به گزارش تیتربرتر؛ ابرتورم، واژه‌ای آشنا برای ایرانیان است که خوشبختانه هیچ‌وقت در ایران تجربه نشده است. اما هرگاه، تورم در اقتصاد ایران صعودی می‌شود، نگرانی «ابرتورم» هم به‌وجود می‌آید.
بر اساس اعلام مرکز آمار ایران، نرخ تورم سالانه شهریور ماه با افزایش دو درصدی به ۲۶ درصد رسید. این در حالی است که نرخ تورم نقطه‌ای طی شهریور ماه برای خانوار‌های شهری ٣٤,٥ درصد است که نسبت به ماه قبل ٣,٩ واحد درصد افزایش داشته است. همچنین این نرخ برای خانوار‌های روستایی ٣٤,١ درصد بوده که نسبت به ماه قبل ٤,٥ واحد درصد افزایش داشته است.
کاهش قدرت خرید مردم بخاطر تورم
محمدقلی یوسفی استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه وضعیت اقتصادی به گونه‌ای است که مردم برای تامین حداقل‌های زندگی خود در مضیقه فراوانی قرار دارند، به فرارو گفت: با توجه به فشار تورمی سنگینی که طی دو سال اخیر بر پیکره اقتصاد کشور وارد شده، این مسئله تبعات بسیار جبران ناپذیری را به دنبال داشته، به طوری که در این سال‌ها قدرت خرید مردم به یک سوم کاهش پیدا کرده و روز به روز نیز سفره‌های آنها کوچک‌تر شده است.
وی با تاکید بر اینکه عملا دولت برای برون رفت از این وضعیت برنامه‌ای ندارد، اظهار داشت: ما طی این سه دهه اخیر هیچ موقع به دنبال یافتن راهکار‌های ریشه‌ای و اصولی نبوده ایم، بلکه مدام به دنبال حل کردن معضلات روزمره بودیم، حال چنین وضعیتی نتیجه اش نیز این می‌شود، که برای حل مشکل گرانی تخم مرغ معاون اول رئیس جمهور باید جلسه بگذارد و آن را مورد بررسی قرار دهید، ما یک شبه به این جا نرسیده ایم، مدام سیاست‌های اشتباه تکرار شده که در نهایت باعث به وجود آمدن چنین وضعیتی شده است.
یوسفی ناکارآمدی و سوء مدیریت را در گرانی‌های زنجیره‌ای اخیر بسیار موثر دانست و افزود: ما از اول انقلاب در تحریم هستیم و همیشه حتی در زمان برجام نیز این گرانی‌ها ادامه داشته، متاسفانه مدیریت فشلی که حاکم است بر دستگاه‌های اقتصادی توان حل مشکلات را ندارد، بلکه تنها مشغول فساد کردن و توزیع رانت هستند، این دادگاه‌های اخیری که در مسائل اقتصادی برگزار شد، از جمله پرونده‌هایی که در مورد سوء استفاده‌های ارزی، خود گواه این مدعا است که یک زنجیره باطل به صورت مکرر تکرار می‌شود و تنها در این وسط یک عده رانت‌خور جیب خود را پر از دلار‌های نفتی کرده اند و از کشور گریخته اند.
دلایل افزایش تورم در کشور
وحید شقاقی شهری کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به افزایش تورم در شهریورماه، به فرارو گفت: در گذشته تنها گفته می‌شد، تورم ناشی از سیاست‌های پولی است، این حرف نیز در گذشته کارکرد داشت، اما امروز دیگر چنین چیزی مصداق ندارد، این درحالیست که امروز عوامل موثر بر تورم، برهم کنش و اثرگذاری دارند، از سویی الان دیگر سیاست‌های پولی صرفا مسبب تورم نیستند.
وی افزود: در حال حاضر مسائل سیاست خارجی و روابط بین‌الملل تاثیر بسرایی بر روی وضعیت اقتصادی دارد، اگر کشوری به مانند کشور ما در منازعه با کشور‌های دیگر باشد، به طور قطع تورم دراقتصاد وجودخواهد داشت و باعث افزایش قیمت‌ها در بازار‌های مختلف می‌شود، بنابراین اگر می‌خواهیم تورم نرمالی داشته باشیم، باید روابط معقولی با کشور‌های جهان ایجاد کرد.
شقاقی سیاست‌های موثر بر بخش واقعی اقتصاد را دیگر عامل موثر را در افزایش تورم دانست و اظهار داشت:در این زمینه بی انظباطی مالی دولت نقش بسزایی در افزایش تورم داشته، دولت با توجه به اینکه با کسری شدید بودجه روبرو است، بازهم در بخش بودجه ریخت و پاش‌های بسیاری دارد و با این وضعیت بازهم تورم زیادی ایجاد خواهد شد.
این استاد دانشگاه بیان داشت: افزایش نقدینگی به عنوان یکی از سیاست‌های اصلی پولی باعث افزایش تورم شده، آخرین آماری که در زمینه رشد نقدینگی وجود دارد، مربوط به خرداد ماه است که ۳۱ درصد بوده، درحالیکه میانگین رشد نقدینگی سالیانه طی چهار دهه اخیر بین ۲۳ تا ۲۵ درصد بوده که خود این میانگین سالیانه بسیار بالا است، اما نکته مهم این است که به نظر می‌رسد درحال حاضر سرعت رشد نقدینگی بسیار افزایش یافته با توجه به وضعیتی که الان در اقتصاد کشور حکمفرما است.
وی افزایش نرخ ارز و ناترازی ارزی را از دیگر عوامل زمینه ساز افزایش تورم قلمداد کرد و گفت: با توجه به اینکه افزایش نرخ ارز به عنوان یک متغیر حیاتی در اقتصاد ایران شمرده می‌شود، رشد آن تبعات بسیار جبران ناپذیری را به دنبال دارد، مثال مملوس آن افزایش هزنیه تولید کالا در کشور است که باعث می‌شود طرف عرضه نیز با کاهش روبرو شود، همچنین ناترازی ارزی در بحث تجارت خارجی و صادرات و واردات به افزایش تورم دامن می‌زند، بنابراین تا زمانیکه این عوامل مورد کنترل قرار نگیرند، تورم همچنان به طور افسارگسیخته بالا خواهد رفت.
رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه دانشگاه خوارزمی با اشاره به اینکه ایران گرفتار ابر تورم نخواهد شد، یادآور شد: اینکه این روز‌ها شرایط اقتصادی ایران مدام با ونزوئلا مقایسه می‌شود، به اعتقاد بنده صحیح نیست، ونزوئلا به دلیل بدهی‌های زیادی خارجی که داشت، گرفتار این این ابرتورم شد، در حال حاضر تورم این کشور حدود ۱۴ هزار درصد است، این درحالیست که درست است که میزان تورم در ایران بسیار بالابوده، اما، چون میزان بدهی خارجی کشورمان کم است، چنین آینده‌ای را نمی‌توان برای ایران متصور بود.
مطالب مرتبط:
این اقتصاددان با اشاره به اینکه میزان بدهی خارجی ایران در حال حاضر بین ۹ تا ۱۰ میلیارد دلار است، تصریح کرد:سررسید این بدهی‌ها نیز سالیانه نهایتا دو میلیارد دلار است که با توجه به حجم اقتصاد ایران کم است و نمی‌تواند تورم بسیار بالایی را رقم بزند، این در حالیست تا زمانیکه اقتصاد ایران اصلاحات اساسی را در خود انجام ندهد، با این تورم مزمن و ساختاری همراه خواهد بود، در این رابطه چشم انداز مثبتی نیز در حال حاضر نمی‌توانیم متصور باشیم، چرا که هیچ گام اصلاحی برداشته نمی‌شود.
شقاقی با تاکید بر اینکه اقتصاد ایران روز‌های بسیار سختی را پشت سر می‌گذراند، گفت: متاسفانه چالش‌ها و معضلات فراوانی که طی سال‌های گذشته در اقتصاد ایران بر روی هم تلنبار شده، این روز‌ها اثرات بسیار سوء خود را نمایان می‌سازد، بنابراین اگر از همین امروز به فکر آینده نباشیم دوباره این وضعیت در ماه‌ها و سال آینده شاید با وضعیت بدتری تکرار شود، بنابراین دولت، مجلس و سایرنهاد‌های تاثیرگذار باید، با همکاری یکدیگر اقداماتی را انجام دهند تا وضعیت اقتصادی سروسامانی بگیرد، در غیر این صورت اوضاع فعلی به همین منوال سپری خواهد شد.
این کارشناس مسائل اقتصادی افزود: بخشی از تورم در اقتصاد ایران به دلایل نهادی و ساختاری است، به مانند نمونه کسری بودجه دولت طی دور‌های مختلف وجود داشته و نمی‌توان یک شبه یا عرض یک سال این کسری بودجه را برطرف کرد، این مورد نیاز به همکاری متقابل دولت و مجلس دارد، این موضوع یکی از همین اقدامات اصلاحی است که باید از سال‌ها پیش انجام می‌گرفت، مسئله بی انظباطی مالی دولت باعث ایجاد کسری بودجه می‌شود و تا موقعی که این بی انظباطی وجود داشته باشد، نمی‌توان انتظار کنترل تورم را داشت.
آیا ابر تورم در ایران رخ می دهد؟
چندی پیش بنابر گزارش مهر؛ حسین درودیان، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه، در برنامه پایش که با موضوع «بررسی وضعیت اقتصادی کشور» پخش شد، با اشاره به اینکه نرخ رشد نقدینگی در ایران بالا است، گفت: این پدیده هر چه رو به جلو برویم پیچیده‌تر می‌شود و کنشگری بانک‌ها نیز افزایش می‌یابد.
وی بیان کرد: کسری بودجه کشور نسبت به میانگین‌ها بالاتر است، رشد نقدینگی از متوسط خود بالاتر است ولی با واگرایی رشد اقتصادی که اقتصاد را فرو می پاشد فاصله بسیار زیادی داریم.
درودیان ادامه داد: بانک نهادی است که سپرده ایجاد می‌کند، اگر بانک تراز باشد به گونه‌ای که درآمد و هزینه آن مساوی باشد، نقدینگی ایجاد نمی‌کند، اگر بانک پولی ایجاد کند که وارد سفته بازی شود این امر خطرناک است و اینگونه نباید باشد.
کارشناس برنامه پایش ادامه داد: اگر اقتصاد حباب در کشور ایجاد شود، بانک‌ها حتماً در آن دخیل هستند، به عنوان مثال وام‌های پرداختی بانک‌ها ممکن است وارد فعالیت‌های سفته بازی شود که امری مضر است.
وی افزود: کاری که باید در مورد نقدینگی شود این است که کمیت نقدینگی را باید مدیریت کرد، البته نقدینگی را ا یک عدد کمتر نمی‌توان کرد چرا که تولید متوقف می‌شود، کیفیت نقدینگی مهمتر از کمیت آن است، شیوه استفاده از نقدینگی باید مدیریت شود و به مسیرهای درست هدایت شود.
درودیان با بیان اینکه کشوری نظیر کره جنوبی با رشد نقدینگی ساخته شده است، گفت: کیفیت نقدینگی و راهبری آن مهم است، رشد پایه پولی نیز از متوسط خود بالاتر رفته است ضمن اینکه یک سوم بودجه کشور امکان دارد کسری بودجه باشد.
وی ادامه داد: بزرگی اقتصاد ما باعث شده است که از فروپاشی اقتصادی جلوگیری شود، کسری بودجه دولت در بدترین حالت اگر به پایه پولی اضافه شود، یک عدد ۴۰ درصدی است که آنچنان وحشتناک نیست که اقتصاد را به هم بزند.
استاد دانشگاه تهران گفت: ما اقتصادی در طول ۵۰ سال گذشته داریم که فروشنده نفت است و از طرف دیگر کالا وارد می‌کند، این مسائل مشکلاتی را در کشور ایجاد کرده است، این شکل اقتصاد باعث انتقاد خیلی‌ها شده که بعد از تحریم بدتر نیز شده است، در حال حاضر این الگو مختل شده است.
درودیان بیان کرد: برجام نیز در قالب همان الگو بود که باعث شد همیشه در معرض آسیب تحریم باشیم، باید یک الگوی جایگزین خوب برای اقتصاد کشور انتخاب کنیم تا از اثرگذاری تحریم جلوگیری کنیم.
این کارشناس اقتصادی افزود: تورم در کشور به شدت بالا رفته است اما اینکه شبیه کشورهایی با ابر تورم شویم، امکان پذیر نیست، چرا که شکل اقتصاد ما با آنها کاملاً متفاوت است، کشوری مثل ونزوئلا، ابر تورمش ناشی از هم گسیختگی‌های سیاسی است، حتی آمارهای اقتصادی آنها فاجعه را نشان می‌دهد.
وی گفت: در ایران این مسائل وجود ندارد، کشور ما با ابر تورمی فاصله بسیار زیادی دارد چرا که ظرفیت آن بسیار گسترده است، بنابراین با واقعیت هم خوانی ندارد و در بدبینانه ترین حالت هم این اتفاق رخ نخواهد داد.
درودیان ادامه داد: رشد بورس اثر روانی و واقعی بر اقتصاد کشور گذاشته است، همین امر منجر به بورس باز شدن بعضی واحدهای تولیدی شده است، افزایش بورس باعث بار روانی برای مردم شده است، افزایش بورس، افزایش قیمت‌ها را عادی می‌کند.
کارشناس اقتصادی برنامه پایش گفت: شاخص بورس اگر زیاد شود بر روی سایر دارایی‌ها نیز سر ریز می‌کند، بازندگان اصلی مردمی هستند که در بورس نیستند چرا که تورم را آنها بر دوش می کشند.
گردآورنده: الهام خلیلی خو
آنچه دیگران میخوانند:
