تیتربرتر: ایلان ماسک مالک کمپانی اسپیس‌ایکس و خودروهای الکتریکی تسلا، با پروژه استارلینک قصد اینترنت‌رسانی به سراسر کره زمین را دارد. البته نتایج تست سرعت استارلینک که امروز منتشر شده بود با وعده های ایلان ماسک فاصله زیادی داشت و این موضوع سبب ناامیدی برخی از طرفداران این پروژه شد.
معرفی اینترنت ماهواره ای استارلینک
استارلینک، پروژه اینترنت‌رسانی به سراسر کره زمین از فضا، زاده ذهن ایلان ماسک، مغز متفکر کمپانی فضایی اسپیس‌ایکس و خودروهای الکتریکی تسلا، حالا به واقعیت نزدیک‌تر شده است.
کمپانی استارلینک برای اینترنت‌رسانی به سرتاسر زمین، با تمرکز بر جمعیت ۳ میلیاردی محروم از اینترنت که در نقاط دوردست زندگی می‌کنند، قصد دارد تا سال ۲۰۲۷ در مجموع ۴۸ هزار ماهواره را در فاصله ۵۵۰ کیلومتری از سطح، در مدار پایین زمین مستقر کند و بزرگترین سامانه ماهواره‌ای تاریخ را بسازد؛ با هدف «بازسازی اینترنت در فضا» آن‌طور که ایلان ماسک، خالق این سامانه می‌گوید.
استارلینک تا به امروز ۵۴۰ ماهواره را با ۹ پرتاب موفق موشک‌های فالکون-۹ به مدار پایینی زمین رسانده و تا پایان تابستان ۲۰۲۰ امکان تست نسخه بتای اینترنت فوق‌سریع و سانسورگریز ماهواره‌ای را فراهم خواهد کرد. تست بتای استارلینک برای کارکنان این شرکت و دوستان و اعضای خانواده‌های آن‌ها فراهم شده و تست بتای عمومی آن از یک ماه دیگر (پایان اوت) آغاز خواهد شد.
کمیسیون ارتباطات فدرال آمریکا (FCC) تا کنون مجوز ارسال ۱۲ هزار ماهواره استارلینک به فضا را صادر کرده است. سرویس‌دهی عمومی آن هم از زمانی که ۸۰۰ ماهواره استارلینک در مدار زمین مستقر شوند، آغاز خواهد شد. ساکنان کانادا و آمریکا اولین کسانی خواهند بود که تا پایان سال ۲۰۲۰ امکان تست اینترنت استارلینک را خواهند داشت.
نحوه استفاده از اینترنت استارلینک
در هفته‌های گذشته برای نخستین بار تصاویری از ترمینال‌های کاربری استارلینک هم ابتدا در «ردیت» و سپس در وب‌سایت‌های فناوری منتشر شد. ترمینال‌های استارلینک که ایلان ماسک به آن‌ها «بشقاب‌پرنده‌های پایه‌دار» می‌گوید، قرار است با قیمتی ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلاری به مشتریان عرضه شوند. گفته شده برای بهره‌گیری از سرویس اینترنت ماهواره‌ای این شرکت، کاربران کافی است این دو حرکت را به هر ترتیبی که می‌خواهند انجام دهند: «ترمینال را به برق وصل کن و آن را رو به آسمان قرار بده.»
نکته کلیدی این است که ترمینال باید نمای بازی به آسمان داشته باشد. نصب آن نیاز به دانش تخصصی ندارد و موتورهایی که درونش تعبیه شده، با اسکن کردن آسمان آن را در موقعیت بهینه برای ارسال و دریافت داده‌ها قرار می‌دهد.
در ترمینال‌های استارلینک از آنتن‌های “Phased Array” استفاده شده که ارسال پارازیت و ایجاد اختلال در روند ارسال و دریافت داده را اگرنه غیرممکن، بسیار دشوار خواهند کرد. کمیسیون ارتباطات فدرال (FCC) فعلا مجوز تولید یک میلیون ترمینال را به استارلینک داده است.
بازار اتصال اینترنت در جهان، بازاری یک تریلیون دلاری است. چشم‌انداز ایلان ماسک برای استارلینک، درآمد سالانه ۳۰ میلیارد دلاری از سال ۲۰۲۵ است. استارلینک اعلام کرده قصد دارد درآمدهای حاصل از اینترنت‌رسانی به زمین را در ماموریت‌های فراهم کردن امکان زندگی روی ماه و مریخ سرمایه‌گذاری کند.
مطالب مرتبط:
اینترنت ماهواره ای استارلینک در ایران
بدیهی است که ارائه سرویس اینترنت فوق‌سریعی که سانسورپذیر نیست، در کشورهای «سیاهچاله اینترنت» از جمله ایران، چین و کره شمالی که با فیلترینگ چندلایه و سخت‌گیرانه دست به گریبان‌اند، هواداران و مشتریان پروپاقرصی دارد. اما آیا انتقال ترمینال‌های استارلینک به ایران ممکن است؟ آیا کاربران ایرانی هم می‌توانند با پرداخت هزینه سخت‌افزار و اشتراک سرویس، کاربر استارلینک باشند؟
تا هفته گذشته، نام ایران، احتمالا به خاطر محدودیت‌های مرتبط با تحریم‌ها، حتی در فهرست مکان‌هایی که می‌توانند برای دریافت سرویس استارلینک اقدام کنند، موجود نبود. ظاهرا با درخواست گروهی از کنشگران ایرانی، نام ایران حالا به این فهرست اضافه شده، اما همچنان سوالات و ابهامات بسیاری درباره خدمات‌رسانی به ایرانیان وجود دارد.
آیا با وجود تحریم‌ها، امکان انتقال ترمینال‌ها به ایران وجود دارد؟ به احتمال قریب به یقین پاسخ این سوال منفی است، چون هرگونه مبادله اقتصادی شرکت‌های آمریکایی با مشتریان ایرانی، به خاطر تحریم‌ها ممنوع است.
گذشته از این، ارسال و دریافت داده از طریق ماهواره، در ایران مساله‌ای امنیتی و در انحصار نهادهای حکومتی است، به همین خاطر ممکن است استفاده از چنین سرویسی برای شهروندان عادی غیرمجاز اعلام شود. نکته مهم اینکه تا سال ۲۰۲۵ که امکان سرویس‌دهی استارلینک در سطح جهانی فراهم خواهد شد. اینکه در پنج سال آینده چه تغییرات در مناسبات سیاسی در ایران و آمریکا و میان این دو کشور رخ می‌دهد، تا حد زیادی سرنوشت استارلینک در ایران را مشخص خواهد کرد.
نتایج تست سرعت اینترنت استارلینک
کاربران اولیه اینترنت ماهواره‌ای استارلینک به سرعت دانلود در محدود ۱۱ تا ۶۰ مگابیت بر ثانیه دست پیدا کرده‌اند و سرعت آپلود آن‌ها نیز حداکثر به ۱۸ مگابیت بر ثانیه می‌رسد.
تست‌های یکسانی در طی دو هفته گذشته انجام شده که نشان می‌دهند زمان تاخیر اینترنت استارلینک از ۳۱ تا ۹۴ میلی ثانیه است. از آنجایی که با یک بررسی جامع روبه‌رو نیستیم و هنوز اینترنت ماهواره‌ای شرکت اسپیس ایکس به صورت کامل راه‌اندازی نشده، نمی‌دانیم چه سرعت و تاخیری در نهایت در اختیار کاربران قرار می‌گیرد.
برخی کاربران به تاخیر کمتری نزدیک به ۲۰ میلی ثانیه نیز دست پیدا کرده‌اند. کاربران اولیه قراردادی مبنی بر عدم افشای اطلاعات امضا کرده‌اند، بنابراین انتظار می‌رود این تست‌ها تنها اطلاعات از عملکرد اینترنت اسپیس ایکس در آزمایشات واقعی باشد. این کمپانی در سال ۲۰۱۶ و هنگاهی که به دنبال دریافت مجوز از FCC برای پرتاب ماهواره‌های خود بود، به سرعت گیگابیتی اشاره داشت:
«با بهینه‌سازی پس از پرتاب آخرین ماهواره‌ها، اینترنت با پهنای باند (تا ۱ گیگابیت بر ثانیه برای هر کاربر) و تاخیر کم در اختیار کاربران و کسب و کارها در ایالات متحده آمریکا و سراسر جهان قرار می‌گیرد.»
فاصله استارلینک از سرعت رویایی
با وجود اینکه ۶۰ مگابیت بر ثانیه بسیار کمتر از سرعت گیگابیتی است، این کمپانی تا به امروز ۶۰۰ ماهواره پرتاب کرده و مجوز پرتاب نزدیک به ۱۲ هزار ماهواره را از FCC دریافت کرده است. علاوه بر این موضوع، این سرعت بالاتر از آنچه سرویس‌های DSL در مناطق روستایی ارائه می‌دهند، محسوب می‌شود. بسیاری از افراد در این مناطق به اینترنت با سرعت ۱ مگابیت بر ثانیه دسترسی دارند، بنابراین انتظار می‌رود اینترنت ماهواره‌ای استارلینک با استقبال بالایی مواجه شود.
ایلان ماسک چندین ماه پیش اعلام کرد که هدف اسپیس ایکس دستیابی به تاخیر کمتر از ۲۰ میلی ثانیه است تا امکان اجرای بازی‌های ویدیویی بدون هیچ مشکلی فراهم شود. ماهواره‌های استارلینک در مدار پایین زمین و در فاصله ۵۴۰ تا ۵۷۰ کیلومتری در حال چرخش هستند، بنابراین تاخیر بسیار کمتری نسبت به ماهواره‌های زمین ثابت با فاصله تقریبی ۳۵ هزار کیلومتر خواهند داشت.
در حالی که آزمایشات صورت گرفته تاخیر بالاتری نسبت به ۲۰ میلی ثانیه اعلام شده توسط ایلان ماسک را نشان می‌دهند، همچنان کمتر از ۱۰۰ ثانیه موردنظر FCC هستند.
گردآورنده: فرحان مرادی
آنچه دیگران میخوانند:
