تیتربرتر؛ عسل یکی از خوشمزه ترین خوراکی های طبیعی است که همه ما از این خوراکی مقوی در وعده های غذایی خود استفاده می کنیم اما نحوه نگهداری زنبورعسل چگونه است؟
نحوه نگهداری زنبور عسل در زمستان
سرمای هوا تهدید جدی برای زنبوران جوان به شمار می رود و ممکن است پس از چند هفته بر اثر سرما از بین بروند . زنبوردار باید با اعمال مدیریت صحیح از فرصت استفاده کند و تا حد امکان از زنبوران کارگر به نفع زنبورهای جوان آینده و خودش کار بکشد. او با قرار دادن غذای کافی در کندو آنها را وادار به ذخیره سازی غذای زمستانی می کند تا زنبورهایی که از این پس متولد می شوند ، در تمام پائیز و زمستان و حتی اوایل بهار زنده بمانند و کلنی را حفظ کنند .
شدت تخم ریزی ملکه نیز رابطه مستقیمی با شدت غذا آوری یا مقدار شهد آوری به کندو دارد . امروزه در زنبورداری ها از این عامل در جهت تحقق اهداف مختلف از آن استفاده می شود ، مثلا در آخر فصل که جریان شهد در طبیعت به شدت کاهش می یابد ، از شدت تخم ریزی ملکه نیز کاسته می شود .
اگر چه زنبوردار قادر نیست از افت شدید تخم گذاری ملکه جلوگیری نماید ولی می تواند این کاهش را با غذای مکمل جبران کند . معمولا در این فصل از سال بهتر است که تغذیه به صورت شربت دو قسمت شکر و یک قسمت آب صورت گیرد.
نحوه آماده کردن کلنی زنبور عسل
هوای سرد برای زنبوران عسل مشکلی ایجاد نمی کند و با رعایت نکات زیر می توان زمستان گذرانی بهتری را برای زنبوران پیش بینی کرد.
تمیز کردن داخل کندوها و تخلیه آشغال ها، اجساد زنبوران مرده ، خرده موم ها و غیره .
مرتب کردن و چیدن قاب ها ؛ بیشتر زنبورها دوست دارند روی قابی زندگی کنند که حداقل یک بار در حجره ی آن نوزاد پرورش یافته باشد . بنابراین باید قاب های حاوی ورق موم آجدار و حتی قاب های بافته شده ای را که ملکه در سلول های آن ها تخمگذاری نکرده از کندوها بیرون آورید .
تنک کردن : پس از چیدن قاب ها چون جمعیت کند و در این فصل کم است فقط ۵ یا ۶ قاب را که دو طرف آن ها پر از زنبور است در کند و می گذاریم و قابهای خالی و فاقد زنبور را برمی داریم . به این ترتیب مقداری فضای خالی در کند و به وجود می آید . و در نتیجه زنبوران برای گرم کردن فضای خالی غذای بیشتری مصرف خواهند کرد. برای جلوگیری از مصرف غذای بیشتر می توان فضای خالی را با استفاده از تخته های مخصوص پر کرد .
دو عدد قاب معمولی که در دو طرف آن ها تخته یا فیبر کوبیده شده قرار داد . همچنین در جاهای خالی کند و پشت قاب های تخته کوبیده شده را می توان با کاغذ مچاله شده و یا گونی پر کرد . روی تمام قاب ها نیز باید ابتدا یک گونی یا پارچه کتان و سپس چند برگه روزنامه گذاشت و درب کندو را در جای خود قرار داد.
محل استقرار کندوها بادگیر نبوده ، خشک و عاری از رطوبت باشد . زیرا زنبورها سرما را با خوردن عسل بیشتر و خوشه شدن جبران می کنند و رطوبت باعث اضافه شدن سرمای داخل کندو می شود و زنبوران از مبارزه با رطوبت و باد عاجزند .
کیفیت مدیریت پائیزه و آماده سازی کندوها برای زمستان گذرانی ، در بهار قضاوت می شود . چنانچه در بازدید بهاره با کندوهایی خشک و عاری از بیماری و وضعیت مطلوب کلنی ها مواجه شدیم مشخص می شود که مدیریت پائیزه خوب و رضایت بخش بوده است .
مطالب مرتبط:
آماده سازی زنبوران برای غذا خوردن در فصل زمستان
اگر غذا دادن پائیزی کلنی ها به طور درست صورت گیرد علاوه بر این که زنبورها به خوبی زمستان گذرانی می کنند . در اواخر بهمن و اسفند ماه که فصل تخم ریزی ملکه است ذخیره کافی در اختیار کلنی خواهد بود .
زیرا برای پرورش نوزادان حداقل دمای داخل کند و باید ۳۳ / ۵ درجه سانتی گراد باشد تا نوزادان سرما نخورند . زنبورها برای این که دمای داخل کندو را در مدت زمستان گذرانی از ۱۵ یا ۲۰درجه سانتی گراد به 5/33 درجه سانتی گراد برسانند باید مقدار زیادی عسل مصرف کنند .
در این هنگام کلنی ها را با یک یا دو قاب عسل که از پیش ذخیره شده است باید تقویت کرد . اگر قاب عسل ذخیره وجود ندارد می توان با خمیر شیرین تغذیه کرد . برای تهیه خمیر شیرین ابتدا چهار قسمت پودر شکر را با یک قسمت عسل داغ مخلوط کرده و آن را مانند خمیر با دست ورز می دهیم تا کاملا حالت خمیری به خود گیرد و به ظرف نچسبد سپس خمیر شیرین را در کندو قرار می دهیم تا زنبورها بتوانند به راحتی روی آن راه بروند و از آن تغذیه کنند.
در صورت مساعد بودن هوا تغذیه با خمیر شیرین را می توان از اول اسفند شروع کرد و در صورت نیاز چند بار آن را تکرار کرد . متاسفانه اکثر تلفات استان های آذربایجان در اسفند و فروردین ماه اتفاق می افتد و علت آن هم شروع تخمگذاری ملکه و فعالیت بیشتر زنبوران کارگر است که باعث افزایش مصرف عسل می شود.
بی توجهی به این موضوع باعث از بین رفتن کل کلنی می شود . بنابراین با مدیریت بهتر و با تغذیه مناسب می توان زنبوران را به سلامت از مرحله زمستان گذرانی رد کرد. باید توجه کرد که زنبورها شدید ترین سرما را تحمل می کنند ولی کوچک ترین جریان باد می تواند آنها را تلف کند .
نگهداری پوکه های اضافی در زمستان
پس از برداشت عسل در اواخر تابستان تعدادی از پوکه های اضافی را برداشته و برای سال بعد نگهداری می کنیم . نحوه نگهداری پوکه ها با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است . در یک کندو ۷طبقه پوکه چیده می شود و در هر طبقه یک عدد قرص فسفید آلومینیوم یا نفتالین گذاشته می شود .
باید تمام سوراخ ها و راههای ورود هوا و حشرات با روزنامه خیس شده خمیری بسته شود . بهتر است روی هر طبقه درب شیشه ای یا پلاستیکی قرار داد و قرص را روی آن گذاشت تا پودر قرص پخش نشده و تمامی پوکه ها تا بهار سال بعد کاملا سالم بمانند.
در انبارهای در بسته پوکه ها روی هم به صورت ایستاده چیده می شود، سپس برای هر متر مکعب فضا ۱۵گرم گل گوگرد در قوطی فلزی ریخته و روی آن را با مقداری الکل آغشته می کنیم . قوطی فلزی باید بالاتر از تمام پوکه ها قرار گیرد .گاز حاصل از آن روی تخمهای حشره بی تاثیر است و پس از ۱۵روز این کار باید تکرار شود .
زمان کوچ زمستانی زنبور عسل
در کوچهای زمستانی که معمولا به مناطق جنوبی کشور صورت می گیرد . یکی از مشکلات زنبورداران سرد شدن ناگهانی هوا در بعضی شبها است که باعث ضربه زدن به جمعیت و همچنین مصرف عسل بیشتر کلنی ها می گردد . رعایت موارد زیر برای کم کردن اثرات سرما مفید است . سرما مفید است.
- قابهای اضافی را از کلنی خارج کنید تا جمعیت ها به صورت فشرده روی قابها متمرکز گردد .
- روی کلنی ها را با پارچه یا گونی پلاستیکی چند لایه بپوشانید .
- در هنگام استقرار ، کندوها را بصورت ردیفی ۱۰ تایی بچینید .
با استفاده از نایلون های متری ( عرض ۲متر ) روی کلنی ها را بپوشانید . به این شکل که یک سر آن را زیر کندوها بگذارید و سر دیگر آن را لیفه کرده طناب یا نخ بسته بندی کلفت رد کنید . سپس برای هر ۱۰ کندو دو عدد میخ چوبی در دو انتهای ردیف فرو کنید .
در هنگام غروب با کمک یک نفر نایلون را از پشت کند و به روی ردیف کشیده و تا بالای دریچه پرواز پایین بیاورید سپس طنابهای لیفه نایلون را به میخهای چوبی محکم کنید. در هنگام صبح پس از گرم شدن هوا و پرواز زنبورها نایلون ها را لوله کرده و در پشت کندوها جمع کنید .
نحوه تهویه کندوی زنبور عسل
موضوع تهویه در کندوی زنبور عسل خیلی مهم است ولی متأسفانه بیشتر زنبورداران توجهی به آن ندارند . زنبور عسل در مقابل مصرف تقریبا ۴ کیلو گرم عسل ، حدود ۳لیتر آب در محیط اطراف رها می کند . در مواقع عادی سال این موضوع مسئله مهمی ایجاد نمی کند . اما در زمستان آب روی سطوح داخلی و سر کند و بخصوص در بالای توده زنبوران ، متراکم شده و یخ می زند.
وقتی حرارات کند و بالاتر رود برفک ها آب می شوند ، و قطره قطره روی توده زنبوران می ریزد . کلنی های قوی بخوبی از عهده این مشکل بر می آیند ولی در کلنی های ضعیف این عمل زیان آور است. تحقیقات زیادی در این رابطه به عمل آمده و پس از انجام آزمایش های فراوان محققین به این نتیجه رسیده اند که سوراخی به قطر 5/2 سانتی متر در روی بدنه بالائی کند و ایجاد کنند ..
عده ای تصور می کنند با این عمل ، حرارت به همراه رطوبت از کندو خارج می شود که در نتیجه مصرف عسل بالا خواهد رفت . اما با اندازه گیری های دقیق معلوم شده است که این نظریه درست نیست و امروزه ایجاد دریچه هوا یا تهویه در بالای کندوی قوی توصیه می شود و بنابراین پوشانیدن کندوها در زمستان بصورت دائمی لازم نیست .
شرایط محیط کنترل شده برای نگهداری زمستانی زنبور عسل
درجه حرارات محیط بین ۵ تا ۸ درجه سانتی گراد از طریق دستگاههای گرم کننده و سردکننده ثابت نگه داشته شود .
محل نگهداری زنبورها باید کاملا تاریک و راه ورود به ساختمان با درب دوبله کاملا بسته شود ، در صورت نیاز به بازدید از نور ملایم قرمز استفاده شود .
رطوبت اضافی را باید از طریق دستگاهی با به جریان در آوردن هوای تازه به داخل کندوها از بین برود . اگر چه نگهداری کندوها در محیط کنترل شده برای زنبورداران نیمه حرفه ای آماتور مقرون به صرفه نیست ولی زنبورداران حرفه ای ممکن است آن را روش مفید بدانند .
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده: مریم بالوی فیلی
