تیتربرتر: غار حسین کوه کن یکی از دیدنی های استان کرمانشاه است که در منطقه توریستی میگوره از توابع شهر بانه‌وره قرار دارد. این غار توسط مردی کُرد به نام حسین کوهکن از اهالی بانه‌وره ایجاد شده که فقط یک پا داشت.
زندگینامه غار حسین کوه کن
خالو حسین با نام اصلی حسین عثمانی در تاریخ 6 مهر 1309 در شهرستان جوانرود استان کرمانشاه چشم به جهان گشود، او در خانواده ای عشایری به دنیا آمد و تا جوانی زندگی عشایری داشت، سپس در سن 20 سالگی در یکی از روستاهای مرزی ایران و عراق سکونت گزید، ازدواج کرد و به کشاورزی پرداخت اما کشاورزی در آن جا برایش سودی نداشت و مجبور بود در کنار آن به دیگر کارها نیز بپردازد تا بتواند زندگی خود را اداره کند، به همین سبب به شکار روی آرود، ، روزی که برای شکار به کوه رفته بود، بر حسب اتفاق پای او لیز می خورد و تیر تفنگ او در رفته و به پایش اصابت می کند، هم شهری هایش زمانی که به دنبال او می گردند او را بیهوش پیدا می کند و به بیمارستان می رسانند.
او در همان روز به سبب قصور پزشکی از بیمارستان مرخص شد اما بعد از 40 روز با درد شدید دوباره به بیمارستان رفت و به علت کبود شدن استخوان پایش پزشکان چاره ای جز قطع کردن آن نداشتند، از آن پس خالو حسین به سبب معلولیتی که داشت گوشه گیر شد.
در همان دوران جنگ ایران و عراق نیز آغاز شد و خالو حسین و هم شهری هایش آواره شدند، وی برخی از پسران و دامادهایش را در جنگ از دست داد، همسرش را نیز در این آشوب از دست می دهد و این گونه خالو حسین از همیشه تنها تر می شود، از آنجایی که زندگی هیچوقت با وی یار نبود بعد از مدتی وی خانه گلی خود را نیز بر اثر ریزش از دست می دهد و همراه با خانه اش حیوانات او نیز تلف می شوند. بعد از آن خالو حسین همراه با یکی از دخترانش به میگوره که در چند کیلومتری بانه وره قرار دارد می روند.
روزها می گذرد و از آن جایی که روحیه خالو سرشار از استقامت و بردباری بود روزی تصمیم به کندن صخره ای می گیرد تا بتواند خانه ای راحت برای اقامت خود و دخترش فراهم کند، او شروع به کندن می کند و با کمک دخترش در زمین پایین دست صخره درخت انگور می کارد و برای خود باغی نیز دست و پا می کند، خالو حسین از طرف دوستان و خویشاوندان بسیار مورد نکوهش و تمسخر قرار می گیرد اما او بی توجه به کار خود ادامه داد، وی دقیقا در سال 1357 شروع به کندن کرد و 19 سال تمام با یک پا به جنگ با صخره پرداخت و به دلخواه خود آن را شکل داد که در نهایت سرای سنگی بزرگی شبیه به یک خانه صخره ای ایجاد شد.
از آن پس خالو حسین را حسین کوهکن نام نهادند البته وی به نام های دیگری همچون فرهاد ثانی یا فرهاد قرن بیستم نیز خطاب می شود چرا که همچون فرهاد قصه ها به کندن کوه دست زده است، سرانجام حسین کوهکن در تاریخ 5 مرداد 1395 به دیار باقی شتافت، اما با به یادگار گذاشتن این غار یاد خود را برای همیشه در دل هم شهری ها و هموطنانش زنده نگه داشت. حسین کوهکن در یکی از اتاق های غار قبری برای خود نیز کنده بود تا بعد از فوتش او را در آن دفن کنند تا همیشه در آن غار آرام بگیرد اما خویشاوندان به وصیت او عمل نکردند و وی را در قبرستان محلی روستا دفن نمودند. در حال حاضر این غار مورد توجه بسیاری از گردشگران ایرانی و خارجی قرار گرفته است و سالانه پذیرای تعداد کثیری از مسافران می باشد.
آثار مرتبط با غار حسین کوه کن
- کتاب فارسی «جاذبه‌های گردشگری اورامانات» (+) نوشته‌ی محمد خالدی‌مکی
- کتاب فارسی «زندگی‌نامه‌ی حسین کوهکن، پهلوان و هنرمند معاصر کرد» (+) نوشته‌ی پژمان حبیبی
- کتاب کردی «ئەشکەوتی حوسێن کۆکەن (غار حسین کوهکن)» نوشته‌ی پژمان حبیبی
- کتاب کردی «کۆشکی حسەینی کورد» نوشته‌ی ماموستا حسن پنجوینی (حەسەن پێنجوێنی)
- فیلم مستند «هەڵۆی ئەشکستە ىاڵ (عقاب بال‌شکسته)» ساخته‌ی مجتبی شیراوند
- فیلم مستند «خاڵۆ حسەین: هەڵۆی بەرزەفڕ» از کانال تلوزیونی-ماهواره‌ای گەلی کوردستان
- فیلم مستند خالو حسین به نام «سروەی سروشت (بخش اول)، (بخش دوم)» (+) از کانال تلوزیونی-ماهواره‌ای سپیده
- فیلم مستند «حوسێن کۆکەن (حسین کوهکن)» از ویدئورسانه‌ی آراس جوانرود
- فیلم مستند «میگوره» از هوشنگ میرزایی با همکاری صداوسیمای مرکز کرمانشاه (به‌دلیل ندادن مجوز لغو شد (+))
- مستند کوتاه «حسین کوهکن» در برنامه‌ی ماه عسل شبکه‌ی سوم سیمای ایران
- مستند کوتاه «هەڵۆی مەیگۆڕێ (عقاب میگوره)» از شبکه کردستان-تی‌وی (KurdistanTv)
- گزارش خبری و ویدئویی کانال تلوزیونی-ماهواره‌ای ڕووداو (رووداو) از خالو حسین (Rudaw.net)
- گزارش خبری کانال تلوزیونی-ماهواره‌ای ڕووداو (رووداو) از خبر فوت خالو حسین (Rudaw.net)
- گزارش ویدئوی شبکه صدای آمریکا از فوت خالو حسین کوهکن (VOANews.com)
- گزارش ویدئوی شبکه کوردکانال از فوت خالو حسین کوهکن (Kurdch.tv)
- گزارش ویدئوی شبکه تیشک‌تی‌وی از فوت خالو حسین کوهکن (TishkTV)
- اختصاص برنامه «سیمینە و زەڕینە» از شبکه نوروزتی‌وی به خبر فوت، احوال، زندگی، وصیت و… خالو حسین
- اختصاص برنامه «ڕۆچن (روزنه)» از شبکه نوروزتی‌وی به خبر فوت، احوال، زندگی، وصیت و… خالو حسین (کردی هورامی)
- شعر کردی «بلیمەت» از ملا زاهر رئوف عبابیله‌ای ساکن حلبجه کردستان عراق (مەلا زاهیر رەئوف عەبابەیلیەیی)
- شعر کردی «گفتگوی صخره و خالو حسین (وتووێژ نێوان خاڵۆ حوسێن و گاشەبەرد)» (+) از برهان بهزادی (بورهان ئیمامی)
- شعر کردی «شاپووڕت جە کۆن، جە کۆن شیرینت» از سان‌احمد سلیمانی (سان ئەحمەد سڵێمانی (شاهۆ))
- شعر کردی «کر‌ێکاری شه‌ریف ئه‌ی خاوه‌ن غیره‌ت» از عیسی هورامانی
- شعر فارسی «یک پای رفتنت نیست…» از مسلم ناظمی شاعر و مترجم کرمانشاهی
- شعر فارسی «داستان‌ها بشنوی از زندگی، نو یا کهن…» از ا.ه.ل. ایرانی (اهلی)
مطالب مرتبط:
معماری غار حسین کوه کن
این بنا از چهار خانه مجزا و ۹ اتاق تشکیل شده که در بعضی نقاط نسبت به سطح زمین ارتفاع کمتری دارد. او خانه‌هایش را به طول ۲ تا ۳ متر و ارتفاع ۱٬۲ تا ۱٬۷ متر ساخته است. ورودی اصلی سرا در قسمت شمالی و پشت صخره، واقع است. ورودی غار، دریچه‌ای باریک در دل صخره با شیبی اندک و ارتفاعی کوتاه و چند پله می‌باشد. در محل ورود، دالانی بسیار کوچک به ۳ورودی دیگر ختم می‌شود. او حتی برای خود دستشویی و حمام نیز ساخته است.
چرا غار حسین کوه کن به ثبت تاریخی نرسیده است؟
امید قادری درخصوص اینکه چرا غار خالوحسین در باینگان به ثبت تاریخی نرسیده است؟ گفت: واقعیت این است که یک اثر برای اینکه به‌صورت ملموس ثبت ملی شود، باید در یک بنا و یا محوطه تاریخی بوده و یا قدمت تاریخی حداقل بیش از 100 سال را دارا باشد.
وی افزود: با توجه به ضوابط حاکم بر میراث فرهنگی، این مجموعه شامل ثبت ملی نمی‌شود؛ چون مؤلفه‌هایی که برای ثبت اثر ملموس درنظر گرفته‌شده را ندارد، این بنا جدید است و عمرش به 100 سال نمی‌رسد.
قادری در توضیح ثبت آن به‌صورت ناملموس هم تصریح کرد: اگر میراثی، رسومی، آدابی و سننی در طول سال‌ها وجود داشته باشد، به‌صورت ناملموس به ثبت می‌رسد که در این مورد آداب و سنن خاصی نیست که به‌صورت ناملموس ثبت شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه گفت: این اثر را می‌توان به‌عنوان یک جاذبه گردشگری ثبت کرد که در این راستا مسئله اصلی راه دسترسی به این غار است؛ البته مطالبه‌گری خود را طی مکاتباتی با فرمانداری پاوه و راه و شهرسازی انجام داده‌ایم که با درست شدن راه دسترسی، مجوز ثبت گردشگری آن از سوی میراث فرهنگی ارائه می‌شود.
وی در ادامه به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های گردشگری و صنایع دستی فراوانی در بخش باینگان شهرستان پاوه اشاره کرد و افزود: بخش باینگان به‌خصوص روستای زردویی آن درخصوص ثبت اثرهای ناملموس در حوزه رسوم، سنن و آداب، در استان رتبه نخست را دارد.
وی به وجود اقامتگاه‌های بوم‌گردی فراوانی در این بخش اشاره و بیان کرد: فعالان گردشگری در حوزه باینگان بسیار فعال هستند و بیشتر مواقع خود زحمت تکمیل پرونده‌های ثبتی آثار ناملموس را متحمل می‌شوند.
گردآورنده: فرحان مرادی
آنچه دیگران میخوانند:
