تیتربرتر: جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی هر ساله توسط انستیتوی کارولینسکا سوئد به دانشمندان و پزشکان در زمینه‌های مختلف فیزیولوژی یا پزشکی اعطا می‌شود. این جایزه امسال به دو دانشمند آمریکایی و یک محقق برجسته آمریکایی- بریتانیایی به نام‌های هاروی آلتر، چارلز رایس و مایکل هوتون اهدا شد.
آشنایی با برندگان نوبل پزشکی 2020
هاروی جِی آلتر، مایکل هوتون و چارلز ام رایس به پاس کشف ویروس هپاتیت C، به‌طور مشترک برنده‌ی جایزه نوبل پزشکی امسال شدند. کشف این ویروس، پیشرفت بزرگی محسوب می‌شود که با فراهم‌کردن امکان ساخت آزمایش خون و داروهای جدید، جان میلیون‌ها نفر را نجات داده است. کمیته نوبل در بیانیه‌ای گفت «برای نخستین‌بار در تاریخ، درمان‌پذیرشدن ویروس هپاتیت C، امیدها برای ریشه‌کنی این بیماری را از جمعیت جهان افزایش داده است.» این کمیته، اسامی برندگان نوبل پزشکی را امروز دوشنبه در مؤسسه کارولینسکا در استکهلم اعلام کرد.
هاروی جی آلتر، پژوهشگر پزشکی اهل آمریکا در مؤسسه‌ی بهداشت ملی در مریلند و مایکل هوتون، اهل بریتانیا و استاد ویروس‌شناسی در دانشگاه آلبرتا کانادا است و مدیریت مؤسسه‌ی ویروس‌شناسی کاربردی لی‌کا شینگ را در این دانشگاه برعهده دارد. چارلز ام رایس نیز متولد شهر ساکرامنتو کالیفرنیا و استاد دانشگاه راکفلر در نیویورک است. او از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۸ مدیر علمی و اجرایی در مرکز مطالعات هپاتیت C در این دانشگاه بود.
برندگان نوبل پزشکی امسال در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ تلاش کردند تا ویروسی را شناسایی کنند که مسئول اغلب موارد توضیح‌ناپذیر هپاتیت در انتقال خون بود. آن‌ها همچنین می‌خواستند غربالگری خون‌های اهداشده برای یافتن این عامل بیماری‌زا را امکان‌پذیر کنند. در سال ۱۹۷۸، آلتر نشان داد که پلاسمای خون بیماران، هنگام تزریق به شامپانزه‌ها می‌تواند موجب بیماری شود؛ اتفاقی که بیانگر ایجاد بیماری دراثر عاملی عفونی است. مطالعات بیشتر نشان داد که این عامل بیماری‌زا یک ویروس بود.
در سال ۱۹۸۹، هوتون که در آن زمان در شرکت داروسازی کارون مشغول به کار بود، به‌همراه همکارانش ویروس را برای نخستین‌بار تکثیر کرد و آن را ویروس هپاتیت C نامید. این تیم سپس یک آزمایش خون ساخت و نشان داد که می‌تواند نمونه‌های مشکوک به انتقال موارد نامشخص هپاتیت را شناسایی کند. این آزمایش به اهداکنندگان خون در سرتاسر جهان امکان غربالگری داد و شمار مبتلایان جدید به هپاتیت را به‌نحو چشمگیر پایین آورد.
نیلز گوران لارسون، عضو کمیته‌ی نوبل، دریافت خون را پیش از اکتشافات یادشده، همانند قماری خطرناک می‌داند؛ درحالی‌که اکنون انتقال ویروس هپاتیت C ازطریق خون تقریبا به صفر رسیده است.
درنهایت چارلز رایس نشان داد که ویروس جدید تنوع بسیار بالایی دارد و بسیاری از انواع آن موجب بیماری نمی‌شوند. بااین‌حال او در ادامه نشان داد که نسخه‌ای فعال از ویروس به‌تنهایی می‌تواند عامل عفونت و بیماری کبد باشد. سرانجام اکتشافات هر سه دانشمند به یافتن درمان‌هایی منجر شد که اکنون می‌توانند نزدیک به ۹۵ درصد از بیماران مبتلا به هپاتیت C را درمان کنند. گونیلا کارلسون، عضو کمیته‌ی نوبل می‌گوید «این پیشرفت‌ها، جان میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان نجات داد. تلاش پیشگامانه‌ی برندگان امسال، موفقیتی برجسته در نبرد مداوم ما علیه عفونت‌های ویروسی است.»
آشنایی با جایزه نوبل فیزیولوژی
جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی سال گذشته (سال ۲۰۱۹ میلادی) به «ویلیام جی کائلین جونیور» دانشمند آمریکایی، «سِر پیتر جی رتکلیف» دانشمند انگلیسی و «گِرِگ ال اسمنزا» دانشمند آمریکایی به خاطر اکتشافات آن‌ها در زمینه این‌که «چگونه سلول‌ها قابلیت دسترسی به اکسیژن را احساس کرده و خود را با آن تطبیق می‌دهند» تعلق گرفت.
حیوانات برای تبدیل مواد غذایی به انرژی مفید، به اکسیژن نیاز دارند. قرن هاست که اهمیت اساسی اکسیژن شناخته شده است اما چگونگی سازگاری سلول‌ها با تغییرات در سطح اکسیژن شناخته نشده بود. این سه دانشمند کشف کردند که چگونه سلول‌ها می‌توانند تغییر سطح میزان دسترسی به اکسیژن را احساس و خود را با آن سازگار کنند. آن‌ها موفق به شناسایی مکانیسم مولکولی شدند که فعالیت ژن‌ها را در واکنش به سطوح مختلف اکسیژن تنظیم می‌کند.
سال ۲۰۱۸ میلادی جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی به «جیمز آلیسون» آمریکایی و «تاسوکو هونجو» ژاپنی تعلق گرفت. این دو دانشمند به کشفیات مهمی در زمینه فعال‌کردن دستگاه ایمنی بدن برای مبارزه با سلول‌های سرطانی دست یافته بودند.
بین سال های ۱۹۰۱ تا ۲۰۱۹ میلادی، ۱۱۰ جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی به ۲۱۹ نفر اهدا شده است.
مطالب مرتبط:
آشنایی با بیماری هپاتیت
هپاتیت به التهاب کبد گفته می‌شود. التهاب کبد می‌تواند به فیبروز، سیروز یا سرطان کبد منجر شود. ویروس هپاتیت مهمترین عامل بروز این بیماری است ولی عفونت‌های دیگری مانند مواد سمی (مصرف الکل و مواد مخدر) و بیماری‌های خود ایمنی نیز جزو دلایل هپاتیت محسوب می‌شوند.
تاکنون پنج ویروس اصلی هپاتیت شناخته شده است که به عنوان هپاتیت نوع A، B، C، D و E شناخته می‌شوند. احتمال سیروز کبدی و سرطان در دو نوع B و C بیشتر است. هپاتیت نوع A و E معمولا بر اثر مصرف آب و غذای آلوده ایجاد می‌شوند. هپاتیت نوع B، C و D معمولا نتیجه تماس با مایعات آلوده بدن هستند.
به گزارش سازمان جهانی بهداشت هپاتیت‌های نوع B و C با ۳۲۵ میلیون مورد ابتلا، عامل مرگ ۱.۴ میلیون نفر در سراسر جهان در سال است.
دریافت خون آلوده، تماس با تجهیزات آلوده، انتقال از مادر به نوزاد و تماس جنسی کنترل نشده مهمترین روش‌های انتقال این ویروس کشنده هستند. این بیماری می‌تواند با علایمی چون یرقان (زردی پوست و چشم)، تیرگی ادرار، خستگی مزمن، تهوع، درد و استفراغ همراه باشد یا بدون هیچ علامت اولیه ای بروز کند.
هپاتیت A
- - هپاتیت A یک بیماری ویروسی کبدی است که علائم آن می‌تواند متوسط یا شدید باشد. برخلاف نوع B و C، این عفونت معمولا منجر به عارضه مزمن کبدی نمی‌شود و به ندرت کشنده است.
- - ویروس هپاتیت A یا HAV از طریق غذا و آب آلوده یا تماس مستقیم با بیماری آلوده منتقل می‌شود.
- - بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت، در سال ۲۰۱۶ میلادی هفت هزار و ۱۳۴ نفر بر اثر این عفونت جان خود را از دست دادند.
- تامین آب و غذای سالم، آموزش همگانی، واکسینه کردن افراد و اجتناب از روابط جنسی خارج از چارچوب مهمترین روش‌های پیشگیری از این عفونت هستند.
هپاتیت B
- - عفونت ویروسی هپاتیت B به کبد حمله می‌کند و می‌تواند به بیماری مزمن و حاد کبدی منجر شود.
- - این ویروس از مادر به فرزند هنگام تولد و تماس با مخاط بدن و خون آلوده منتقل می‌شود.
- - بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت، در سال ۲۰۱۵ میلادی، ۲۵۷ میلیون نفر به هپاتیت B مبتلا بودند و در همین سال ۸۸۷ هزار نفر بر اثر این عارضه جان خود را از دست دادند.
- - در سال ۲۰۱۶ میلادی ۲۷ میلیون نفر از عفونت خود آگاه بودند (یعنی حدود ۱۰.۵ درصد از افراد مبتلا) و ۴.۵ میلیون نفر تحت درمان قرار گرفتند.
- -واکسینه شدن در مقابل این ویروس مهمترین راهکار مقابله با آن است.
هپاتیت C
- - این بیماری بر اثر ویروس HCV به وجود می‌آید و می‌تواند ملایم یا حاد باشد.
- - هپاتیت C عامل اصلی بروز سرطان کبد است.
- - ویروس هپاتیت C از تماس با خون آلوده شروع می‌شود که می‌تواند شامل تزریق با سرنگ آلوده، تجهیزات پزشکی آلوده، مراقبت‌های بهداشتی نا امن، محصولات خونی آلوده و رفتارهای جنسی محافظت‌نشده باشد.
- - بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت حدود ۷۱ میلیون نفر به این عفونت مبتلا هستند.
- - اکثر مبتلایان به هپاتیت C، به سرطان کبد یا سیروز کبدی مبتلا می‌شوند.
- - بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت، در سال ۲۰۱۶ میلادی حدود ۳۹۹ هزار نفر بر اثر این عفونت جان خود را از دست دادند.
هپاتیت D
- - ویروس هپاتیت D برای تکثیر به ویروس هپاتیت B نیاز دارد.
- - این ویروس از طریق مادر به فرزند هنگام تولد و تماس با مخاط و خون آلوده منتقل می‌شود.
- - از دهه ۱۹۸۰ میلادی میزان عفونت به این ویروس به دلیل واکسیناسیون کاهش یافته است.
هپاتیت E
- - این بیماری ناشی از ویروس HEV است.
- - هر سال حدود ۲۰ میلیون مورد ابتلا به این ویروس وجود دارد.
- - بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، در سال ۲۰۱۵ میلادی حدود ۴۴ هزار نفر بر اثر این عارضه جان خود را از دست دادند.
- - واکسن هپاتیت E در حال حاضر فقط در چین استفاده می‌شود.
گردآورنده:فرحان مرادی
آنچه دیگران میخوانند:
