به گزارش تیتربرتر؛ از آنجا که هیچ کدام از کشور‌های امضاکننده برجام اقدام آمریکا برای بازگشت تحریم های بین المللی علیه ایران طبق مکانیسم ماشه را قانونی و قابل اجرا ندانسته‌اند، معلوم نیست که آیا این اقدام واشنگتن در حد یک حرکت سیاسی باقی خواهد ماند یا کاخ‌سفید خواهد توانست با استفاده از ابزار اقتصادی و قدرت سیاسی، کشور‌های دنیا را ناچار به همراهی با خود کند.
در حالی آمریکا مدعی بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران شده است که با خروج این کشور از برجام، ایالات متحده نمی‌تواند از این مکانیسم علیه ایران استفاده کند.
آمریکا مدعی بازگشت تحریم های ایران با مکانیسم ماشه
مایک پومپئو، وزیرخارجه آمریکا، با انتشار بیانیه‌ای رسما مدعی آغاز بازگشت تحریم‌های ایران مطابق مکانیسم ماشه برجام شد.
پومپئو، شنبه شب، ۱۹ سپتامبر و تنها چند ساعت مانده به آغاز روز بیستم سپتامبر با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که همانطور که در روز ۲۰ اوت آمریکا رسما دبیر شورای امنیت را از تصمیم خود برای فعال کردن مکانیسم ماشه برابر قطعنامه ۲۲۳۱ این شورا مطلع کرده بود، اکنون این مهلت ۳۰ روزه به پایان رسیده و بنابراین "رسما تحریم‌های ایران" که به موجب این قطعنامه تعلیق شده بود دوباره فعال خواهند شد.
وزیر خارجه آمریکا در ادامه این بیانیه آورده: «ایالات متحده انتظار دارد که همه اعضای سازمان ملل متحد به طور کامل به تعهدات خود برای اجرای این تحریم‌ها پایبند بمانند... اگر هر کدام از کشور‌های عضو سازمان ملل متحد از الزام به این موارد سرباز زند و تحریم‌ها را اعمال نکند، آمریکا آماده است که با استفاده از اختیارات و امکانات داخلی خود علیه این کشورها اقدام کند و آنها را با پیامد‌های آن مواجه کند تا اطمینان یابیم ایران نتواند از مزایایی اقداماتی بهره جوید که سازمان ملل متحد منع کرده است. "
وزیرخارجه آمریکا در پایان این بیانیه گفته در روز‌های آینده «آمریکا دور جدیدی از اقدامات تکمیلی را اعلام خواهد کرد که متضمن کارآیی تحریم‌های سازمان ملل متحد شود و ناقضان آن را به پاسخگویی و قبول مسئولیت وادارد. سیاست فشار حداکثری ما بر ایران تا زمانی که این کشور به یک توافق جامع با ما برسد و از تهدید و اشاعه بحران، خشونت و خون‌ریزی دست بکشد، ادامه خواهد یافت. "
اولین واکنش ایران به فعال شدن مکانیسم ماشه
همزمان با بیانیه پومپئو، مجید تخت روانچی در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل و رئیس شورای امنیت این سازمان، همچنین اعلام کرده که در واکنش به اقدام آمریکا، نه تنها هیچ یک از اعضای این شورا صلاحیت آن کشور برای فعال کردن روند بازگشت تحریم‌های گذشته را نپذیرفتند، بلکه از طریق نامه‌های انفرادی یا مشترک به رئیس شورای امنیت، ۱۳ عضو این نهاد، اعتبار حقوقی و مقبولیت نامه آمریکا را قاطعانه رد کردند.
بنابر گزارش ایسنا؛ روانچی همچنین به نظرات مشابهی که توسط اکثریت قاطع اعضای شورای امنیت در نشست ۴ شهریور آن ابراز شده، اشاره و اضافه کرده است که «طی آن جلسه، رئیس شورای امنیت نیز در پاسخ به سوالات اعضا در این زمینه، اعلام کرد طبق مشورتهائی که با اعضای شورا داشته و نامه هایی که از تعداد زیادی از آنها دریافت کرده‌ام، برای من کاملاً روشن است که یک عضو موضع خاصی در این زمینه دارد و بقیه اعضا مخالف آن هستند و بنابراین، از نظر من، هیچ اجماعی در شورا وجود ندارد و رئیس شورا نیز نمی‌تواند اقدام دیگری به عمل آورد».
در این نامه، نماینده دائم ایران در سازمان ملل ضمن اشاره به نظرات کتبی و شفاهی اعضای شورای امنیت، اعلام کرده است آنها با استناد به قطعنامه ۲۲۳۱ که طبق آن، فقط اعضای برجام حق آغاز روند بازگرداندن تحریم‌های گذشته شورای امنیت را دارند، اعلام کرده‌اند چون آمریکا دیگر عضو برجام نیست، بنابراین هیچ حقی برای توسل به روند مزبور ندارد و نامه‌اش نیز فاقد هر گونه اثر حقوقی در حال یا آینده است.
وی به نامه ۳۰ مرداد نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجی و سیاست امنیتی و هماهنگ کننده برجام نیز اشاره کرده که طی آن اعلام شده است «همانطور که مکرر خاطر نشان کرده‌ام، آمریکا به صورت یکجانبه از برجام خارج شده و متعاقباً در هیچ یک از فعالیت های آن نیز شرکت نکرده و بنابراین نمی‌تواند یک دولت عضو برجام قلمداد شده و برای بازگرداندن احتمالی تحریم‌های شورای امنیت اقدام کند».
مطالب مرتبط:
روانچی به بخشی از مفاد بیانیه نشست ۱۱ شهریور کمیسیون مشترک برجام نیز اشاره و اعلام کرده که طی آن، اعضای باقیمانده برجام مجدداً تصریح کرده‌اند که آمریکا یک دولت عضو برجام نیست و نمی تواند روند بازگرداندن تحریم های گذشته سازمان ملل را آغاز کند.
در پایان این نامه که قرار است به عنوان سند شورای امنیت منتشر شود، نماینده ایران با ذکر اینکه هدف اعلام شده آمریکا از بین بردن کامل برجام بوده و راهبرد آن برای نیل به این هدف نیز ایجاد پیچیدگی حقوقی از طریق ارائه تفاسیر یکجانبه دلبخواهانه و استدلالهای شبه‌حقوقی است، اضافه کرده «جمهوری اسلامی ایران مطمئن است که اعضای شورای امنیت بار دیگر با تلاش آمریکا برای سوء استفاده از شورای امنیت و تضعیف اقتدار و اعتبار آن مخالفت خواهند کرد».
عدم حمایت از تلاش آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های ایران
دبیرکل سازمان ملل در نامه ای به شورای امنیت اعلام کرد اقدامی بر اساس ادعاهای آمریکا مبنی بر آغاز روند بازگردانی تحریم های بین المللی علیه ایران انجام نمی دهد.
به گزارش رویترز، آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل روز شنبه به شورای امنیت این سازمان گفت که نمی تواند اقدامی در زمینه اظهارات آمریکا مبنی بر این که تمام تحریم های سازمان ملل علیه ایران بازگردانده شده اند انجام دهد، چرا که «موجب ایجاد ابهام پیرامون این مسئله خواهد شد».
گوترش در این باره در نامه ای به شوزای امنیت، بیان کرد: این امر موجب ایجاد ابهام خواهد شد که آیا روند (اعمال تحریم ها) آغاز شد است و آیا انقضای تحریم ها هنوز به قوت خود باقی هستند یا نه.
او افزود: دبیرکل نباید طوری پیش برود که انگار چنین ابهامی وجود ندارد.
روسیه ادعای آمریکا را غیرقانونی خواند
نمایندگی روسیه در سازمان ملل تاکید کرد که اقدامات اخیر دولت آمریکا علیه ایران و تلاش رای بازگرداندن تحریم ها «کارشکنی در قوانین بین المللی» است.
دمیتری پولیانسکی معاون نماینده روسیه در سازمان ملل در پیامی توییتری درباره تلاش ها و اقدامات اخیر آمریکا علیه ایران در سازمان ملل نوشت: بسیار دردناک است که ببینیم چنین کشور بزرگی خود را این طور تحقیر کرده و با هذیان گویی لجوجانه اش با دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل مقابله می کند.
او ادامه داد: ما همگی به وضوح در ماه اوت گفتیم که ادعاهای آمریکا برای فعال کردن مکانیسم بازگردانی سریع تحریم ها علیه ایرات غیرقانونی است. آیا واشنگتن ناشنواست؟
او در ادامه نوشت: به نظر می رسد آمریکا از طریق اعمال خواسته خودخواهانه اش بر دیگران در زمینه کارشکنی در قوانین بین المللی ثابت قدم است. آیا این همان «نظام مبتنی بر قانون» است که در آن قوانین از سوی هیئت محدودی از کشورها پایه ریزی می شوند و همکاران آمریکایی ما اخیرا سرسختانه از آن دفاع می کرده اند؟
ممنوعیت استفاده آمریکا از مکانیسم ماشه با خروج از برجام
آمریکا در سال ۲۰۱۸ یک‌طرفه از برجام خارج شد و تحریم‌های شدید و وسیعی را در راستای سیاست "فشار حداکثری" علیه ایران به اجرا گذاشت.
ایران یک سال بعد از خروج آمریکا، تعهد‌های برجامی خود را در پنج مرحله کنار گذاشت و فعالیت‌های هسته‌ای خود را از سر گرفت.
آمریکا بیش از یک سال است در صدد تمدید این تحریم‌هاست و می‌گوید لغو تحریم تسلیحاتی ایران باعث افزایش درگیری در خاورمیانه می‌شود.
اما اعضای شورای امنیت و امضاکنندگان دیگر برجام از جمله چین، روسیه و کشور‌های اروپایی می‌گویند واشنگتن با خروج از برجام دیگر حق استفاده از مکانیسم ماشه را ندارد و نمی‌تواند با استناد به قطعنامه ۲۲۳۱ آنها را بازگرداند.
در تازه‌ترین واکنش، سه عضو اروپایی برجام اعلام کردند با وجود مخالفت آمریکا معافیت ایران از تحریم‌های سازمان ملل متحد لغو نمی‌شود.
دولت‌های بریتانیا، آلمان و فرانسه در نامه به شورای امنیت که دیروز، جمعه ۱۸ سپتامبر، منتشر شد اعلام کردند تعلیق تحریم‌های ایران در چارچوب برجام، بعد از تاریخ ۲۰ سپتامبر ادامه خواهد یافت.
این سه کشور در نامه‌ای به ۱۵ عضو شورای امنیت که نسخه‌ای از آن در اختیار خبرگزاری رویترز قرار گرفته گفتند هر تصمیم یا اقدام برای ازسرگیری تحریم‌های ایران، فاقد "تاثیر قانونی" خواهد بود.
نمایندگان فرانسه، آلمان و بریتانیا در نامه خود گفتند به طور "خستگی ناپذیر" برای حفظ برجام تلاش کرده‌اند و به این کار همچنان "متعهد" هستند.
این سه کشور قبلا در عین حال نگرانی خود را از رفع تحریم‌های تسلیحاتی ایران اعلام کرده‌اند.
گردآورنده: الهام خلیلی خو
آنچه دیگران می خوانند:
