به گزارش سرویس سیاست تیتربرتر؛ کاخ الیزه‌ محتوی گفت‌وگوی تلفنی امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه با حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران را منتشر کرد.

رئیس‌جمهور فرانسه در این گفت‌وگوی تلفنی ابراز امیدواری کرده ایران به رویه «احترام به تعهدات هسته‌ای برگردد» و از انجام اقدامات جدیدی که مغایر با این توافق هسته‌ای هستند خودداری کند. 

در این بیانیه آمده است: «او ابراز امیدواری کرد ایران به رویه احترام به تعهدات هسته‌ای برگردد و ضمن خودداری از برداشتن گام‌های جدید مغایر با برنامه جامع اقدام مشترک به کاستن از تنش‌ها در منطقه کمک کند.»

کشورهای اروپایی بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای برجام وعده داده‌اند با تضمین منافع اقتصادی ایران، این توافق را حفظ کنند. این کشورها، علی‌رغم ایستادگی‌های لفظی و سیاسی در برابر اقدام آمریکا تا کنون اقدامی برای محقق کردن این وعده‌ها صورت نداده‌اند. این کشورها همچنین علی‌رغم مخالفت با تصمیم آمریکا در زمینه برجام با سایر ادعاهای این کشور در زمینه‌ فعالیت‌های موشکی و منطقه‌ای ایران همسو شده‌اند.

رئیس جمهور به مجلس خواهد رفت؟

اسدالله عباسی گفت:‌ طبق آیین‌نامه رئیس جمهور باید در جلسه رأی اعتماد به وزیر کشاورزی حاضر باشد و اگر نتواند حضور پیدا کند باید دلایل آن را به رئیس جلسه اعلام کند.

اسدالله عباسی نماینده مردم رودسر در مجلس شورای اسلامی گفت: طبق آیین‌نامه داخلی مجلس رئیس جمهور باید در جلسه رأی اعتماد به وزیر پیشنهادی کشاورزی حضور پیدا کند و به دفاع از وزیر پیشنهادی خود بپردازد.

وی افزود: چنانچه حضور در جلسه رأی اعتماد برای رئیس جمهور میسر نبود باید دلایل آن را به نایب رئیس مجلس که رئیس جلسه رأی اعتماد است اعلام کند تا تصمیم دیگری توسط رئیس جلسه اتخاذ شود.

سخنگوی هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: براساس آیین‌نامه در جلسه رأی اعتماد رئیس جمهور یک ساعت فرصت دارد تا از وزیر پیشنهادی خود و برنامه‌هایش دفاع کند.

عباسی خاطرنشان کرد:‌ همچنین دو نفر موافق و دو نفر مخالف وزیر پیشنهادی در جلسه فردا صبحت خواهند کرد که هر موافق و مخالف ۱۵ دقیقه فرصت دارد تا مطالب خود را بیان کند. البته هر یک از موافقین یا مخالفین می‌توانند بخشی یا همه وقت خود را در اختیار فرد دیگری قرار دهند.

وی در پایان گفت: در ادامه وزیر پیشنهادی نیز یک ساعت فرصت دارد تا برنامه‌های خود را برای نمایندگان تشریح کند و سپس رأی‌گیری آغاز می‌شود.

حفظ پرهزینه برجام تا چه زمانی ادامه دارد؟

هزینه‌های حفظ برجام بعد از خروج آمریکا صرفاً در عرصه اقتصادی نبوده و آثار سوء آن را می‌توان در حوزه‌های گوناگونی از جمله عرصه سیاست خارجی و نقش آفرینی به عنوان یک بازیگر فعال منطقه‌ای هم بررسی کرد.

عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه در برنامه‌ گفتگوی شبکه چهار در تاریخ 14 شهریورماه 97 گفت: «تحریم‌های اصلی آمریکا در مورد فروش نفت ایران آبان ماه باز می گردد و 14 آبان یک مهلت مشخص است و اروپایی‌ها می دانند تا قبل از آن باید کانال‌های بانکی ایجاد شده باشد و نفت ما باید مطمئن به فروش برسد». البته وی در بخش دیگری از این برنامه تلویزیونی اظهار داشت: «حتی اگر اروپایی‌ها فروش نفت ایران را تضمین نکنند، ما در برجام می‌مانیم».

پیش از مطرح شدن بحث اینستکس، سازوکار ویژه مالی موسوم به  SPV، آخرین بسته پیشنهادی اروپا به ایران و آخرین قسمت سریال بدعهدی اروپا در سال 2018 بود و در بیانیه‌ نشست 4+1 برجام در حاشیه‌ مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک (اوایل مهرماه 97)، مأموریت این سازوکار ویژه تسهیل پرداخت‌های مربوط به صادرات (شامل نفت) و واردات ایران ذکر شد. جزئیات فنی سازوکار اتحادیه اروپا مشخص نشد اما دولتمردان در اظهارات خود به زمان عملیاتی شدن آن اشاره کردند. اما در نهایت چیزی که در عمل ثبت شد شرکت اینستکس بود که در واقع هیچ شباهتی با توصیفی که از SPV کرده بودند، نداشت. SPV یک کانال مالی بود که قرار بود فروش نفت و کالاهای تحریمی و غیرتحریمی را پوشش بدهد، اما اینستکس یک اتاق تسویه است که تراکنش‌های مربوط به فروش نفت و خرید کالاهای بشردوستانه را ثبت می‌کند و طی یک دوره زمانی این تراکنش‌ها را باهم تسویه می‌کند.

با وجودی که محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان اعلام کرده بود که هر کاری و تدبیر جدی در این خصوص باید قبل از چهارم نوامبر(14آبان 97) انجام و اتخاذ شود، ولی با نزدیک‌تر شدن به موعد اجرایSPV، خبر عجیبی از سوی رویترز اعلام شد. رویترز در تاریخ 2 آبان ماه 97 به نقل از چهار دیپلمات اروپایی اعلام نمود که این سازوکار در 4 نوامبر به طور نمادین شروع به کار خواهد کرد و تا اوایل سال میلادی 2019 عملیاتی نخواهد شد.

در واقع، اروپا نه تنها به وعده‌ خود برای تضمین خرید نفت ایران و ایجاد کانال بانکی عمل نکرد بلکه تنها به ثبت سازوکاری تحت عنوان اینستکس آن هم برای تسهیل تراکنش‌های بشردوستانه در بهمن ماه 97 اقدام کرد که بعد از گذشت بیش از یک سال، اخیرا برای اولین بار و به صورت بسیار محدود اجرایی شده و همچنان معلوم نیست با اجرایی شدن این سازوکار تا چه اندازه منافع ایران تأمین می‌شود.

این در حالی بود که عراقچی چندین بار از عملیاتی شدنِ این سازوکار خبر داد. به عنوان نمونه، عراقچی در تیرماه 98 گفته بود: «اینستکس الآن دیگر عملیاتی شده و ۲ سه تا ۳ مورد کاری هم الآن در حال انجام شدن است و به زودی ظرف روزهای آینده تبادل مالی از طریق اینستکس انجام خواهد شد». مجددا وی در آذرماه 98 از نزدیک شدن به مرحله نهایی اجرایی شدن مبادلات مالی ایران و اروپا از طریق اینستکس خبر داد.

هزینه‌های حفظ برجام بعد از خروج آمریکا صرفاً در عرصه‌ اقتصادی نبوده و آثار سوء آن را می‌توان در حوزه‌های گوناگونی از جمله عرصه‌ سیاست خارجی و نقش آفرینی ایران به عنوان یک بازیگر فعال منطقه‌ای و همچنین کاهش عزت ملی هم بررسی کرد. در عرصه‌ی اقتصادی کمترین آسیبی که وقت کشی برجامی دولت به بار آورده‌، این است که اقتصاد کشور را شرطی کرده است. وعده‌های سرخرمن اروپایی‌ها که از زبان مسئولین داخلی هم شنیده می‌شود، اجازه نمی‌دهد که اقتصاد بتواند به طور کامل خود را با شرایط جدید وفق بدهد و این انتظار برای ایجاد گشایش در روابط اقتصادی با اتحادیه اروپا، اقتصاد را سردرگم کرده‌است.

همچنین در رابطه با ضربه به عزت ملی باید گفت که دولت با عقب‌نشینی خود در برابر بدعهدی‌ اروپایی‌ها و انتظار برای اجرای یک سازوکار ضعیف جهت تبادل چند تراکنش محدود بشردوستانه سبب تحقیر و پایمال شدن عزت ملت ایران شده است. اصولاً این مولفه‌های قدرت ملی هستند که منافع و اهداف ملی و همچنین حوزه‌ی اعمال قدرت یک دولت را در عرصه‌ی نظام بین‌المللی مشخص می‌کنند و ایران به عنوان یک قدرت منطقه‌ای با وجود چنین سیاست‌های خارجی منفعلانه‌ای که عقب‌نشینی تدریجی از منافع ملی را در پی دارد و باعث تحدید منافع ملی می‌شود، قادر نخواهد بود نقش خود را به عنوان یک بازیگر موثر ایفا کند.

همچنین عقب‌نشینی دولت در مقابل بدعهدی‌های طرف‌های اروپایی، آنها را گستاخ‌تر کرده‌ است. به عنوان مثال، در بیانیه‌ آخرین جلسه کمیسیون مشترک برجام در اسفندماه 98، به جای اینکه طرف اروپایی به علت بدعهدی‌هایی که کرده است محکوم شود ، طرف ایرانی بابت کاهش تعهداتش زیر سؤال رفته است! در این بیانیه اروپایی‌ها هم‌چنان به طرف ایرانی تلویحاً تهمت می‌زنند که ایران در حال فریبکاری است و به دنبال ساخت تسلیحات هسته‌ای است. علاوه بر این اروپایی‌ها که قبلا مکانیسم ماشه را فعال کرده بودند، اکنون با عدم دسترسی آژانس به برخی سایت‌های هسته‌ای به دنبال فضاسازی‌های جدید علیه ایران هستند.

این فضاسازی جدید علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران در حالی مطرح شده است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش‌های خود هنوز نقض جدی برجام از سوی تهران را تأیید نکرده است. ایران نیز بارها تأکید کرده که هیچ فعالیت پنهان هسته‌ای ندارد و بارها اعلام کرده که نمی‌خواهد از انرژی هسته‌ای برای اهداف نظامی استفاده کند و قصد ساختن سلاح هسته‌ای را ندارد.

گردآورنده:امیرحسین بذلی