به گزارش تیتربرتر؛ طرح فروش نفت به مردم به منظور مقابله با تحریم نفتی، مدیریت انتظارات، تامین منابع مالی دولت و هدایت نقدینگی در دستور کار دولت قرار گرفته است و برخی از آن به عنوان وعده گشایش اقتصادی دولت یاد کردند.

بنابر اظهارات رئیس جمهور از طرفی دیگر عبور از شرایط پیچیده‌ای که شیوع بیماری کرونا و تحریم دشمنان بر کشور تحمیل کرده است، نیازمند اتخاذ تدابیر و سیاست‌هایی است که بتواند گشایش‌هایی را در وضع اقتصادی و معیشتی مردم ایجاد کند.

گشایش اقتصادی با پیش فروش نفت

حسن روحانی ۱۵ مردادماه اعلام کرد: «دوشنبه ۲۰ مردادماه طرحی در جلسه سران قوا به نتیجه خواهد رسید که در صورت موافقت مقام معظم رهبری گشایشی ازلحاظ اقتصادی در کشور به وجود می‌آید.»

از سوی دیگر محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور بعد از اعلام این خبر از سوی حسن روحانی مدعی شد کشور در ماه‌های پایانی تحریم قرار دارد و علامت‌هایی از کشورهای اروپایی و آسیایی دریافت شده که نشان‌دهنده این موضوع است. علاوه بر تأکید رئیس‌جمهور و صحبت‌های معاون اول او بر ایجاد تغییرات اقتصادی طی روزهای آینده، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس نیز از بهبود اوضاع و خبرهای خوب اقتصادی در هفته جاری خبر داده است. قالیباف در این زمینه تأکید کرده با اخذ تصمیماتی بازارهای پول، ارز و سرمایه سامان خواهد یافت.

گمانه‌زنی‌ها درباره طرح گشایش اقتصادی دولت تا به امروز ادامه داشت تا اینکه محسن زنگنه، نماینده مجلس در صفحه شخصی خود در توییتر به رمزگشایی از این طرح پرداخت و اعلام کرد:

دولت قصد دارد با فروش ۲۲۰ میلیون بشکه نفت، بخشی از کسری بودجه را جبران کند.

دولت با استفاده از این ابزار به شرکت ملی نفت مجوز پیش‌فروش نفت می‌دهد در این حالت یک‌نهاد واسط اوراق پیش‌فروش را به همراه حواله که نشان‌دهنده تعهد شرکت نفت است خریداری می‌کند. این نهاد اوراق را به همراه تضامین لازم به مردم می‌فروشد. در زمان سررسید خریداران اوراق می‌توانند نفت خریداری‌شده را تحویل بگیرند یا به شرکت ملی نفت وکالت دهند تا نفت پیش‌خرید شده از سوی آنان را بفروشد.

بر اساس پیشنهاد اولیه دولت یک سال مهلت دارد که این 200 میلیون بشکه را پیش‌فروش کند. برای ضمانت نرخ سود دولت پیشنهاد کرده باهدف پوشش ریسک کاهش قیمت دلار و نفت در این قرارداد نرخ سود سپرده بلندمدت در سررسید به‌عنوان کف سود در نظر گرفته شود.

اگر قیمت نفت در زمان تحویل بالاتر از زمان پیش‌خرید باشد که سود آن به خریدار می‌رسد؛ اما اگر قیمت اوراق پایین‌تر از زمان پیش‌خرید باشد دولت به میزان نرخ سود سپرده بلندمدت به خریداران در یک سال آینده مابه‌التفاوت پرداخت خواهد کرد.

همچنین، پیشنهاد دولت استفاده از نرخ سامانه سنا نا برای تبدیل نفت پیش‌فروش شده به ریال است.

جزییاتی از نحوه فروش نفت به مردم

پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در بخش خبری ۲۱ شبکه یک سیما در خصوص پیشنهاد ستاد اقتصادی دولت برای مقابله با تحریم نفتی و هدایت نقدینگی که امروز در جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا بررسی شد گفت: موضوع مهمی که در این جلسه مطرح شد، استفاده از ظرفیت بازار سرمایه برای افزایش فروش نفت در کشور است. با توجه به اینکه در سال های اخیر بحث عرضه نفت خام در بورس انرژی مطرح بود امروز بحث ابزارهای مشتقه یا قرارداد آتی مربوط به حوزه نفت بررسی شد که بتواند هم در بحث مواجهه با تحریم ها در ظرفیت های صادراتی ما اثر گذار باشد و هم هدایت نقدینگی در جامعه را داشته باشد، همچنین مباحث مربوط به تامین منابع مالی برای دولت در بخش های مختلف را فراهم کند.

او ادامه داد: از هفته قبل جلسات کارشناسی این موضوع برگزار شده بود و به واسطه اهمیت آن و ضرورت اجرا در فضای کنونی اقتصاد کشور، کلیات مباحث مرتبط با این موضوع مورد توافق قرار گرفت تا دولت بتواند از ظرفیت قرارداد آتی نفت یا به عبارتی فروش نفت که تعهدات آینده را تعریف می کند استفاده کند.

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: به واسطه اجرای این امر، هم بازار نفتی کشور از ظرفیت جدیدی برخوردار می شود و هم امکان افزایش صادرات را به دنبال دارد و تراز تجاری کشور را بهبود می بخشد، به دلیل این مزیت پیشنهاد دولت که در دستور کار شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا قرار گرفت کلیات آن توافق شد و جزئیات هم به شکل دقیق بررسی می شود.

او در پاسخ به این سوال که در بحث فروش نفت به مردم، این فروش قطعی است یا بدهکاری در آینده ایجاد می کند تصریح کرد: این موضوع برای ما خیلی مهم بود که به واسطه استفاده از ابزارهای مشتقه، تعهدات دولت فعلی را به دولت های آینده موکول نکنیم .

پورابراهیمی گفت: در جلسه امروز مفصل بحث شد، پییشنهاد دولت مقداری مغایرت داشت با آنجه که ما می خواستیم. نهایتا جمع بندی شد که فروش نفت در این موضوع قطعی است و تسویه ای که بتواند تعهدات ریالی را برای دولت آینده فراهم کند، به هیچ عنوان اتفاق نخواهد افتاد و ما با این مخالف هستیم.

او ادامه داد:کمک به راه اندازی بورس انرژی در حوزه عرضه نفت و میعانات گازی که با رویکرد نقدی که با کندی صورت می گیرد، اولویت اول ما است و قراردادهای آتی فروش نفت و میعانات گازی به صورت قطعی مطرح است بنابراین مبنای تسویه ریالی در سررسید که ایجاد تعهد برای دولت آینده می کند منتفی است و امروز هم این موضوع مورد توافق قرار گرفت.

ایرادات طرح پیش فروش نفت

حسینعلی حاجی دلیگانی عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی درباره اخبار منتشر شده درباره گشایش اقتصادی مبنی بر پیش فروش چندین میلیون بشکه نفت در مدت یک سال، اظهار داشت: ما در مجموع از این طرح استقبال میکنیم اما باید اشکالاتش رفع شود.

وی با بیان اینکه این پیشنهاد باید به عنوان لایحه به مجلس ارائه شود، افزود: این اقدام به نوعی متمم بودجه و یا به عبارتی اصلاح بودجه است که دولت منبع درآمد جدیدی را تعریف کرده یعنی دولت علاوه بر فروش 80 هزار میلیارد تومان اوراق در سال 99 با این پیشنهاد بنا دارد بالق بر یک صد هزار میلیارد تومان، اوراق قرض کند لذا لازم است در مجلس تحت عنوان لایحه بررسی شود.

عضو هیئت رئیسه مجلس با تاکید بر اینکه چنین پیشنهادی در جلسه شورای اقتصادی سران قوا مصوب شود کار صحیحی نیست، ادامه داد: در جلسه مشترک هیئت رئیسه با روسای کمیسیون ها نظر اکثر همکاران این بود که رئیس مجلس به شدت در مقابل طرح و مصوب کردن این گونه پیشنهادات در جلسه سران قوا ممانعت و مخالفت کند.

حاجی دلیگانی اضافه کرد: در جلسه مشترک هیئت رئیسه با روسای کمیسیون ها، جمعبندی این بود که مسائلی که جنبه تصمیمات فوری و یا محرمانه برای مسائل مربوط به تحریم ها دارد در جلسه سران 3 قوه مطرح شود.

وی با تاکید بر اینکه این طرح در واقع به نوعی قرض گرفتن از جامعه است، بیان داشت:برداشته کلی ما این است که آقای روحانی بنا دارد برای دولت بعدی زمین سوخته تحویل دهد چرا که این طرح در حدود 100 هزار میلیارد تومان برای دولت درآمد دارد که دولت بعد باید این مبلغ را علاوه بر سود سر رسید آن در سال های آینده پرداخت کند؛ اینها پیشخور کردن منابع کشور است که هر دولتی بعدا بیاید نمی تواند تا چندین سال این پیش خور کردن های دولت فعلی را جبران کند.

نماینده شاهین شهر در مجلس با بیان اینکه دولت می خواهد فروش 37 هزار میلیارد تومان سهام شرکت های دولتی را نیز در جلسه سران قوا مطرح و درباره آن تصمیم گیری کند، گفت: این نوع تصمیمگیری ها در جلسه سران سه قوه چند عارضه دارد یکی این است که با این اقدام، کاری که از اختیارات نمایندگان مستقیم مردم است در جایگاهی که صرفا برای مسائل خاصی پیشبینی شده مطرح می شود که به عبارتی با این کار متعرض قوانین دائم میشوند.

حاجی دلیگانی در همین راستا ادامه داد: نکته دیگر این است که زمانی که موضوعی در جلسه سران قوا مصوب شد، باعث میشود پاسخگویی وزارتخانهها و دستگاههای مربوطه به  دیوان محاسبات، بازوی نظارتی مجلس، کم شود.

عضو هیئت رئیسه مجلس تاکید کرد: دولت راهکارهای دیگری برای تامین منابع مالی دارد ولی به سمتش نمی رود ضمن اینکه همین طرح را می توانند در قالب راه اندازی بورس انرژی در بسته های کوچک به فروش رسانده و تحویل شود و فراورده های آن در بازارهای منطقه ای و جهانی به مصرف برسد.

واکنش مجلس به طرح پیش فروش نفت

کمیسیون انرژی مجلس در نامه‌ای به رئیس مجلس درباره اجرای طرح « پیش‌فروش نفت» در داخل کشور، آورده است: لازم است این موضوع در مجلس بحث و نتیجه‌گیری شود.

مالک شریعتی نیاسر سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه در جلسه هیئت رئیسه کمیسیون متبوعش، کلیات طرح گشایش اقتصادی که مد نظر دولت است به بحث گذاشته شد، گفت: با مصوبه هیئت رئیسه مقرر شد نامه ای از طرف کمیسیون به رئیس مجلس ارسال شود که طی آن نامه ضمن اعلام آمادگی برای بررسی کارشناسی موضوع در کمیسیون انرژی ازر ئیس مجلس تقاضا شود نسبت به تصمیمات شتاب زده و خارج از اراده مجلس تذکرات لازم به دولت داده شود.

متن این نامه خطاب به رئیس مجلس شورای اسلامی به شرح زیر است:

نظر به این که موضوع گشایش اقتصادی از سوی رئیس محترم جمهور مطرح شده است و شواهد نشان می دهد طرح پیش فروش نفت در داخل کشور در شرف اجرا است و با توجه به تجربیات منفی گذشته نسبت به آثار برخی تصمیمات گرفته شده توسط شورای هماهنگی اقتصادی سران سه قوه خواهشمند است دستور فرمایید شرایطی مقرر گردد که موضوع قبل از تصمیم گیری در شورای مذکور به صورت تخصصی در مجلس شورای اسلامی بحث و نتیجه گیری شود.

بدیهی است مستند به اصول متعدد قانون اساسی از جمله اصول 52، 53، 55، 58 و 85 شان قانونی مجلس اقتضا می کند موارد مالی و بودجه ای این چنینی و نیز مواردی که دارای اثرات گسترده آنی و بلند مدت بر آحاد ملت هستند به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد تا بتوان هم در آینده مورد حساب رسی و نظارت مجلس قرار گیرد و هم نمایندگان محترم مجلس بتوانند پاسخگوی مردم شریف کشور باشند. شایان ذکر است در راس امور بودن مجلس شورای اسلامی به تصمیم و عملکرد جنابعالی بستگی دارد.

گرداورنده: مریم رستمی