به گزارش تیتربرتر؛ قیمت ارز در بازار طی روزهای نخست ابتدای هفته جاری نسبت به روزهای قبل با افزایش همراه شدهاند که یکی از دلایل اصلی اعمال تحریمهای مجدد برخی بانکهای ایرانی است، جو روانی حاکم در بازار ارز موجب شده تا بار دیگر نوسانات شدید قیمتی در بازار بوجود آید و دلار نیز از سد قیمتی 30 هزار تومان عبور کند.
در بازار ارز هم اکنون قیمت دلار 31 هزار و 900 تومان، یورو 37 هزار و 300 تومان و درهم امارات 8 هزار و 710 تومان اعلام شده است.
نرخ ارز در معاملات بازار آزاد
انواع ارز | نرخ خرید | نرخ فروش |
دلار | ۳۱ هزار و ۸۰۰ تومان | ۳۱ هزار و ۹۰۰ تومان |
یورو | ۳۷ هزار و ۲۰۵ تومان | ۳۷ هزار و ۳۳۵ تومان |
درهم امارات | هشت هزار و ۶۶۵ تومان | هشت هزار و ۶۸۵ تومان |
لیر ترکیه | چهار هزار و ۵ تومان | چهار هزار و ۲۵ تومان |
این در حالی است که قیمت دلار در بازار آزاد دیروز یکشنبه 27 مهر ماه با ۱۵۱ تومان افزایش با قیمت 31855 تومان معامله شد. اما در صرافی ملی دیروز چهار نرخ اعلام شد که آخرین مرتبه با کاهش ۵۰ تومانی به رقم 31850 تومان رسید.
پیشبینی رسیدن دلار به نرخ 20 هزار تومان
در همین حال تداوم تزریق ارز، کاهش نرخ دلار نیمایی، کاهش شدید قیمت سکه، انتشار اخباری درباره برگشت برخی پولهای بلوکه شده ایران و نزولی شدن آخرین قیمت امروز صرافی ملی پنج نشانه مهم برای آینده دلار است که شاید حاکی از ارزانی احتمالی آن باشد.
در این مورد سه کارشناس پیشبینی مشترکی داشتهاند.
حمید حسینی، دبیر کل اتاق مشترک ایران و عراق؛ مهدی سوری، کارشناس بازارهای مالی و بهزاد صمدی، کارشناس بازار سهام؛ از جمله کسانی هستند که کاهش تا 10 هزار تومانی قیمت دلار را محتمل میدانند. اما چه عاملی ممکن است این پیشبینی را محقق کند؟
حمید حسینی، دبیر کل اتاق مشترک ایران و عراق معتقد است: اگر شوک روانی و سیاسی به بازار وارد شود، امکان کاهش نرخ ارز به محدوده ۲۰ هزار تومان وجود دارد.
به گفته وی، بازار ارز دیگر امکان بازگشت به قیمت ماههای قبل یعنی محدوده کمتر از ۲۰ هزار تومان را ندارد و در نتیجه اتفاقات مثبت میتواند ریزش قیمتها در این محدوده را رقم بزند.
مهدی سوری، کارشناس بازارهای مالی نیز خطاب به کسانی که قصد سرمایهگذاری در بازار ارز را دارند توصیه میکند که ریسک دلار 20 هزار تومانی را بپذیرند.
علاوه بر این دو، بهزاد صمدی، تحلیلگر بازار سرمایه نیز گفته است: به نظر من اگر ترامپ برنده شود، هرچند دلار در این محدوده باقی خواهد ماند اما شرایط سیاسی سختتر میشود و باید دید گزینه ایران برای انتخابات سال آینده خودش چیست ولی چنانچه بایدن برنده انتخابات ریاست جمهوری شود، دلار واکنش هیجانی خواهد داشت و ممکن است تا ۱۰ هزار تومان ریزش داشته باشد.
چرا ارز بانک مرکزی فروش نمی رود؟
محدودیت 3 روزه فروش ارز، سهمیه 2 هزار دلاری برای هر نفر در طول یک سال، عدم امکان معامله بین صرافیها از جمله دلایل سطح پایین خرید ارز در بازار متشکل ارزی است اما معولم نیست چرا باوجود تقاضای بسیار زیاد حواله، عرضه ارز حاصل از صادرات کمتر از خرید صرافیهاست.
یکی از مسائلی که این روزها در بازار ارز به ابهام تبدیل شده، افزایش قیمت ارز و از طرف دیگر مشتری نداشتن ارزهای بانک مرکزی در بازار متشکل ارزی است.
در خبرهایی که روزهای گذشته بانک مرکزی منتشر کرده، اعلام شده این بانک در یک روز 85 میلیون دلار و در روز دیگر 78 میلیون دلار در بازار متشکل ارزی عرضه کرده است اما میزان خرید ارز از بانک مرکزی در سطح 1.5 میلیون دلار بوده است.
بانک مرکزی یک روز قبل از اعلام این خبرها در اطلاعیهای اعلام کرد که سطح خرید ارز در بازار متشکل ارزی برای هر صراف به 500 هزار دلار در هر روز رسیده است. این سقف پیش از این 300 هزار دلار در روز بود.
این اقدام بانک مرکزی تاثیری در میزان خریدهای نقدی ارز از بازار متشکل ارزی نداشته و همچنان سطح استقبال از عرضههای نقد بانک مرکزی در سطح پایین باقی مانده است. این استقبال پایین از عرضههای بانک مرکزی در شرایطی رخ میدهد که نرخ ارز در بازار ارز در هفتهها و ماههای اخیر روند صعودی داشته است بهطوری که از ابتدای سال جاری تاکنون بهای ارز بیش از 2 برابر شده است.
از طرف دیگر در چند روز اخیر بانک مرکزی اعلام میکند که حجم عرضه در سامانه به سطح 180 میلیون دلار و 168 میلیون یورو رسیده است در حالی که میزان خرید ارز حاصل از صادرات توسط صرافیهای فعال در سامانه نیما در 6 روز کاری گذشته به ترتیب 46 میلیون یورو، 77 میلیون یورو، 54 میلیون یورو، 90 میلیون یورو، 71 میلیون یورو و 23 میلیون یورو بوده است.
مطالب مرتبط:
این ارقام تفاوت محسوسی با ارقام اعلام شده از سوی بانک مرکزی دارد. مساله اینجاست که میزان ارز عرضه شده توسط صادرکنندگان (براساس ارقام اعلام شده از سوی بانک مرکزی) فراتر از ارقامی است که صرافیهای حاضر در سامانه نیما از صادرکنندگان خریداری کردهاند.
همان طور که پیشتر گفته شد همه این نخریدنها در شرایطی رخ میدهد که قیمت ارز در هفتهها و ماههای اخیر روند صعودی داشته است.
پیگیریها از بازار متشکل ارزی نشان میدهد برخی شرایط مانع از خرید بیشتر توسط صرافیهای عضو این بازار میشود. یکی از این شرایط، محدودیت 3 روزه فروش ارز خریداری شده است. هر صراف بعد از خرید ارز در بازار متشکل ارزی موظف است حداکثر در 3 روز کاری ارز خریداری شده به متقاضی ارز بفروشد. با این شرایط صرافان اقدام به خریدهای عمده ارز نمیکنند و به میزانی ارز میخرند که امکان فروش آن در مدت 3 روز وجود داشته باشد.
مساله دیگر در این بازار، عدم امکان فروش ارز به صراف دیگر است. این مساله موجب شده صرافان در صورت کمبود مقطعی منابع نتوانند با یکدیگر معامله کنند و همین مساله بر میزان خرید ارز از بازار متشکل تاثیر گذاشته است.
نکته دیگری که صرافیها را از خرید بیشتر ارز منصرف میکند، محدودیت عرضه ارز در بازار است. براساس چارچوبی که بانک مرکزی برای تخصیص ارز توسط صرافیها تعریف کرده است، صرافیها در قالب مصارف 24 گانه ارزی در طول یک سال فقط میتوانند 2 هزار و 200 دلار به هر نفر بپردازند. یعنی فردی که سقف 2200 دلار را دریافت کرده باشد، دیگر نمیتواند در طول سال ارز از صرافیهای مجاز خریداری کند.
بنابر نوشته فارس؛ با توجه به اینکه خریداران ارز افراد محدود و مشخصی هستند، خود به خود این محدودیت موجب کاهش و محدود شدن فروش ارز نقدی توسط صرافیهای مجاز شده است. باتوجه به بازه زمانی 3 روزه صرافیها برای فروش ارز خریداری شده از بازار متشکل ارزی و دو محدودیت دیگر ذکر شده، موجب شده است با وجود افزایش سقف خرید روزانه در بازار متشکل ارزی از 300 هزار دلار به 500 هزار دلار، اقبال چندانی به عرضههای بانک مرکزی در این بازار نشود.
البته نباید از یاد برد که اساسا مشکل ارزی کشور نه در بازار نقد و اسکناس، بلکه در بازار حواله است و در ماههای اخیر کمبودهای این بخش است که به افزایش قیمت ارز منجر میشود. اگرچه زمانی نیز وجود داشت که بازار نقدی و فردایی داخلی در افزایش قیمت ارز پیشرو و تاثیرگذار بود. نقشی که این روزها تا حدودی به بازار فردایی هرات منتقل شده است.
اما شرایط در سامانه نیما تاحدودی بهتر است چرا که تفاوت بین میزان عرضهها و ارزهای خریداری شده توسط صرافیها کمتر از بازار متشکل ارزی است. علت اصلی این وضعیت تقاضای بسیار زیاد برای ارز حوالهای و نیمایی است.
میزان خرید ارز حاصل از صادرات در 24 روز از ماه مهر معادل یک میلیارد یورو بوده است. به نظر میرسد حداکثر میزان خرید ارز حاصل از صادرات تا پایان مهر ماه به یک میلیارد و 200 میلیون یورو برسد در حالی که در شهریور ماه این رقم به عدد یک میلیارد و 600 میلیون یورو رسیده بود که در یک سال گذشته یک رکورد محسوب میشد.
نقش دلالان مجازی بر التهابات بازار ارز
بازار ارز ایران از ابتدای دهه ۹۰ با پدیده رسانههای مجازی مواجه شد. اگر تا پیش از آن زمان نرخ ارز متاثر از تحولات بینالملل و همچنین عملیات بانک مرکزی در بازار و صحنه گردانی صرافان، عرضه کنندگان و البته دلالان در خیابان منوچهری و چهارراه استانبول و خیابان فردوسی تعیین میشد، اما با ورود سایتها، کانالها و اپلیکیشنهایی در بستر اینترنت، بازیگر جدیدی هم در تعیین نرخ ارز پیدا شد.
بنابر نوشته ایرنا؛ بازیگری که در ابتدا با تصور شکسته شدن انحصار دلالان مشهور بازار و همچنین ایجاد امکان اطلاعرسانی گسترده برای تمامی متقاضیان ارز، حضورش با استقبال سیاستگذار هم همراه بود و در ادامه راه و با استقبال انبوه مخاطبان از مجاری آنلاین، چنان جایگاهی را پیدا کرد که گویی نبض بازار اطلاعرسانی و نرخهای ارز، حوالهها و غیره را در اختیار گرفته است. اما با داغ شدن معاملات ارز در فضای مجازی، ضرورت نظارت و کنترل تخلفات در این بازار هم جدی شد، اما نداشتن توجه کافی برای ضابطهمند کردن معاملات مجازی و همچنین پیچیدگیهای ذاتی فضای مجازی نسبت به بازار سنتی، باعث شد که پدیده دلالی در چهرهای جدید خود را به بازار نشان دهد.
از سال ۱۳۹۶ وجود این بازار مجازی مورد توجه قرار گرفت و بانک مرکزی با استناد به آییننامه و دستورالعمل عملیات ارزی برای کنترل و تحت نظارت درآوردنش تلاش کرد، اما در ابتدا به دلیل ضعفهای فنی و قانونی با همراهی سایر دستگاهها همراه نشد.
هر چند امروز نزدیک به سه سال از شکلگیری این دغدغه در سطح کلان سیاستگذاران کشور میگذرد، اما همچنان به دلیل نبود سازوکارهای روزآمد حقوقی و قضایی برای کنترل این پدیده، دلالان مجازی همچنان مشغول جولان دادن هستند.
نکته جالب این است که اگر چه نقش معاملات و قیمتهای غیر رسمی (شبانه) رو به افزایش است، اما به اعتقاد کارشناسان، بخش عمدهای از معاملات انجام شده در این بازار، کاذب بوده و کم عمق است.
در حال حاضر فعالان بازار ارز میگویند بخش مجازی این بازار به صورت عمده در اختیار حلقه هایی قرار دارد که راس هر چهار حلقه در خارج از کشور قرار گرفته است. این حلقهها با سواستفاده از جذب مخاطب گستردهای که انجام شده است به وسیله سایتها، کانالهای تلگرامی و اپلیکیشنهای خود، به راحتی این امکان را یافتهاند تا در مواقعی که بازار به هر علت، آمادگی التهاب را دارد، بر شدت و عمق این التهاب بیافزایند. در چنین شرایطی است که بسیاری از کارشناسان و همچنین مسئولین عالی کشور مانند روسای کل پیشین و فعلی بانک مرکزی و همچنین دادستان فعلی تهران معتقدند که شبکههای مجازی نقش چشمگیری در بالا رفتن قیمت ارز و برهم خوردن تعادل بازار دارند.
از مهمترین پدیده هایی که فضای مجازی در بازار ارز ایجاد کرده، معاملات فردایی و معالات شبانه است. پدیده «معاملات فردایی»، به طور همزمان در بازار سنتی و مجازی مطرح بوده و به عنوان نوعی از معامله با استقبال مواجه شده است؛ اما «معاملات شبانه» ارز، ویژگی اختصاصی کانالها و سایتهای مجازی است. چرا که آنها میتوانند در حالی که به طور معمول بازار ارز در حدود ساعت ۶ تا ۸ عصر کار خود را خاتمه میدهد، همچنان تا نیمه شب معاملات خود را ادمه دهند.
گردآورنده: الهام خلیلی خو
آنچه دیگران می خوانند: