تیتربرتر؛ مکمل های ویتامین به مرور زمان، قدرت و خاصیت خود را از دست می دهند؛ اما بعد از به پایان رسیدن تاریخ مصرفشان، کاملا ناامن نمی شوند.

اگر تاریخ مکمل های ویتامین گذشته باشد قابل مصرف است؟

بر اساس یک مطالعه در سال 2019 سرعت از دست رفتن خاصیت و قدرت مکمل های ویتامین به نوع مکمل، شیوه ی نگهداری و تاریخ تولید آن بستگی دارد. در این مطلب به بررسی ایمن یا مضر بودن مصرف ویتامین های تاریخ مصرف گذشته می پردازیم و همچنین بهترین راه های نگهداری این مکمل ها را به شما توصیه می کنیم.

ماندگاری مکمل های ویتامین ؟

مدت ماندگاری یک مکمل ویتامین بستگی به نوع آن، محتویات آن و نحوه ی نگهداری مکمل دارد. ویتامین های جویدنی یا آدامسی (گامی)، در مقایسه با انواع قرصی و کپسولی، نسبت به رطوبت حساس ترند. ویتامین ها به صورت قرص و کپسول می توانند تا سال ها خاصیت و قدرت خود را حفظ کنند.

علاوه بر این، برخی از ویتامین ها نسبت به بقیه ماندگاری بیشتری دارند. مطالعه ای قدیمی در سال 2008 نشان داد ویتامین C، ویتامین K و ویتامین B-1 که گاهی به آن تیامین نیز می گویند، نسبت به بقیه سریع تر تجزیه می شوند.

بیشتر بخوانید: بهترین ویتامین ها برای پوست در تابستان

عوامل دیگری که ممکن است منجر به از دست رفتن خاصیت ویتامین ها می شوند عبارتند از

•  دمای زیاد
•  قرار گرفتن در معرض نور
• قرار گرفتن در معرض اکسیژن
•  سطح pH

مکمل های ویتامینی که باز نشده اند بیشتر احتمال دارد که خاصیت و قدرت خود را حفظ کنند؛ زیرا رطوبت و نور و اکسیژن کمتری روی آن ها اثر می گذارد.

ضرر ویتامین های تاریخ گذشته

به طور کلی مصرف مکمل های ویتامین که تاریخ مصرفشان گذشته نسبتاً بی ضرر است و احتمال این که سبب آسیبی شود کم می باشد. زیرا بیشتر داروها و مکمل های تاریخ مصرف گذشته، معمولاً سمی نمی شوند. در مطالعه ای معلوم شد 90 درصد از بیش از 100 داروهای OTC و تجویزی که مورد آزمایش قرار گرفته بودند، حتی 15 سال بعد از انقضای تاریخ مصرف همچنان قابل استفاده بودند.

مکمل های فولیک اسید که تاریخ مصرفشان گذشته است ممکن است نتوانند فولات کافی به بدن مادر و جنین در حال رشد او برسانند. مصرف فولیک اسید کافی طی بارداری اهمیت زیادی دارد، زیرا احتمال ناهنجاری های مادرزادی را کاهش می دهد.

این یافته ها نشان می دهند داروهای تاریخ مصرف گذشته به طور کلی بی ضرر هستند، اما استثناهایی هم وجود دارد.

کدام مکمل ها را نباید مصرف کرد؟

•  علائم کپک زدگی و رطوبت را نشان می دهند
•  بوی غیرمعمول دارند
• مکمل هایی را که مرطوب و کپک زده به نظر می رسند یا بوی غیرمعمول دارند، هر چه سریع تر دور بیندازید.

اصلی ترین عوارض جانبی مصرف ویتامین های تاریخ مصرف گذشته

همان طور که گفته شد پژوهش ها حاکی از آن هستند که ویتامین های تاریخ مصرف گذشته معمولاً قابل مصرف هستند، بنابراین از این جهت، منجر به عوارض جانبی نمی شوند؛ اما اگر فرد آگاه نباشد که مکملی که مصرف می کند، تاریخ مصرفش گذشته است، ممکن است تصور کند مواد مغذی کافی از این مکمل دریافت می کند. مثلاً کسی که گیاهخوار است، نیاز دارد به طور مرتب مکمل ویتامین B12 مصرف کند تا سالم بماند. مصرف مکمل تاریخ مصرف گذشته می تواند به این معنی باشد که او به اندازه کافی ویتامین B12 دریافت نمی کند.

کمبود ویتامین B12 می تواند سبب عوارضی شود؛ مانند: تنگی نفس، افسردگی و مشکلات نورولوژیکی. به طور کلی، اگر کسی برای جبران کمبودهای رژیم غذایی اش وابسته به مصرف مکمل باشد، باید نسبت به تاریخ مصرف مکملی که مصرف می کند توجه داشته باشد.

یک نمونه ی دیگر نیز شامل فولیک اسید در دوران بارداری می شود. مکمل های فولیک اسید که تاریخ مصرفشان گذشته است ممکن است نتوانند فولات کافی به بدن مادر و جنین در حال رشد او برسانند. مصرف فولیک اسید کافی طی بارداری اهمیت زیادی دارد، زیرا احتمال ناهنجاری های مادرزادی را کاهش می دهد.

مکمل های ویتامین می توانند سبب عوارض جانبی بشوند، اما این عوارض به احتمال زیاد ربطی به تاریخ انقضایشان ندارند. هر کسی که دچار عوارض جانبی ناشی از مصرف یک مکمل غیرضروری می شود باید مصرف آن را متوقف نماید.

نحوه نگهداری مکمل های ویتامین 

برای این که طول عمر مکمل های ویتامین را به حداکثر برسانید، بهتر است آن ها را در ظرف خودشان و در جایی خشک و خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید. برای این که احتمال تأثیر رطوبت و گرما بر مکمل ها را به حداقل برسانید، بهتر است آن ها را در آشپزخانه یا حمام نگهداری نکنید؛ اما در هر صورت شما باید دستورالعمل نگهداری درج شده در بروشور یا روی بسته بندی هر مکملی را به دقت بخوانید.

بعضی از مکمل ها ممکن است دستورالعمل خاصی برای نگهداری داشته باشند. مثلاً برخی از مکمل های روغن ماهی را می توانید فریز کنید تا طعم نامطبوع آن کاهش پیدا کند، اما سایر مکمل های روغن ماهی باید در دمای کمتر از 15 درجه سانتی گراد نگهداری شوند. همین مسئله در مورد پروبیوتیک ها نیز وجود دارد. برخی از پروبیوتیک ها را بهتر است در یخچال نگهداری کنید و برخی دیگر نباید در یخچال نگهداری شوند.

ویتامین های تاریخ مصرف گذشته را چگونه دور بیندازید؟

اگر ویتامین های تاریخ مصرف گذشته را به روشی درست دور نیندازید، احتمال این که کودکان یا حیوانات آن ها را مصرف کنند زیاد است که پیامدهای جدی به دنبال دارد.

دستورالعمل زیر را برای دور ریختن داروهای بی مصرف ارائه داده است. همین دستورالعمل ها در مورد مکمل های ویتامین یا مینرال تاریخ گذشته نیز کاربرد دارد، مگر این که دستورالعمل دیگری برای دور ریختن دارو، روی بسته درج شده باشد:

•  مکمل ها را از ظروفشان خارج کنید.
• آن ها را با تفاله قهوه یا یک ماده ی ناخوشایند مخلوط کنید.
•  مخلوط را در کیسه یا ظرفی که سفت بسته می شود بریزید.
•  ظرف یا کیسه در بسته را در سطل زباله بیندازید.

این کار باعث می شود کودکان و حیوانات، ناخواسته به مکمل ها دسترسی نداشته باشند. ضمناً مکمل ها را در توالت نریزید، زیرا این کار می تواند منابع آب را آلوده کند.

در پایان می توان گفت: ویتامین ها و سایر مکمل ها به مرور زمان، خاصیت خود را از دست می دهند و تاریخ انقضای مصرف می تواند بیانگر این باشد که این مکمل ها چه زمانی، مقدار زیادی از قدرت و خاصیت خود را از دست می دهند. اما حتی در این زمان نیز، این داروها سمی نبوده و قابل مصرف اند؛ فقط مصرف مکمل های تاریخ مصرف گذشته در صورت عدم آگاهی می تواند باعث شود شما دچار کمبود ماده ی مغذی شوید، زیرا به اشتباه تصور می کنید مقدار زیادی از این ماده مغذی را مصرف می کنید در حالی که در واقع اینطور نیست.

بهتر است ویتامین های تاریخ مصرف گذشته را به روشی درست دور بیندازید و انواع جدید آن ها را خریداری کنید.

گردآورنده :طالب رستمی