تیتربرتر؛ سندرم گیلن باره از یک بیماری التهابی نادر که دستگاه عصبی مرکزی را درگیر میکند و به سرعت موجب ضعف عضلات و بی‌حسی میشود. این بیماری می‌تواند در تمام سنین رخ دهد اما بین 50-30 سالگی شایع‌تر است.
سندرم گیلن باره
سندرم گیلن باره یک بیماری نسبتا شایع اعصاب محیطی است که در آن میلین رشته های عصبی تخریب میشود و بین 50 تا 70 % موارد به دنبال یک عفونت ویروسی بروز میکند. این بیماری گروه سنی ندارد. ممکن است با بروز عفونت های ریوی و گوارشی ، واکسن های ضد هاری ، واکسن های آنفلانزا و هپاتیت و عفونت های دیگر بروز کند.
علائم سندرم گلین باره چیست؟
ضعف: این ضعف معمولا در اندامهای تحتانی مثل دستها و پاها اتفاق می افتد و به سمت بالا و مرکز بدن پیش می رود. پاها بیشتر از دستها تحت تاثیر قرار می گیرند. اگر اعصاب سر، گردن و سینه مبتلا شوند، مشکل در بلع، حرکات چشم و تنفس پیش خواهد آمد. رفلکس ها، مثلا بالا پریدن زانو در زمان ضربه زدن به آن، در اغلب افراد در همان اوایل بیماری از بین می رود.
علائم حسی: این علائم می تواند شامل حس خارش یا کرختی باشد. علائم معمولا از انگشتان پا یا نوک انگشتان دست آغاز میشوند.
درد: حدودا از هر دو نفر مبتلا به GSB یک نفر درد اعصاب یا درد عمیق ماهیچه دارد. این درد با حرکت و در شب معمولا بیشتر میشود
علائم در دستگاه عصبی خودکار: سیستم عصبی خودکار مسئول نقشهای بدن از جمله بلع، تنفس، ضربان قلب و هضم غذا است. در GBS اعصاب در این سیستم ممکن است آسیب ببینند و مشکلاتی در فشار خون، ضربان، دید و نداشتن تعرق به وجود آورد.
به دلیل گرفتاری اعصاب خودکار اختلال ادراری هم گاهی بروز میکند که در این صورت مصرف سوند لازم میشود.
EMG و اندازه گیری سرعت هدایت عصبی:
یکی از آزمون های تشخیص مهم در این بیماری این تست است که سرعت هدایت عصبی اندامها را نشان میدهد.گاهی که بیماری شدید باشد هیچ گونه هدایت الکتریکی در اعصاب به دست نمی اید ولی با بهبود بیماری سرعت هدایت اعصاب طبیعی میشود .بررسی موج F
در این بیماری ارزش بسیاری دارد.
مطالب مرتبط:
تنفس:
یکی از پیامد های این بیماری ضعف و یل فلجی عضلات تنفسی است و چنان که ظرفیت حیاتی بیمار به کمتر از یک لیتر برسد انجام تراکئوستومی ضرورت پیدا میکند. نکته مهم این که وقتی بیمار در این بیماری از نظر تنفس شکایت داشته باشد فورا باید در ICU بستری شود.
درمان سندروم گلین باره چیست؟
اگر پزشک شما به GBS مشکوک شد، به بیمارستان فرستاده خواهید شد. این بدین خاطر است که این بیماری در طول چند روز سریعا پیشرفت می کند و قلب و تنفس شما را تحت تاثیر قرار می دهد. باید در بیمارستان شدیدا تحت کنترل باشید تا این عوارض را اگر اتفاق افتادند بتوان سریعا درمان کرد. مراقبتهای حمایتی خوب مهمترین بخش در درمان این بیماری است.
مناسب‌ترین اقدام درمانی برای درمان سندرم گیلن باره
مصرف ایمونوگلبولین (IVIG)یکی از این اقدامات است که در این روش با توجه به اینکه سیستم ایمنی بدن به طور اشتباه میلین یا پوشش اعصاب محیطی را تخریب میکند، با تزریق IVIG، سیستم ایمنی بیمار تصحیح و روند بیماری متوقف شده سیر بهبودی در بیشتر موارد بسیار مطلوب و قابل توجه است.
سندرم گیلن باره چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص گیلن باره در ابتدا دشوار است. به این دلیل که علائم آن بسیار شبیه به سایر اختلالات عصبی یا شرایطی است که بر سیستم عصبی تاثیر می گذارند، مانند بوتولیسم، مننژیت یا مسمومیت با فلزات سنگین.
مسمومیت با فلزات سنگین ممکن است توسط موادی مانند سرب، جیوه و آرسنیک ایجاد شود.
پزشک ممکن است سوالاتی در مورد علائم خاص و سابقه پزشکی شما بپرسد. اطمینان حاصل کنید که در مورد هر گونه علائم غیرمعمول به پزشک خود بگویید و اگر بیماری یا عفونتی اخیرا و یا در گذشته داشته اید آنها را اطلاع دهید.
تست های زیر برای کمک به تأیید تشخیص استفاده می شوند:
۱) پونکسیون کمری
پونکسیون کمری (سوراخ بین کمری) شامل کشیدن مقدار کمی مایع مغزی نخاعی از ستون فقرات شما در قسمت پایین کمر است(در عوام به این آزمایش کشیدن آب نخاع نیز گفته می شود!). این مایع، مایع مغزی نخاعی نام دارد. سپس مایع مغزی نخاعی شما برای تشخیص سطوح پروتئین آزمایش می شود.
افراد مبتلا به سندروم گیلن باره معمولا دارای سطح پروتئین بالاتر از حد طبیعی در مایع مغزی نخاعی هستند.
۲) الکترومایوگرافی (نوار عضله)
الکترومایوگرافی یک آزمایش عملکرد عصبی است. این دستگاه فعالیت الکتریکی را از عضلات می خواند تا به پزشک اطلاع دهد که ضعف عضله شما به علت آسیب عصبی یا آسیب عضلانی ایجاد شده است.
در نتیجه پزشک می تواند بین نوروپاتی، میوپاتی و مشکلات سیستم عصبی مرکزی تمایز گذاشته و اختلال را بهتر تشخیص دهد.
۳) تست هدایت عصب
آزمایش هدایت عصبی ممکن است برای تست اینکه اعصاب و عضلات شما به پالس های الکتریکی کوچک چطور پاسخ می دهند استفاده شود.
در موارد شدید، افراد مبتلا به گیلن باره می توانند فلج کامل بدن را تجربه کنند. گیلن باره می تواند تهدید کننده زندگی باشد اگر فلج روی دیافراگم یا ماهیچه های قفسه سینه اثر بگذارد و از تنفس مناسب جلوگیری کند.
درواقع فلجی به قفسه ی سینه می رسد و فرد نمی تواند نفس بکشد و ممکن است جان خود را از دست بدهد.
هدف درمان این است که شدت حمله ایمنی را کاهش دهیم و از عملکرد بدن مانند عملکرد ریه حمایت کنیم. در این حال سیستم عصبی شما نیز به طور خود به خودی بهبود می یابد.
درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
۱) پلاسمافرزیس (تعویض پلاسما)
سیستم ایمنی بدن پروتئینی تولید می کند که آنتی بادی نامیده می شود. آنتی بادی به طور معمول به مواد خارجی مضر مانند باکتری ها و ویروس ها حمله می کند.
گیلن باره هنگامی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن شما اشتباه آنتی بادی هایی ایجاد می کند که اعصاب سالم سیستم عصبی شما را تحت تاثیر قرار می دهند.
پلاسمافرز برای حذف آنتی بادی های حمله کننده به اعصاب، از خون شما در نظر گرفته شده است.
در طی این روش خون از بدن شما توسط دستگاه خارج می شود. این دستگاه سلول های خون و پلاسما را جدا می کند. سپس آنتی بادی هایی که در پلاسما وجود دارد را از آن حذف می کند و خون را به بدن شما باز می گرداند. به این طریق آنتی بادی ها از بدن خارج می شود.
۲) ایمونوگلوبولین داخل وریدی
دوزهای بالا از ایمونوگلوبولین همچنین می توانند آنتی بادی های ایجاد کننده ی سندرم گیلن باره را محدود کند. ایمونوگلوبولین ها حاوی آنتی بادیهای سالم و طبیعی از اهداکنندگان خون است.
پلاسمافرز و ایمونوگلوبولین وریدی به یک اندازه موثر هستند. این به شما و دکتر شما بستگی دارد که بهترین درمان چیست.
۳) درمان های دیگر
شما ممکن است دارو برای کاهش درد و جلوگیری از لخته شدن خون در حالی که در زمان بستری یا فلجی و بی حرکت هستید، دریافت کنید.
همچنین احتمالا خدمات فیزیوتراپی، گفتاردرمانی و کاردرمانی دریافت خواهید کرد. در طول مرحله حاد بیماری، متخصصین دست و پای شما را به صورت دستی حرکت می دهند تا انعطاف پذیری آنها را حفظ کنند.
عوارض احتمالی سندرم گیلن باره چیست؟
گیلن باره بر اعصاب محیطی شما تاثیر می گذارد. ضعف و فلجی می تواند بر چند قسمت از بدن تاثیر گذارد.
عوارض ممکن است شامل دشواری تنفس (زمانی که فلجی یا ضعف به عضلات کنترل کننده تنفس گسترش می یابد) شود. ممکن است به دستگاه تنفس مصنوعی نیاز داشته باشید تا در صورت بروز مشکلات تنفسی، به شما کمک کند.
عوارض سندرم گیلن باره می تواند شامل موارد زیر باشد:
- ماندگاری ضعف، بی حسی یا حساسیت های غیرعادی حتی پس از بهبودی
- مشکلات قلبی یا فشار خون
- درد
- عملکرد آهسته روده یا مثانه
- لخته شدن خون و زخم بستر به علت فلجی
چشم انداز دراز مدت این بیماری چیست؟
دوره بهبودی گیلن باره می تواند طولانی باشد، اما اکثر افراد بهبود می یابند.
به طور کلی، علائم دو تا چهار هفته قبل از تثبیت آن، بدتر می شوند. پس از آن بهبودی می تواند از چند هفته تا چند سال طی شود. اما بطور معمول دوره بهبودی بین ۶ تا ۱۲ ماه است.
حدود ۸۰ درصد از افراد مبتلا به گیلن باره می توانند در شش ماه به طور مستقل حرکت کنند و ۶۰ درصد قدرت عضلانی خود را در یک سال بدست آورند.
برای برخی دیگر، بهبودی بیشتر طول می کشد. تقریبا ۳۰ درصد افراد هنوز پس از سه سال ضعف خواهند داشت.
حدود ۳ درصد از افراد مبتلا به گیلن باره ، عود علائم خود را، مانند ضعف و سوزن سوزن شدن، حتی چندسال پس از رویداد اصلی تجربه می کنند.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده: مریم بالوی فیلی
