به گزارش تیتربرتر؛ در آستانه برگزاری انتخابات آمریکا وزارت خزانهداری آمریکا روز پنجشنبه هفدهم مهر ماه ۱۳۹۹ تحریمهای گستردهای را علیه سیستم بانکی ایران اعمال کرد و ۱۸ بانک ایرانی را در فهرست تحریمها قرار داد. این اتفاق باعث ایجاد دور تازهای از تنش سیاسی میان ایران و آمریکا شده است.
وزارت خزانهداری آمریکا در مشورت با وزارت خارجه این کشور، ۱۸ بانک ایرانی را در فهرست تحریمهای خود قرار داده است که بر این اساس همکاری با آنها ممنوع و داراییهایشان در محدوده حاکمیت ایالات متحده توقیف میشود. با اعمال این تحریم هیچ بانک ایرانی باقی نمانده است که مشمول تحریمهای آمریکا نباشد.
بانکهای تازه تحریم شده عبارتند از بانک «کشاورزی»، «مسکن»، «رفاه»، «شهر»، «اقتصاد نوین»، «قرضالحسنه رسالت»، «حکمت ایرانیان»، «ایرانزمین»، «تعاون منطقهای اسلامی»، «خاورمیانه»، «مهر ایران»، «پاسارگاد»، «سامان»، «سرمایه»، «توسعه تعاون»، «گردشگری»، «کارآفرین» و «تامین سرمایه امین».
تحریم این بانکها بر اساس فرمان اجرایی شماره ۱۳۹۰۲ «دونالد ترامپ»، رئیسجمهور آمریکا، است که در تاریخ بیستم دی ماه ۱۳۹۸ صادر شده بود. این فرمان به وزارت خزانهداری آمریکا اجازه میدهد تحریم بخشهای مالی جمهوری اسلامی و توقیف دارایی مرتبط با آن را گسترش دهد.
دفتر کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانهداری آمریکا (اوفک) مجری این تحریم است. بر اساس اعلام دولت ایالات متحده، تبادل مالی مربوط به واردات کالاهای بشردوستانه به ایران؛ یعنی دارو و لوازم پزشکی و غذا و محصولات کشاورزی که از تحریمها معاف هستند، از طریق این بانکها هم ممکن است، اما سایر تبادلات با این موسسات ممنوع است و متخلفان آن در معرض تحریم، جریمه و حتی تعقیب قضایی در آمریکا قرار میگیرند.
غیر از این هجده بانک و موسسه مالی پیشتر نیز دیگر بانکها و موسسات مالی تحریم شده بودند.
مایک پامپئو وزیر خارجه آمریکا در این باره در بیانیهای گفت: «این تحریمها با هدف افزایش محروم کردن جمهوری اسلامی از تامین مالی در حمایت از فعالیتهای تروریستی و باجگیری هستهای و تهدید جهان است. کارزار فشار اقتصادی حداکثری ما ادامه خواهد یافت تا ایران به مذاکرات جامعی تمایل پیدا کند که درباره رفتار بدش باشد.»
استیون منوچین وزیر خزانهداری آمریکا هم در این باره عنوان کرد که این تحریمها با هدف جلوگیری از دستیابی غیر قانونی ایران به دلار بوده و افزود که این تحریمها ادامه خواهد یافت تا ایران برنامه هستهای خود را پایان دهد.
واکنش ایران به اقدام آمریکا
اقدام آمریکا با واکنش گسترده در ایران روبهرو شد. مقامات ایران در حالی که اقدام آمریکا را محکوم کردند معتقدند که این تحریمها تاثیری زیادی در روابط مالی ایران نخواهد داشت.
رئیس کل بانک مرکزی در این باره گفت: "تحریمهای جدید آمریکا معافیتهای قبلی دارو و کالاهای اساسی را لغو نکرده و بانکهایی که در این مرحله مشمول تحریم ثانویه شدهاند، همچنان از سوئیفت استفاده کرده و به کار تأمین مالی کالاهای اساسی ادامه خواهند داد."
عبدالناصر همتی افزود: "این اقدام آمریکا بیش از آنکه اثر اقتصادی داشته باشد، برای اهداف تبلیغاتی و سیاسی داخلی آمریکا انجام شده است."
در همین رابطه حسن روحانی رییس جمهور هم از اقدام امریکا انتقاد کرد. او اقدامات بی سرانجام دولت آمریکا را در چارچوب تلاشهای تبلیغاتی و سیاسی با اهداف داخلی عنوان کرد و گفت: "دولت آمریکا در چارچوب تحلیلی غلط بر این باور بود که این تحریمها مقاومت ایران را در هم میشکند و ما را دچار مشکل میکند، اما گذشت زمان نشان داد که این تحلیل به شدت با واقعیت فاصله دارد و ناکارآمد بوده است."
با وجود اینکه روحانی و همتی از تبلیغاتی بودن اقدام آمریکا میگویند، اما محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه و برخی دیگر از دیپلماتها روایت دیگری از ماجرا دارند.
مطالب مرتبط:
وزیر امور خارجه در واکنش به این تحریمها در توئیتی نوشت: "در میانه همهگیری کرونا، رژیم ایالات متحده درصدد نابودکردن کانالهای باقیمانده برای پرداخت پول دارو و غذا است. ایرانیان این آخرین سبُعیتها را نیز از سر خواهند گذراند. اما تبانی برای گرسنگیدادن یک ملت، جنایت علیه بشریت است. آمران و مجریان که پولهای ما را بلوکه کنند به دست عدالت سپرده خواهند شد. "
سعید خطیبزاده سخنگوی وزارت امور خارجه هم در واکنش به این تحریمها در توئیتی نوشت: "بیبی اولها (کسانی که منافع نتانیاهو را به منافع آمریکا ترجیح میدهند) سرخورده از شکستهای حقارتبار و بیثمری «فشار حداکثری»، ترامپ را برای تشدید سیاست غیرانسانی هدف قرار دادن مردم عادی ایران، اغوا کردهاند. همین دار و دسته، در طول چهار سال گذشته نیز بدون ملاحظه با منافع و اعتبار ایالات متحده قمار کردهاند. یک بار دیگر نیز شکست خواهند خورد. "
حمید بعیدینژاد سفیر جمهوری اسلامی ایران در لندن هم در توئیتی تحریمهای جدید آمریکا را جنایت علیه بشریت خواند و گفت: «رژیم آمریکا حد و مرزی برای جنایت علیه مردم خود و دیگران نمیشناسد.» برخی دیگر از سفیران کشورمان نیز به تحریمهای تازه آمریکا واکنش نشان دادند و از آن انتقاد کردند.
نگاه متفاوت موجود در تحلیل اقدام آمریکا از سوی مقامات رسمی کشور را میتوان اینگونه ارزیابی کرد که حسن روحانی و مقامات بانک مرکزی به دنبال حفظ آرامش اقتصادی در داخل کشورند، در همین راستا تلاش میکنند که حداقل بر بار روانی تحریمها اضافه نکنند. مقامات دیپلماتیک کشور هم به دنبال ایجاد یک فضای انتقادی بینالمللی علیه اقدام آمریکا هستند.
تهدید تازه ترامپ و واکنش تهران
از طرف دیگر دونالد ترامپ روز جمعه در یک گفتوگوی رادیویی با استفاده از الفاظ زنندهای ایران را تهدید کرد. او مدعی شد: "ایران، این را میداند. آنها اخطار گرفتهاند: اگر [. (استفاده از الفاظ رکیک)]و کار بدی علیه ما انجام دهید، بلایی سرتان میآوریم که تا حالا سابقه نداشته. "
استفاده رئیسجمهور آمریکا از الفاظ رکیک در این بخش از مصاحبه، مورد انتقاد برخی از کاربران فضای مجازی قرار گرفته است.
سعید خطیبزاده سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به هتاکی ترامپ بر علیه ایران در توییتر نوشت: «مردم ایران مرعوب لفاظی قلدرمآبانه رژیم شکستخورده و بیقانون ایالات متحده نمیشوند.»
او افزوده است: «مردم ما از هیچ کاری برای دفاع از عزت خود فروگذار نمیکنند. این ماییم که پاسخ به جنایات ایالات متحده - از جمله تحریمهای جنونآمیز و ترور جنایتکارانه سردار سلیمانی دشمن شماره یک داعش - را انتخاب میکنیم.»
دو هدف تحریمهای جدید آمریکا
پس از آنکه دولت دونالد ترامپ در راستای اعمال آخرین فشارهایش بر ایران پیش از برگزاری انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۰ عملا ۱۸ بانک کشور را نیز در فهرست تحریمهای خود قرار داد، این اقدام با واکنش بسیاری از تحلیلگران داخلی و خارجی مواجه شد. در این رابطه یک کارشناس ارشد مسائل بینالملل تاکید کرد بسیاری از بانکهایی که در فهرست جدید تحریمها قرار گرفتهاند در نقلوانتقال مالی برای واردات دارو و اقلام بشردوستانه نقش کلیدی داشتند و ممکن است از این پس در اجرای ماموریت انسانی خود با مانع روبهرو شوند.
رضا نصری در گفتگو با «ایسنا» در پاسخ به سوالی در ارتباط با تحریمهای جدید بانکی و مالی آمریکا علیه ایران و تاثیر آن بر ارسال اقلام بشردوستانه به کشورمان گفت: «این تحریمها به تشویق و ترغیب جناح تندروی دستگاه سیاست خارجی آمریکا و لابیهای اسرائیل در واشنگتن - و در راس آنها موسسه «FDD» که فعالترین لابی علیه برجام است - وضع شده است. آنها با دو هدف این تحریمها را اعمال میکنند: اول اینکه بازار ارز ایران را دچار یک التهاب و شوک روانی دیگر کنند تا ارزش پول ملی مجددا سیر نزولی پیدا کند؛ و دوم اینکه دسترسی ایران به دارو و اقلام حیاتی را در اوج بحران کرونا به حداقل برسانند.»
وی در مورد آنچه مربوط به جنبه «روانی» این تحریمهاست، گفت که مهم است کارگزاران بازار و کسبوکار بدانند که این تحریمها طبق دستورالعمل وزارت دارایی آمریکا بناست ۴۵ روز دیگر عملیاتی شود و در این فاصله، ممکن است انتخابات آمریکا به سود آقای بایدن تمام شده و صحنه سیاسی - و بالطبع صحنه اقتصاد - دچار یک تحول اساسی شود، در نتیجه، قاعدتا این تحریمها نباید آن «شوک روانی» مورد انتظار دولت ترامپ را در پی داشته باشد. دستکم امیدوارم اطلاعرسانی و روشنگری در این مورد بهگونهای باشد که افکار عمومی و بازار فورا مرعوب این جنگ روانی نشود.
این کارشناس ارشد مسائل بینالملل با اشاره به اینکه بُعد دیگر این تحریمها - که محدودسازی کانالهای تهیه دارو و اقلام حیاتی است - باید جدی گرفته شود، تاکید کرد: «بسیاری از بانکهایی که در فهرست جدید تحریم قرار گرفتهاند، بانکهایی هستند که در نقلوانتقال مالی برای واردات دارو و اقلام بشردوستانه نقش کلیدی داشتند و ممکن است از این پس در اجرای ماموریت انسانی خود با مانع روبهرو شوند.»
نصری در این خصوص تصریح کرد: «وزارت دارایی دولت آمریکا مدعی است «مجوزهای بشردوستانه» برای واردکنندگان دارو و اقلام حیاتی در نظر گرفته است، اما حقیقت این است که این «مجوز»ها نه تنها در عمل کارآیی ندارند بلکه - حتی اگر کارآیی داشتند - قادر به پوشش حجم بالای واردات ایران در این حوزه - که بالغ بر یک میلیارد دلار است - نخواهند بود. به بیان دیگر، ادعای آمریکا در این زمینه یک ادعای دروغ و واهی است که صرفا با قصد فریب افکار عمومی در برابر این تحریمهای ضدبشری - آن هم در اوج یک پاندمی خطرناک - بیان میشود.»
واکنش شرکای ایران در برجام
وی در پاسخ به این سوال که نوع واکنش شرکای ایران در برجام از جمله اروپاییها را به این موضوع چگونه ارزیابی میکنید و آنها چه کمکی میتوانند در این زمینه به ایران بکنند، گفت: «اروپا باید متوجه شود که صرف بیان «تاسف» و «نگرانی» در برابر این تحریمهای غیرقانونی - که مصداقی از «جنایت علیه بشریت» است - کفایت نمیکند! دیگر فقط مسوولیت اخلاقی آنها مطرح نیست، یک مسوولیت حقوقی در میان است! این تحریمها در اوج پاندمی کرونا - و درست پس از اینکه ایران اعلام کرد با نیم میلیون مورد مثبت ابتلا دست و پنجه نرم میکند - وضع شده است! جدا از تبعات انسانی آن برای ایران، اروپا باید متوجه شود که تضعیف ایران در این شرایط در نهایت به تضعیف «تلاش جهانی» برای شکست این ویروس خطرناک منجر خواهد شد و - اگر دولتمردان آمریکا در رسیدن به هدف خود موفق شوند - تبعات آن عملا دامن مردم اروپا را هم خواهد گرفت.»
نصری ادامه داد: «درواقع، معتقدم این یک آزمون مهم برای دستگاههای قضایی اروپاست! اگر واقعا سیستمهای قضایی در کشورهای اروپایی «مستقل» عمل کنند، لازم است در واکنش به افرادی که در وضع این تحریمها در این شرایط پاندمی جهانی نقش داشتهاند اعلام جرم کنند.»
این کارشناس با بیان اینکه این کارشکنی در مبارزه ایران با پاندمی کرونا بیتردید مصداقی از «جنایت علیه بشریت» است و چنانچه قوای قضائیه دولتهای اروپایی عزم لازم را داشته باشند، مبنای حقوقی پیگرد آمران و عاملان و مبلغان این جنایت فراهم است، افزود: «قاعدتا هیچ مقام سیاسی در اروپا نباید مانع دادستانی شود که میخواهد پیگیر این ماجرا شود! حتی سازمانهای غیردولتی «حقوق بشری» در این کشورها - برای حفظ جان و سلامت مردم خودشان هم که شده - میتوانند در آغاز این پیگردها ایفای نقش کنند.»
این کارشناس ارشد مسائل بینالملل ادامه داد: «معتقدم نه تنها لازم است بر «مسوولیت کیفری دولتمردان آمریکایی» در این جنایت پافشاری شود، بلکه لازم است گردانندگان سازمانهای «غیردولتی» مانند «موسسه دفاع از دموکراسیها» (FDD) نیز - که نقش اساسی در ترغیب و حتی طراحی این تحریمها داشتند - در دادگاههای ملی مورد پیگرد قرار بگیرند.
به یاد داریم که در زمان نسلکشی روآندا در سال ۱۹۹۴ یک شبکه رادیویی به نام RTLM مرتکبان نسلکشی را راهنمایی، تشویق و ترغیب میکرد! سرانجام برخی مجریان و مسوولان این رادیو متحمل حبس ابد و احکام سنگین در دادگاه بینالمللی ویژه روآندا شدند! موسسه FDD و امثال آن هم در ترغیب و تشویق و حتی طراحی این جنایت نقشی مشابه و بلکه مهمتر از این شبکه رادیویی ایفا کردهاند و لازم است مقدماتی چیده شود تا در پیشگاه عدالت پاسخگو باشند.»
گردآورنده: الهام خلیلی خو
آنچه دیگران می خوانند: