به گزارش تیتربرتر؛ بازدهی کل بورس تهران از ابتدای سال به رقم خیرهکننده ۵۰ درصد رسید. بیشترین رشد روزانه شاخص سهام طی سه ماه و نیم اخیر درحالی رقم خورد که با وجود تقاضای زیاد و تشکیل صفهای طولانی خرید، فروشندگان میل کمتری به عرضه سهام از خود نشان دادند. همین امر ارزش معاملات خرد را به نحو ملموسی تنزل داد و در ضمن، اشتهای متقاضیان را برای ماندن در صف خرید بیشتر کرد.
بهطوری که ارزش دادوستدها با ارزش صفهای خرید به نسبت در یک سطح قرار گرفتند. به عبارت دیگر به بزرگی همان عددی که مورد معامله قرار گرفت؛ نقدینگی آماده انجام معامله بود که البته موفق به خرید نشد. علاوه بر انتظارات خوشبینانه از دولت در حمایت از بازار سرمایه، بهنظر میآید تبلیغ و اشاعه روایتهای وسوسهآمیز از صعود سهام هم در هجوم عموم مردم برای پیوستن به بورس و فرابورس هم بیتاثیر نبوده است.
نقش دولت در رونق بورس
در شرایط کنونی حمایتهای گفتاری یا کلامی مقامات ارشد دولت از بازار سرمایه به یکی از انگارههای مسلط در بازار سهام مبدل شده و در پرتو همین نگاه، شتاب برای ورود سریعتر به تالار سهام و سهامداری افزونتر از قبل شده است. البته سیاستهای دولت از طریق سرکوب نرخ سود سپرده و نرخ ارز و همچنین هدایت منابع مالی خرد به سمت بازار سرمایه و تشویق مردم به «سرمایهگذاری مولد» هم عملا در تقویت این تلقی و نگاه موثر بوده است.
ناگفته پیداست در شرایطی که راه برای سرمایهگذاری در سایر بازارها بسته است و دولت هم برای تامین بودجه خود (در سایه بحران کنونی در بازار نفت) نیاز به جذب منابع داخلی دارد، بازار سرمایه بهعنوان محلی مناسب برای ایجاد رونق سهام بهشمار آید و سیاستگذار هم در این راستا از بازار سرمایه حمایت کند و به این طریق از رونق حاصله درآمد بیشتری بهدست آورد.
البته برخی از تحلیلگران و فعالان بازار معتقدند که نمیتوان و نباید نقش دولت را بیش از آنچه هست برجسته کرد و در ترازوی تحلیل، وزن بزرگنماییشده و اغراقآمیزی برای سیاستگذار در رونق بورس قائل شد. از نگاه این دسته، موقعیت روانشناختی بورسبازان در نگاه به روند پرشتاب قیمتها و سازوکار خودتاییدشونده حدس و گمانههای اهالی بازار در کنار امواج رسانهای حامی روند، به رونق بورس دامن زده است.
به بیان دیگر، رشدهای ۵ درصدی و حتی بیش از این رقم در طول یک روز چنان وسوسهکننده است که افراد فعال در مشاغل دیگر که نسبتی با کسبوکار پرریسک و سرمایهگذاری در بورس ندارند را ترغیب میکند تا وارد کارزار سهام شوند و چنان که برخی از اهالی قدیمی سهام با لحنی شوخطبعانه عنوان میکنند، «بورس» بخرند.
بیشتر بخوانید: بورس طلایی یا بورس حبابی؟!
به بیان دیگر، نوعی ساختوساز روانشناختی در چنین شرایطی در افراد فعال میشود و تب ورود به جریان معاملات سهام را تشدید میکند. به زعم این طیف از تحلیلگران نمیتوان دولت را عامل اصلی ازدحام بیسابقه مردم در صف دریافت کدهای بورسی و هجوم گسترده به سمت سهام دانست بلکه باید متغیرهای دیگری از جمله عوامل روانشناختی را هم وارد تحلیل کرد.
ارزش جاری بازار بورس ۱.۲ برابر حجم نقدینگی
در ۶ اردیبهشت ۱۳۹۹ ارزش بورس ۲۰ درصد و ارزش بورس+فرابورس ۶۰ درصد بیش از حجم نقدینگی شد.
در ماههای پایانی سال ۱۳۹۲ و پس از شوک ارزی، ارزش جاری بورس به ۴۲۶۰ هزار میلیارد ریال (معادل ۰.۸ حجم نقدینگی) رسید که پس از آن بورس سقوط کرد و ارزش جاری بازار آن برای یک سال به کمتر از ۳۰۰۰ هزار میلیارد ریال سقوط کرد. پس از آن به مدت ۴ سال ارزش جاری بازار بورس ثابت ماند که در نتیجه تورم ارزش حقیقی آن کمتر از نصف شد و به عبارتی ظرف این مدت تورم ارزش جاری بورس را به قبل از تشکیل حباب قیمتها در بازار سهام رساند.
رشد حبابی بورس اوراق بهادار تهران موجب شده تا نسبت ارزش بازار به حجم نقدینگی بیش از ۳ برابر میانگین سالهای ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۷ شود.
نظر به حجم محدود عرضه و میزان پایین و روند نزولی سرمایه گذاری در ده سال اخیر (دو تحریم پی در پی با فاصله کم)، اکثر بنگاه های صنعتی و اقتصادی بورسی به میزان قابل توجهی مستهلک و حتی از رده خارج شده اند و در نتیجه ارزش انها پایین آمده است.
هشدار سازمان بورس به تازه واردها
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: افرادی که به بازار سرمایه ورود میکنند به ویژه تازه واردها از شرکتهای مشاوره، سبدگردان سهام و ظرفیت صندوقهای سرمایه گذاری در خریدوفروش استفاده کنند.
به نقل از صدا و سیما، حسن قالیباف اصل در پایان نشست وزیر اقتصاد با فعالان بازار سرمایه در جمع خبرنگاران افزود: اگرچه آمدن به بازار سرمایه کار پسندیدهای است، اما تقاضای من از مردم این است از خرید و فروش مستقیم در بازار بورس پرهیز کنند و در این باره از افراد مجوزدار و شناسنامه دار مشاوره بگیرند البته سرمایه گذار مسئول تصمیمات خود است بنابراین سرمایه گذار باید دقت کند و با قبول مسئولیت اقدام به سرمایه گذاری کند.
وی با بیان اینکه اندازه بازار سرمایه در مقایسه با گذشته بسیار متفاوت شده است گفت: شستا حدود ۶۵ هزار میلیارد تومان همان روز اول ورود به بورس قیمت خورد و ۱۰ درصد سهام را عرضه کرد که به سرعت این سهام توسط بازار جذب شد و حدود ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر شرکت کردند و خرید انجام دادند این آمار نشان میدهد ظرفیت بازار بزرگ شده و موجب شده توجه مردم به بازار سرمایه جلب شود. از آنجا که در بخشهای دیگر مانند ارز، سکه و مسکن فرصتی وجود ندارد به سمت بازار سرمایه میآیند.
بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری در چه شرکتهای بورسی آینده دار است؟
قالیباف اصل با بیان اینکه اکنون بهترین فرصت برای تعمیق بازار سرمایه و ارتقای جایگاه این بازار در اقتصاد ملی است افزود: اکنون فرصتی مناسب نیز برای تأمین مالی بنگاههای بخش خصوصی است بنابراین هلدینگهای بزرگ که سهام آنها در بورس است بیایند از این فرصت برای تامین مالی استفاده کنند و اگر طرحی دارند که در گذشته نمیتوانستند تامین مالی کنند اکنون به راحتی میتوانند از بازار سرمایه تامین مالی کنند ضمن اینکه از طریق اوراق بدهی و اوراق مشارکت با قابلیت تبدیل به سهام نیز میتوانند تامین مالی کنند.
وی افزود: بازار سرمایه مانند بازارهای دیگر نیست در این بازار، سهام روی تابلو خرید و فروش میشود قیمتها ثابت نیست امکان دارد برای سهمی تقاضا وجود داشته باشد و آن میزان عرضه جواب ندهد بنابراین قیمت افزایش مییابد، اما اگر شرکتهای جدید به بورس بیایند و در بورس عرضههای جدید انجام شود باعث خواهد شد نقدینگی که به ناچار به سمت شرکتی با سهام گران رفته بود به سمت عرضههای جدید بیاید همچنان که در چند روز گذشته شاهد بودیم.
قالیباف اصل با بیان اینکه دو شاخص کل هم وزن و شاخص کل وزنی داریم گفت: چند روز گذشته به طور عمده شاخص وزنی رشد کرد البته در این بین سازمان بورس نهاد ناظر است، نه سرمایه گذار و هلدینگ، که باید نظارت کند، اما اگر جایی بازار از تعادل خارج شود سازمان بورس ممکن است از ابزار محدودساز استفاده کند البته ابزار موثری نیست بنابراین آخرین اقدام این است که عرضه تقویت شود.
مقایسه وضعیت بورس های جهانی با بورس ایران
یکی نکات جالب این روزها روند متفاوت حرکت بورس های جهانی با ایران است به طوری که بورس های جهانی در حالی که در سراشیب سقوط قرار دارند؛ بورس ایران همچنان در حال رشد است و مقاومتی ندارد.
روز گذشته بیشتر شاخصهای بورس دنیا ریزش داشتند. از زمانی که ویروس کرونا در دنیا شایع شده است، بورس های جهانی دومینووار در حال ریزش بودند، آن هم در شرایطی که هیچ سهامداری تصورش را نمی کرد؛ نه پسرک واکسی وارد بازار سرمایه شده بود و نه بحران اقتصادی جهانی رخ داده بود. اما ویروس کرونا از چین به سراسر دنیا منتقل شد و بحران اقتصادی بزرگی را رقم زد، تمامی بازارهای مالی دچار رکود شدند و بیشتر بورس های بزرگ جهان دچار ریزش. این ریزش مدت ها ادامه یافت و با اینکه شاخص های معتبر بازار سرمایه در مواردی تلاش کردند مسیر صعودی را در پیش بگیرند و از ریزش جلوگیری کنند اما بازهم با شیب تندتری در سراشیبی افتادند.
آخرین بار در جریان رکود مالی بزرگ سال 2008 متوسط رشد اقتصادی کشورها منفی و آن هم به تنها منفی 0.1 درصد رسیده بود و همین مساله نشان دهنده جدی بودن ریسک کرونا برای اقتصاد جهانی است.
هانا اندرسون، کارشناس ارشد بازار در بانک جی پی مورگان گفت: کرونا کماکان اصلی ترین موضوع مورد توجه معامله گران است و هنوز زمان برگشت به وضعیت قبل از بحران مشخص نیست. در نتیجه یک روز شاخص صعودی شدن و روز دیگر شاهد نزولی شدن بازارها هستیم.
وی فوک هاو، کارشناس سرمایه گذاری در موسسه دی بی اس گفت: تا زمانی که اخبار متناقض باشند شاهد ادامه نوسانات بازار خواهیم بود. برای آن که روند بهبودی پایداری را شاهد باشیم باید از مرحله پیک بیماری عبور کنیم و اقتصادها را باز کنیم.
بیشتر بخوانید: جزییات عرضه نفت خام در بورس انرژی
قرار است بانک مرکزی انگلیس حدود 200 میلیارد پوند منابع مالی در اختیار دولت قرار دهد اما دولت علاوه بر استقراض از بانک مرکزی به عملیات انتشار اوراق قرضه در بازارهای مالی نیز ادامه خواهد داد. پیش از این نیز وزیر خزانهداری از برنامه ریزی برای رساندن میزان مخارج دولت به بالاترین سطح 65 سال اخیر خبر داده بود. در فرانسه نیز دولت این کشور اعلام کرد اعتبار بسته حمایتی خود از اقتصاد در برابر کرونا را 10 میلیارد یورو دیگر افزایش میدهد و به 110 میلیارد یورو می رساند.
بورس آمریکا
بیشتر شاخصها در وال استریت نزولی بودند تا جایی که دو شاخص از سه شاخص مهم بورسی در سطح پایین تری از روز قبل خود بسته شدند. شاخص «داوجونز ایدانستریال اوریج» با 0.17 درصد افزایش نسبت به روز قبل و در سطح 23 هزار و 515.28 واحد بسته شد.
بورسهای اروپایی
در معاملات بازارهای بورس در اروپا، شاخص فوتسی 100 بورس لندن با 0.97 درصد افزایش نسبت به روز قبل و در سطح 5826.61 واحد بسته شد.
بورسهای آسیایی
در معاملات بورسهای آسیا، شاخصها عملکرد بدی داشتند؛ تا جایی که شاخص نیک کی 225 بورس توکیو ژاپن با افت 0.86 درصدی تا سطح 19 هزار و 262 واحدی پایین رفت. شاخص هانگ سنگ بورس هنگ کنگ 0.53 درصد پایین رفت و در سطح 23 هزار و 850.21 واحد بسته شد. در چین شاخص شانگهای کامپوزیت ریزش 1.08 درصدی را تجربه کرد و در سطح 3788.49 واحد بسته شد.
با اینکه شاخص های بزرگ بورس های جهان همچنان در حال ریزش است و بورس های بزرگی همچون وال استریت و بورس ژاپن که بزرگترین بورس های جهان به شمار می روند به ریزش ادامه می دهند، بورس ایران همچنان در حال رشد است. اگر مردم ایران در یک چیز خوش شانس بوده اند، آن بورس است.
گردآورنده: الهام خلیلی خو