به گزارش تیتربرتر؛ ابهاماتی که آزادسازی سهام عدالت دارد موجب شده که برخی از سهامداران نسبت به آزادسازی سهام خود اقدام نکنند. در این گزارش جزئیات دیگری از واگذاری سهام عدالت، با توجه به اظهارات رئیس سازمان خصوصی‌سازی، معاون وی و دیگر مسئولان (که از چهارشنبه گذشته با آزادسازی، جزئیاتی را در این خصوص عنوان کرده‌اند) آورده شده است.
انتقال و آزادسازی سهام عدالت فوت‌شدگان
پس از اتمام طرح آزادسازی سهام عدالت، وراث می‌توانند ظرف یک یا دو ماه آینده با مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت و از طریق شرکت سپرده‌گذاری فرآیند انتقال سهام فوت شدگان به وراث را انجام دهند.
حسن علائی،معاون سازمان خصوصی‌سازی، افزود: در یک‌ماه آینده که فرآیند تعیین تکلیف سهامداران در سامانه سهام‌عدالت انجام می‌شود، وراث فوت‌شدگان سهام‌عدالت به این سامانه مراجعه نکنند و بعد از اینکه اسامی سهامداران عدالت به شرکت سپرده‌گذاری ارسال شد، ورثه می‌توانند باگواهی فوت و وکالت، کارهای قانونی انتقال سهام را انجام دهند، اما فعلا که مرحله ثبت در سامانه است، ورثه سهامداران عدالت نیازی نیست اقدامی انجام دهند.
براساس گفته‌های مقامات سازمان خصوصی سازی کسانی که برگه سهام عدالت خود را گم کرده‌اند نگران نباشند، زیرا ملاک سهامدار بودن در سهام عدالت، سامانه samanese.ir است و اگر فردی در این سامانه پرونده دارد و سهام او مشخص است، حتی اگر برگه‌های آن را نداشته باشد، جز مشمولان محسوب می‌شود.
همچنین درباره ابهام برخی از سهامداران که چرا مبلغ روی برگه‌های سهام عدالت آنها با مبلغ درج شده در سامانه متفاوت است، علیرضا صالح رئیس سازمان خصوصی سازی گفته: فقط به افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی با ۵۰ درصد تخفیف سهام یک میلیون تومانی داده شد و مابقی سهامداران باید ۵۰ درصد دیگر سهام را طی سالهای اخیر خریداری می‌کردند، بنابراین کسانی که هیچ گونه پولی برای خرید سهام عدالت نداده‌اند سهام کمتری دارند.
براساس این گزارش پیش از آغاز روند آزادسازی سهام عدالت اگر مشمولی فوت شده بود، ورثه می‌توانستند با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک و انجام انحصار وراثت، نسبت به دریافت سود سهام عدالت متوفی اقدام کنند، اما این کار از روز شنبه ۱۳ اردیبهشت متوقف شده است.
تاثیر صندوق های ETF بر ارزش سهام عدالت
به دنبال تصمیم دولت برای فروش دارایی‌های خود در بازار سهام در قالب صندوق‌های قابل معامله یا ETF، انتقادهای زیادی به این شیوه عرضه و دخالت دولت در این بازار وارد شد.
سرانجام ETFها چه می شود؟
با این کار دولت قصد دارد از بازار سرمایه پول جمع کند ولی نمیخواهد مدیریت را واگذار کند. دلیل آن هم روشن است چون صندلی‌های هیات مدیره بانک‌ها و بیمه‌ها طلایی هستند و هیچ وزیری دوست ندارد اختیار آنها از دستش خارج شود چون امکانات زیادی دارد.
ETF برای جبران کسری بودجه؟!
این موضوع درست است اما تمام واقعیت ماجرا نیست. شروع کار با این هدف بود که دولت کسری بودجه‌ش را پوشش بدهد چون به واسطه تحریم‌ها و کرونا فشار روی بودجه دولت شدید است و یکی از راه‌های پیش روی دولت این است که سهام شرکت‌های خود را واگذار کند که بحث جدیدی هم نیست زیرا پس از ابلاغ سیاست‌های اصل 44 بنا بود دولت‌ها روز به روز مداخله خود را در اقتصاد کمتر کنند و حضورشان در بنگاه‌ها کمتر شود و خصوصی‌سازی واقعی رقم بخورد. این کار پشتوانه درخواستی به قدمت یک دهه دارد. علاوه بر آن کسری بودجه هم مزید بر علت شده ولی همواره در این سال‌ها دولت‌ها هیچ وقت دوست نداشتند صندلی‌های مدیریتی را از دست بدهند و این دولت هم ابتکاری به خرج داد و آن این بود که هم بتواند منابع را جمع کند، هم گزارشی بدهد که چقدر سهام واگذار شده‌است و هم برای اینکه مدیریتش را از دست ندهد از ETFها استفاده کرده است.
دولت نمیخواهد از مدیریت این دارایی‌ها بگذرد یا مالکیتشان؟
این واگذاری‌ها شبیه سهام عدالت است به این صورت که مردم که ETFها را می‌خرند و مالکیت به طور مستقیم به مردم منتقل می‌شود ولی مدیریت با دولت خواهد بود. در دنیا مرسوم است که مالکیت چیزی با دولت باشد ولی برای اینکه مدیریت ارتقا یابد آن را به بخش خصوصی بسپارند که در اینجا برعکس این موضوع اتفاق افتاده است.
آینده صندوق‌های ETF به چه صورت خواهد بود؟
در گام اول چون دولت تخفیف خیلی خوبی می‌دهد (همان 20درصد تخفیف نسبت به میانگین 30روز گذشته ارزش آن سهام که در صندوق‌ها که در عمل تخفیف خیلی بیشتری است چون می‌دانیم چند وقت است بورس در حال افزایش است و 20درصد تخفیف نسبت به میانگین 20روز گذشته نسبت به همان روز بسیار زیاد است) برای افرادی که می‌خواهند بخرند بسیار جذاب خواهد بود. مکانیزم ETFها این است که واحدهایشان ارزشی دارد و قیمتش در بازار تعیین می‌شود ولی هر صندوق یک سری سهام دارد که یک روش محاسبه این است که ارزش تک تک اقلام داخل سبد را به دست بیاوریم و با به دست اوردن میانگین وزنی ارزش ذاتی‌اش را محاسبه کنیم که به آن NAV می‌گویند.
مدیران این صندوق‌ها کار اصلی شان این است که با فرایند صدور ابطال این واحدها (یعنی اگر تقاضا بالا برود واحد جدید صادر کنند و اگر عرضه بالا برود این واحدها را باطل کنند و سهام را داخل بازار عرضه کنند) سعی می‌کنند تفاوت این NAVو ارزش واحدها را کم کرده و به هم نزدیکشان کنند اما اتفاقی که در رابطه با این صندوق‌ها برای دولت میوفتد این است که دولت چون نمیخواهد مدیریتشان را از دست بدهد با کاهش ارزش واحدها سهام را باطل نمی‌کند چون به مرور سهام از دستش خارج می‌شود و با این کار تفاوت NAV و ارزش واحدها بیشتر شده و در ادامه دیگر جذابیت اولیه را نخواهند داشت.
چرا دولت سهام ETFها را ارزان‌تر می‌فروشد؟
از این منظر نمی‌توان گفت خلاف قانون است ولی از منظر دیگر که در قانون سیاست‌های کلی اصل 44 می‌گویند باید واگذاری به نحوی باشد که مدیریت به مردم منتقل شود اما با این روش مدیریت دست دولت می‌ماند خلاف قانون است.
چرا دولت این دارایی‌ها از طریق بازار سرمایه عرضه نمی کند؟
یقینا بهتر است ولی زمانی که دولت می‌خواهد به سراغ واگذاری سهام شرکت‌ها برود لیستی دارد که باید مطابق آن عمل کند و خیلی از این بانک و بیمه‌ها در بورس هستند و قیمتشان روی تابلو مشخص است و اصلا نیاز به این فرایند اداری طولانی نیست و اگر دولت سهام خودش را به صورت خرد در ابزار عرضه کند بهتر است و چون ما هجوم زیادی داریم و این گونه عرضه خرد به خوبی پاسخگوی این استقبال و تقاضای مردم خواهد بود.
بیشتر بخوانید: بورس طلایی یا بورس حبابی؟!
با این عرضه چه مبلغی برای دولت جمع آوری خواهد شد؟
بر اساس ارزش دولت تخمین زده است حدود 80تا90 هزار میلیارد تومان نقدینگی جذب خواهد شد البته برخی فکر می‌کنند وقتی از نقدینگی صحبت می‌کنیم دیگر نقدینگی جذب بورس شده و مشکل بمب نقدینگی حل شده است اما باید توجه کرد در صورتی نقدینگی واقعا جذب تولید می‌شود که پولی که از مردم گرفته می‌شود به درستی صرف افزایش تولید این شرکت‌ها شود و صرف امورات دیگری نشود که به چرخه تقاضای کالاهای مصرفی برگردد.
روند صعودی بورس تا کی ادامه خواهد داشت؟
سوال سختی است و پاسخ قطعی دادن به آن هم مشکل است اما شهود شخصی من این است که با توجه به حجم عظیم بمب‌نقدینگی که ما داریم گزینه‌هایی که جذاب‌تر باشد برای این نقدینگی وجود ندارد و این روند حداقل تا یک یا دو ماه آینده ادامه دارد و بقیه آن به اقدامات بعدی دولت بستگی دارد. اگر دولت اقدامات هوشمندانه‌ای داشته باشد ممکن است تا پایان سال 99 و حتی اوایل سال آینده این روند صعودی بازار سرمایه ادامه‌دار باشد و باید تا جایی که ممکن است هیجان وارد شده به بورس را مدیریت کند و آن را در طول زمان پخش کند.
آیا رشد بورس حاصل دستکاری دولت است؟
دولت به این انداره که مردم فکر می‌کنند توانمند نیست که هر زمانی اراده بکند بتواند بورس را مدیریت کند یا نرخ ارز را کاهش یا افزایش بدهد. تحلیل ما این است که رشد بازار سرمایه کاملا غیر ارادی بود یعنی ممکن است که دولت در این موضوع موثر بوده باشد اما نمی‌توان گفت فقط کار دولت بود. در واقع افزایش نرخ ارز و تورم شدید در سالهای اخیر با یک تاخیر زمانی خودش را در بورس نشان داد و نظر پیشروها به بازار جلب شد. در نتیجه بازدهی بیشتر شد و این گلوله برفی ادامه پیدا کرد تا به شرایط فعلی رسیدیم. مشکلی که در سالهای اخیر در خصوصی‌سازی داشتیم این بود که از طریق بورس صورت نمی‌گرفت و سالهای اخیر هم با وجود اولویتی که در قانون برای خصوصی‌سازی به بورس داده شده بود اما چون بازار سرمایه عمق نداشت این اتفاق نمی‌افتاد اما الان عمق و ظرفیت لازم را دارد دولت برای فروش دارایی‌هایش اقدام می‌کند.
این درآمد باید صرف چه چیزی شود؟
این درآمد که برای دولت ایجاد می‌شود قطعا اول صرف پوشش کسری بودجه می‌شود چون از نان شب برای دولت واجب تر است و بعد از آن اگر چیزی باقی ماند صرف سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها خواهد شد. اما ترس اصلی این است که این کار تبدیل به یک رویه شود. چون دولت می‌بیند که پول را جمع کرده، مردم مالک شدند ولی مدیریت دست خودش مانده است و این روش شیرین به بقیه وزرا و بخش‌ها برسد که فاجعه بزرگی رقم خواهد خورد.
آیا در پذیره‌نویسی این صندوق ها شرکت کنیم؟
با توجه به تخفیف دولت در گام اول خرید این سهم‌ها جذاب است چون می‌توانند در کوتاه مدت مثل چند روز تا چند هفته سود کنند، تا زمانی که بازار به مداخله دولت در این عرضه واکنش نشان بدهد سودآور است ولی در میان مدت و بلند مدت خیلی قابل توصیه نیستند چون همواره ارزش واحدهایشان کاهشی می‌شود. پس در عرضه اولیه و پذیره نویسی سودآور است هرچند گزینه‌های جذاب‌تری برای حرفه‌ای‌تر‌ها وجود دارد.
تاثیر سهام عدالت بر ETF ها
یکی از مشکلات بازار سرمایه این است که نفوذ تسلط تصمیمات سیاسی رویش زیاد است و در سالهای گذشته ما شرایطی داشتیم که نماد برخی شرکت‌ها برای مدتی بسته می‌شد؛ در زمان آقای شاپورمحمدی خیلی به ندرت این اتفاق رخ داد و که از اتفاقات خوب دوره ایشان بود. در مجموع احتمال این اتفاق صفر نیست ولی چون در سالیان گذشته رخ نداده دیگر یک عرف در بازار نیست.
کدام روش آزادسازی سهام عدالت بهتر است؟
علی‌رغم اعتراضی که اکثر کارشناسان کرده بودند مبنی بر اینکه سهام عدالت را به خود مردم بدهند تا برای سهامشان تصمیم بگیرند و مدیریت به دست مردم باشد ولی دولت گفته کسانی که مالکیت دارند اگر می‌خواهند اختیار دست خودشان باشد باید در سامانه سهام عدالت اعلام کنند و اگر نروند معادل سپردن این اختیار به دولت است و دولت هم در قالب شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی آنها را اداره خواهد کرد که اصلا عملکرد قابل تاییدی ندارند. در نتیجه بهترین کار این است که افراد مدیریت سهام را خودشان به دست بگیرند و حتما توصیه من این انتخاب گزینه آزادسازی سهام عدالت است.
دورنمای اقتصاد در سال 99
امسال سال بسیار سختی است و کاملا وابسته به این است که موج دوم کرونا در پاییز و زمستان برگردد یا نه که که البته احتمال بازگشت آن زیاد است و حتی گفته می‌شود موج اول شدیدنر از دومی باشد. اقتصاد ما دچار یک رکود تورمی است که شوک کرونا آن را تشدید کرده است و خیلی از کسب و کارها بهمن و اسفند را از دست دادند و ماه اول سال 99 را هم با همین رکود آغاز کردند. به واسطه کرونا هم به سمت عرضه و هم تقاضا شوک وارد شد و علاوه بر آن یک شوک مالی هم به سمت بودجه کشور وارد شد و منابع زیادی برای کرونا تخصیص داد و باید هم این تخصیص‌ها را ادامه دهد. ماحصل همه این‌ها این است که ما انتظار داریم با برگشت کرونا همین رکود را در سال 99 داشته باشیم مگر اینکه برای بازار سرمایه تصمیم درست بگیرد.
بیشتربخوانید: نحوه سرمایه گذاری در بورس99
بازار سرمایه تاثیری بر روی افزایش نرخ تورم خواهد داشت؟
به طور کلی کسری بودجه امسال دولت اثرات تورمی خود را سال بعد نشان می‌دهد اما امسال به واسطه رشد نقدینگی، تصمیمات دولت و کسری بودجه سال گذشته انتظار کمی افزایش تورم را داریم.
اما اثرات تورمی بازار سرمایه به این بستگی دارد که اگر منابعی که به بورس جذب می‌شود به سمت خرید کالاهای سرمایه‌ای برود که اثر تورمی خواهد داشت یا صاحبان این بنگاه ها پولی که جذب می‌کنند را صرف سرمایه‌گذاری کنند که در این صورت اثر تورمی نخواهد داشت.
گردآورنده: علی اکبر رضایی
