به گزارش تیتربرتر؛ ؛ با عبور از مانع تحریم تسلیحاتی الان نوبت به بحث راه اندازی مکانیزم ماشه رسیده است. آمریکایی‌ها پس از ناکامی در فشار حداکثری و کشاندن ایران پای میز مذاکره الان به دنبال فشار و انگشت گذاشتن روی برجام هستند تا طرف‌های برجام را به مذاکره مجدد و کشاندن تهران پای میز مجاب کند. دونالد ترامپ تصور می‌کرد که با خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌ها، ایران تسلیم شده و با واشنگتن تماس خواهد گرفت. ایران نه تنها با ترامپ تماس نگرفت، بلکه در روزهای منتهی به انتخابات ریاست جمهوری ترامپ وضعیت نامطلوبی را پیدا کرده و در به در به دنبال کارت بازی برای انتخابات می‌گردد.
به نظر می‌رسد رئیس جمهور آمریکا با آگاهی از حساسیت اعضای باقیمانده برجام، بحث مکانیزم ماشه را مطرح کرده است، تا آنها هم برای گفتگو و حفظ توافق به تکاپو بیفتند. تلاش‌های آلمانی‌ها و روس‌ها در این زمینه حاکی از این نکته است.
آمریکا در وهله اول ترجیح می‌دهد که قبل از اینکه بلبشویی در شورای امنیت به پا شود، میز گفتگو چیده شود. اما اگر به این هدف نرسد، احتمال آن می رود که برای تحقق مکانیزم ماشه به کار خود ادامه دهد. در نهایت هدف دولت آمریکا ضدبرجامی نیست، چه بسا که می‌توانستند اگر قصد نابودی برجام را دارند از همان ابتدا و در زمان خروج از توافق در بهار سال 97 مکانیزم ماشه را عملی کنند.
جزییات طرح خروج خودکار از برجام
جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی یک طرح دو فوریتی با عنوان خروج خودکار از برجام در صورت فعال سازی مکانیزم ماشه را تدوین کردند.
طرح خروج خودکار از برجام در صورت فعال سازی مکانیزم ماشه با امضای ۴۹ نفر از نمایندگان و به صورت دو فوریتی تقدیم هیات رئیسه مجلس شد.
در مقدمه این طرح آمده است: یکی از بحث برانگیزترین مفاد توافق بین المللی برجام مکانیزم حل و فصل اختلافات معروف به مکانیزم ماشه است که در بندهای ۳۶ و ۳۷ برجام گنجانده است.
چنین مکانیزمی این اختیار را به اعضای دایمی شورای امنیت سازمان ملل می‌دهد تا در یک بازه زمانی دو ماهه و با استفاده از حق وتو تمام قطعنامه‌های پیشین را که براساس برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ به حالت تعلیق درآمده بودند مجددا فعال سازد.
با گذشت ۵ سال از برجام و حتی پس از خروج آمریکا از این توافق این کشور همچنان در تلاش است تا با فعال سازی مکانیزم ماشه فشارها را بر ایران تشدید کند.
در همین خصوص و در آستانه لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران شاهدیم که فشار سیاسی بسیار شدیدی از سوی آمریکا که خود از ناقضان اصلی برجام است علیه ایران وارد شده است؛ که صدور قطعنامه شورای حکام علیه ایران در همین راستا قابل تحلیل است و همچنین تلاش برای صدور قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل جهت تمدید تحریم تسلیحاتی ایران که با شکست آمریکا همراه بود نیز در همین جهت است که در صورت عدم واکنش مقتضی از سوی ایران و بنا به اعلام رسمی دولت آمریکا شاهد اقدام بعدی آمریکا برای فعال سازی مکانیزم ماشه خواهیم بود لذا جهت حفظ منافع ملی ضرورت دارد تا در صورت انجام چنین اقدامی و با توجه به این که ادامه حضور ایران در برجام با بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت خالی از هر نفعی است می‌بایست الزام به خروج از برجام را به عنوان یک اقدام بازندارنده به تصویب رساند.
اسامی امضا کنندگان این طرح به شرح ذیل است:
علی خضریان، مالک شریعتی نیاسر، علی جدی، نصرالله پژمانفر، مرتضی آقاتهرانی، احمد محرم زاده، غلامرضا منتظری، محمد تقی نقدعلی، جواد کریمی قدوسی، احد آزادی خواه، فرهاد بشیری، سید محمودنبویان، حسین جلالی، روح الله ایزد خواه، رضا تقی پور انواری، مجتبی توانگر، علی حدادی، حسن شجاعی علی آبادی، عبدالله ایزد پناه، علی نیکزاد، مهدی عسگری، بیژن نوباوه، حسن نوروزی، غلامحسین رضوانی، عباس گلرو، مهدی طغیانی، حسین امامی راد، محمد سبزی، روح الله نجابت، محمد حسین فرهنگی، سید علی یزدی خواه، ابراهیم رضایی، علی اصغر باقرزاده، علی اصغر عنابستانی، علیرضا ورناصری، ابراهیم عزیزی، رحیم زارع، محمد صالح جوکار، سید احسان قاضی زاده هاشمی، سید جواد حسینی کیا، روح الله متفکر آزاد، محسن زنگنه، علی علیزاده، احسان ارکانی، علی اکبر علیزاده، علی اکبر کریمی، زهره سادات لاجوردی، حسینعلی حاجی دلیگانی، کیوان مرادیان.
چرایی مقابله با فعال‌سازی مکانیسم ماشه
سخنگوی کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی از طرح مجلس برای مقابله با فعال‌سازی مکانیسم ماشه خبر داد.
علی خضریان سخنگوی کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی در خصوص پیشنهاد طرح دوفوریتی "خروج خودکار از برجام در صورت فعال سازی مکانیسم ماشه" گفت: مهم‌ترین تعهدات کشورهای 5+1 که در برجام به آن اشاره شده است، لغو یا تعلیق برخی از تحریم‌هایی است که علیه ایران اجرایی شده بود و طبق سند برجام تعهدات و خدمات تبعی دولت‌های طرف قرارداد با ایران در بندهای 20 تا 33 به آن اشاره شده است که بندهای 21 تا 26 مشخصا به تعهدات آمریکا برمی‌گردد؛ تعهدات مهمی ازجمله تعلیق اعمال تحریم‌های ثانویه که تمام عملیات تجاری ما با دنیا و حتی تعهدات سایر کشور‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و همچنین در بندهای 27 تا 33 آمریکا به‌صورت مشترک با اتحادیه اروپا تعهداتی را پذیرفته که در حال حاضر بخش مهمی از آن تعهدات حذف شده است.
سخنگوی کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: خروج آمریکا از برجام ضمن اینکه حذف تعهدات مهم آمریکا از این سند را که در 6 بند به آن اشاره شده است، فراهم کرد، قسمت های مهمی از این توافق را از بین برد و عملا برجام بدون آمریکا برای ایران بی معنی بود.
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر، پردیس در مجلس با بیان اینکه با گذشت 5 سال از برجام و حتی پس از خروج آمریکا از این توافق، این کشور همچنان در تلاش است تا با فعال سازی مکانیسم ماشه، فشارها را بر ایران تشدید کند، گفت: در همین خصوص و در آستانه لغو تحریم تسلیحاتی ایران شاهدیم که فشار سیاسی بسیار شدیدی از سوی آمریکا که خود از ناقضان اصلی برجام است علیه جمهوری اسلامی ایران وارد شده است که صدور قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل جهت تمدید تحریم تسلیحاتی ایران که با شکست آمریکا همراه بود نیز در همین جهت بوده که در صورت عدم واکنش مقتضی از سوی ایران و بنا به اعلام رسمی دولت آمریکا شاهد اقدام بعدی آمریکا برای فعال سازی مکانیسم ماشه خواهیم بود.
وی در خصوص مکانیسم ماشه توضیح داد: یکی از بحث برانگیزترین مفاد توافق بین المللی برجام، مکانیسم حل و فصل اختلافات معروف به مکانیسم ماشه (Snapback) است که در بندهای 36 و 37 برجام گنجانده شده است. چنین مکانیسمی این اختیار را به اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل می دهد تا در بازه زمانی 2 ماهه و با استفاده از حق وتو تمامی قطعنامه های پیشین را که بر اساس برجام و قطعنامه 2231 به حالت تعلیق در آمده بودند، مجددا فعال سازند.
مطالب مرتبط:
این نماینده مجلس اظهار داشت: نکته مهم در این مکانیسم این است که بازگشت تحریم‌ها، قابل وتو نیست بلکه «عدم بازگشت تحریم ها» قابلیت وتو دارد. یعنی رای گیری برای «بازگشت تحریم ها» انجام نمی شود بلکه برای «ادامه تعلیق تحریم ها» انجام می شود که حتی اگر شورا به آن رای ندهد، آمریکا یا هر کشوری که داری حق وتو است می تواند رای را وتو کرده و عملا تحریم ها بازگردند.
خضریان خاطر نشان کرد: بنابراین برای حفظ منافع ملی ضرورت دارد تا در صورت انجام چنین اقدامی و با توجه به اینکه ادامه حضور ایران در برجام با بازگشت قطعنامه های شورای امنیت خالی از هر نفعی است، باید الزام به خروج از برجام را به عنوان یک اقدام بازدارنده به تصویب رساند.
سخنگوی کمیسیون اصل 90 مجلس در پایان تاکید کرد: در چنین شرایطی دولت موظف است با توجه به عهدشکنی های متعدد صورت گرفته شده از سوی برخی دولت های طرف قرارداد با ایران در برجام و همچنین خروج یکجانبه آمریکا از این قرارداد، در صورت اینکه هریک از کشورهای طرف قرارداد بخواهند بافعال سازی مکانیسم ماشه که در بندهای 36 و 37 برجام گنجانده شده است زمینه بازگشت قطعنامه های شورای امنیت را فراهم کند، ظرف 72 ساعت از آغاز پروسه مکانیسم ماشه نسبت به خروج قطعی ایران از قرارداد برجام به طرفین این قرارداد اقدام مقتضی و رسمی کند.
درباره مکانیسم ماشه برجام
منظور از مکانیسم ماشه همان «ساز و کار حل اختلافات» در بندهای ۳۶ و ۳۷ در توافق هسته‌ای برجام است که در آنها مسائل مربوط به حل و فصل اختلاف میان طرف‌های برجام، در صورت بروز مناقشه مفصلاً شرح داده شده‌اند. این دو بند از آنجا که رجوع به آنها می‌تواند به بازگشت خودکار تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران منجر شود به «مکانیسم ماشه» معروف شده‌اند.
طبق این دو بند، در صورتی که کشورهای اروپایی ایران را به عدم پایبندی به توافق هسته‌ای متهم کنند و تصمیم بگیرند مسئله را به کمیسیون مشترک برجام ارجاع دهند، ایران به عنوان طرف متشاکی ۳۰ روز فرصت خواهد داشت رضایت طرف شاکی (کشورهای اروپایی) را جلب کند. در صورتی که رضایت طرف شاکی جلب نشود، پرونده پس از چند روز به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع خواهد شد.
شورای امنیت ظرف یک ماه بعد از دریافت این شکایت بایستی درباره بازگشت تحریم‌های ایران رأی‌گیری کند، اما کشورهای غربی در مذاکرات برجام ساختار این رأی‌گیری را به گونه‌ای تغییر داده‌اند که امکان وتوی نظر کشورهای غربی درباره برگرداندن تحریم‌ها علیه ایران به کل از روسیه و چین سلب شده است.
در شورای امنیت به جای رأی‌گیری درباره «رفع تحریم‌های ایران» بر سر «ادامه رفع تحریم‌های ایران» رأی‌گیری می‌شود؛ این تغییر در عبارت‌پردازی ابتکار عمل استفاده از حق وتو را عملاً در اختیار طرف غربی قرار می‌دهد، به این صورت که این طرف‌ها می‌توانند از حق وتوی خود استفاده کرده و از تصویب «ادامه لغو تحریم‌ها» جلوگیری کنند. در این حالت، قطعنامه‌های تحریمی پیشین سازمان ملل متحد علیه ایران احیا خواهند شد.
گردآورنده: الهام خلیلی خو
آنچه دیگران میخوانند:
