سالهای گذشته به آن اشاره می‌کنند، این است که جهش و شوک قیمتی مسکن در سال جاری این معادله را بر هم زده و ثبات و افت قیمت مسکن که از آبان ماه امسال آغاز شده است، به نظر می‌رسد همچنان ادامه دارد.
بررسی‌های میدانی از بازار مسکن حاکی از آن است که همزمان باپشت سر گذاشتن دوران جهشی قیمت در این بازار و ورود به دوره پساجهشی، دو ماه پایانی امسال نیز تحت تاثیر ثبات نسبی ایجاد شده در بازار مسکن ناشی از ریسک‌های اقتصادی غیراقتصادی قرار گیرد.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران، بازار مسکن که طی سالهای اخیر در مقاطع مختلف شوک قیمتی را تجربه کرده، حالا وارد یک دوره ثبات قیمتی شده است که ماه پایانی سال هم احتمالا این شرایط در بازار غالب باشد.
فعالان بازار مسکن عنوان می‌کنند هرچند وضعیت رشد قیمت در بازار نسبت به ماههای گذشته متفاوت شده، اما همچنان مالکان آپارتمان‌های نوساز قیمت‌های پیشنهادی خود را بسیار متفاوت از میانگین قیمت منطقه عنوان می‌کنند. مشاوران پیشنهاد می‌کنند اگر فروشندگان تصمیم به فروش قطعی تا شب عید دارند باید نسبت به قیمت‌های پیشنهادی خود بازنگری کنند.
پیش بینی کارشناسان از آینده بازار مسکن
در این باره مهدی روانشادنیا، کارشناس اقتصاد مسکن با بیان اینکه بجز مقطع زمانی قطعنامه ۵۹۸ با ریزش قیمت مسکن مواجه نبوده ایم گفت: توان اقتصادی خانوارها به عنوان یک مولفه تاثیرگذار اجازه رشد قیمت مسکن را نمی دهد و حتی پس از انتخابات و دولت بعدی هم پرش قیمت بعید به نظر می رسد.
همچنین مصطفی قلی خسروی، رییس اتحادیه مشاوران املاک در تحلیل وضعیت کنونی بازار مسکن گفت: کسادی معاملات به گونه ای است که فروشندگان و سازندگان به خریداران اصرار می کنند. این نشان می دهد که بازار مسکن در مسیر کاهشی قرار گرفته است. تحولات سیاسی بین المللی در بازار مسکن تاثیرگذار بود؛ به طوری که از آبان ماه قیمتها ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش یافت و در بهمن ماه نیز بر اساس گزارشهای واصله از مشاوران املاک قیمتها حدود ۸ درصد پایین آمده و انتظار داریم روند کاهش قیمت ادامه پیدا کند. بعد از عید نوروز هم افزایش قیمت نخواهیم داشت.
حسن محتشم، عضو هیات مدیره انجمن انبوه سازان تهران نیز ادامه وضعیت کنونی را مشروط به آرامش بازار ارز و شرایط سیاست خارجی دانست و گفت: مقطع کنونی می تواند آغاز یک دوره رکود سه تا پنج ساله برای بازار مسکن باشد؛ به شرطی که این بازار از ناحیه سایر متغیرها همچون شرایط بین المللی دچار شوک نشود و شاهد رشد قیمت ارز و طلا نباشیم. بعد ممکن است به تدریج سرمایه ها به بخش مسکن بیاید و معاملات کم کم افزایش پیدا کند. بخشی از این ورود نقدینگی از بورس خواهد بود؛ زیرا به دلیل روند کاهشی بازار سرمایه، سهامداران دچار دلزدگی شده اند.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده: الهام خلیلی خو
