به گزارش گروه گردشگری تیتربرتر؛ برای مقابله با اثرات کووید 19 بر صنعت گردشگری چه باید کرد؟ در ادامه واکنش برخی از مسئولان ایرانی و خارجی را در قبال شرایط فعلی جهان ذکر میکنیم.
پیشنهاد عجیب وزیر میراث ایران
بعد از کرونا، چند روزی تعطیل عمومی اعلام کنید تا مردم بروند مسافرت؛ این ایده درخشان وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایران بود. باور کنید که جناب وزیر چنین ایدهای را مطرح کرده و این عمل را راهکاری در راستای تزریق نشاط در جامعه ذکر کرده است. اما چرا فعالان گردشگری و علاقهمندان میراث از این تصمیم تعجب میکنند؟ چون مدتهاست همه میگوییم هر کاری که باعث «گردشگری انبوه» شود، جز ضرر چیزی به دنبال ندارد و تعطیلی بعد از تعطیلات زیاد هم نمیتواند یک راهکار هوشمندانه باشد!پیشنهاد بعدی علی اصغر مونسان اما باب میل خسارتدیدگان سونامی اخیر است؛ درخواست 38 هزار میلیارد ریال برای جبران خسارتهای وارد بر صنعت گردشگری ناشی از کروناویروس به این صورت که 30 درصد از این کمکها بلاعوض و 70 درصد تسهیلات باشد. اما آنطور که ایسنا نوشته، این مبلغ هم اصلا کافی نیست، چون فقط قشر هتلداران در دو ماه اسفند و فروردین متحمل خسارت سه هزار میلیاردتومانی شدهاند. درخواست سوم او این بود که امهال تسهیلات اعطایی به فعالان حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری که قرار بود سه ماهه باشد (آنطور که در بسته حمایتی آمده بود) به یک سال افزایش یابد. درخواست چهارم تمدید زمان پرداخت حق بیمه کارفرما تا پایان شهریور بود. وزیر در جلسه با معاون اول رئیس جمهور و رئیس کل بانک مرکزی آمارهای قابل تامل دیگری هم داده است؛ 80 هزار نفر به طور مستقیم در صنعت گردشگری کشور فعال هستند که عدم حمایت باعث بیکاری این افراد میشود. رئیس کل بانک مرکزی، در پاسخ وزیر میراث، از تخصیص تسهیلات با نرخ 12 درصد برای فعالان حوزه گردشگری گفته و خبر داده که تا اول مهر برای بازپرداخت این تسهیلات تنفس اعلام کردهاند. با پیشنهاد پرداخت خسارت 38 هزار میلیاردتومانی وزیر و تخصیصش به وزارتخانه هم موافقت کرده است. این در حالی است که برخی از فعالان حوزه گردشگری معتقدند تسهیلات با نرخ 12 درصد در حالی که تسهیلات دیگری با نرخ 4 درصد موجود است، لطف خاصی به این قشر نیست.
راهکارهای فوربسی!
وندی آلتشولر در سایت نشریه فوربس (forbes.com) مطلبی با عنوان «چطور در دوره بحران کرونا به صنعت گردشگری کمک کنیم» نوشته است. به روایت او این صنعت هر ساله سهم 8.8 تریلیون دلاری در اقتصاد جهان دارد. در سال 2019 ده کشور به ترتیب اسپانیا، فرانسه، آلمان، ژاپن، ایالات متحده، انگلستان، استرالیا، ایتالیا، کانادا و سوئیس نقش رهبری صنعت گردشگری را در جهان بازی کردند و در صدر لیست این صنعت بودند. این کشورها نه فقط به خاطر میراث فرهنگی و تبادلات فرهنگی گستردهشان بلکه به خاطر منابع طبیعی، زیرساختها و ظرفیتهای بالای میزبانی از گردشگران زیاد توانستند به این جایگاه برسند. در همین گزارش آمده که طبق گزارش سازمان جهانی سفر و گردشگری، 50 میلیون شغل در همین حوزه در سراسر جهان در خطر قرار گرفتهاند. یعنی این ویروس نه تنها سفرها را کنسل کرده و گردشگران را از سفر باز داشته، بلکه چرخ اقتصاد بسیاری از افراد، کمپانیها و اقتصادهای جهان را هم از کار انداخته است. نویسنده در ادامه راهکارهایی برای کم کردن اثرات این ویرویس و کمک به صنعت گردشگری پیشنهاد کرده است؛ اول اینکه به فکر همه بخشهای صنعت گردشگری باشید؛ از حملونقل، اقامت، غذا و نوشیدنی گرفته تا سرگرمی و همه مشاغلی که به صنعت توریسم وابسته هستند. دوم اینکه رستورانها و کافهها را فراموش نکنید، همچنان ارتباطتان را با این صنایع که بسیار آسیب دیدند حفظ کنید و یادتان باشد که بعد از کرونا سعی کنید انعامهایی را که قبلا در رستوران میدادید، چربتر کنید! او به ارائه دهندگان خدمات گردشگری هم توصیه کرده که میتوانند کارتهای تخفیف (چیزی که به نام ووچر معروف است) را به صورت اینترنتی به مشتریانشان بفروشند و خریداران میتوانند از تخفیفهای آینده هماکنون برخوردار شوند و البته با پیشپرداخت به این صنایع کمک کنند. توصیه بعدی او این است که کنجکاویتان برای سفر را از دست ندهید و سعی کنید در این مدت با مطالعه فرهنگها و گردشگری کشورهای مختلف برای سفرهای آینده آماده شوید. مثلا در خانه آشپزی کنید اما برای ایده گرفتن درباره آشپزی که میتواند آشپزی ملل هم باشد، در کلاسهای آنلاین شرکت کنید.
هدیه سازمان جهانی گردشگری
سازمان جهانی گردشگری (unwto) هم ضمن اعلام هشدارهای مختلف هدیهای را برای فعالان حوزه گردشگری که این روزها بیکار شدهاند و البته علاقهمندان حوزه سفر و صنعت گردشگری تدارک دیده.به این صورت که درسها و دوره آکادمی آنلاین گردشگری را به صورت رایگان ارائه میدهد و از همه خواسته در خانه بمانند و مهارتهایشان را از این طریق بالا ببرند. برای استفاده از این هدیه میتوانید به سایت آکادمی گردشگری سازمان جهانی (unwto-tourismacademy.ie.edu) مراجعه کنید.
اولین نیاز کشور در پساکرونا
برای بازار گردشگری هر کشور تعطیلات سال نو یکی از بهترین فرصتها برای فعالیت فعالان این بازار و همینطور رونق سفر محسوب میشود. فعالان حوزه گردشگری در ایران نیز همه ساله در ایام تعطیلات عید نوروز بیشترین فعالیت اقتصادی خود را در سال تجربه میکنند زیرا این تعطیلات شرایط مناسبی را ایجاد میکند تا اقشار مختلف جامعه به سفر بروند. اما متاسفانه امسال با شیوع ویروس کرونا و لغو سفرهای غیر ضروری با شعار«در خانه میمانیم» دفاتر خدمات مسافرتی به ناچار ملزم به بازپرداخت وجه دریافت شده از مسافران شدند و بیش از ۹۰ درصد از برنامههای سفر داخلی و خارجی افراد لغو یا کنسل شد.طبق آمارهای مستند، در تعطیلات نوروز امسال حجم سفرها در کشور ۵۳ درصد کاهش پیدا کرد و حدود ۱۱ درصد خانوارهای ایرانی سفر رفتند.
در همین راستا نیز اغلب فعالان حوزه گردشگری که شامل هتلداران، اقامتگاهها، رستورانها، شرکتهای هواپیمایی و حملونقل جادهای هستند از این رکود سنگین دچار ورشکستگی شده و نیازمند احیای دوباره بازارکسب و کار خود هستند.رحیم یعقوبزاده، کارشناس اقتصاد گردشگری در همین خصوص عنوان کرد: شیوع بیماری کرونا از اواخر بهمن ۹۸ مطرح شد و احتمالا تا خرداد سالجاری نیز ادامه خواهد داشت. این مدت برای بازار گردشگری با مشکلات اقتصادی قابل توجهی مواجه خواهد بود و با توجه به اینکه بخشخدماتی گردشگری مانند اقامتگاهها، رستورانها و... سهم بزرگی از این مشکلات را دارد، بنابراین میتوان گفت که کرونا بر حوزههای مختلف گردشگری تاثیرات مستقیمی گذاشته است، بهطوریکه اغلب فعالان این صنف یا ورشکست شدهاند، یا در حال ورشکستگی هستند یا اینکه آسیبهای جدی دیدهاند بهگونهای که منجر به تعطیلی صنفها یا تعدیل نیروی کار در بازار گردشگری شده است.
وی افزود: دولت باید بعد از فروکش کردن کرونا سازوکارهایی ایجاد کند تا با استفاده از آن حوزههای مختلف گردشگری را شناسایی و دستهبندی کند و به بخشی از آنها کمکهای بلاعوض و به بخش دیگر وام کم بهره پرداخت کند. علاوهبر آن دولت باید برای رونق بخشیدن به بازار سفر وضعیت مالی و اقتصادی افراد جامعه را در نظر بگیرد و کمکهای نقدی (یارانه هدفمند مختص سفر) را برای سفر رفتن افراد پرداخت کند، زیرا اغلب افراد جامعه نیز در دوران شیوع کرونا در قرنطینه بودهاند و از نظر اقتصادی نیز متضرر شدهاند؛ بنابراین برای جبران تعطیلات عید نوروز ۹۹ دولت میتواند مدت زمانی برای سفر با عنوان مرخصی تشویقی در نظر بگیرد که بهتر است این تعطیلات پنج روز متوالی نباشد و با یک تقسیمبندی مرتب در دورههای ۱۵ روز تا یک ماهه این تعطیلات در نظر گرفته شود تا افراد در چند گروه قرار گرفته و به نوبت به سفر بروند؛ زیرا با در نظر گرفتن تعطیلات پنج روزه متوالی با ترافیکهای سنگین جادهای، تصادفات و افزایش قیمت خدمات مواجه خواهیم شد که همین امر موجب نارضایتی مردم میشود.
علیرضا آرحیمی نایب رئیس دوم کمیسیون گردشگری اتاق ایران در همین راستا گفت: دولت باید علاوه بر اجرایی کردن تعطیلات آخر هفته دو روزه که میتواند بهصورت کلی در حوزه گردشگری داخلی موجب رونق شود باید دو هفته تعطیلات نوروز را نیز برای مردم تکرار کند. علاوه بر آن باید در نظر داشت شاید با اتمام کرونا در ایران در سایر کشورها این ویروس از بین نرفته باشد، بنابراین امکان سفرهای خارجی نیز برای مسافران وجود ندارد و باید در همین راستا نیز امکانات لازم مورد نیاز گردشگران جهت سفر و اسکان را در شهرهای مختلف مهیا کند. با رونق گردشگری داخلی فعالان این حوزه میتوانند از این فرصت بیشترین بهره را ببرند. از سوی دیگر زمان از دست رفته نوروز ۹۹ نیز به راحتی برای مسافران و فعالان حوزه گردشگری جبران خواهد شد.
همچنین حرمتالله رفیعی، رئیس هیاتمدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران نیز در این باره گفت: پرداخت تسهیلات بانکی به آژانسهای مسافرتی با شرایط فعلی هیچ کمکی به نجات این گروه از فعالان بازار گردشگری نمیکند زیرا چنین تسهیلاتی با سود ۱۲ درصد به درد آژانسهای خدمات مسافرتی نمیخورد و صرفا برخی آژانسهایی که فعالیت چندانی هم نداشتند این وامها را دریافت میکرده و در بانکها سپردهگذاری میکنند تا سود دریافت کنند. بنابراین پرداخت چنین تسهیلاتی در این حوزه آفت بزرگی محسوب میشود.
رئیس هیاتمدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران گفت: پس از اتمام ویروس کرونا در کشور دولت در گام اول باید قبل از آغاز ماه محرم و صفر زمانی را برای تکرار تعطیلات نوروز در نظر بگیرد که در این باره نمیتوان تنها به دو روزه شدن تعطیلات اکتفا کرد هر چند آخر هفته دو روزه نیاز ضروری کشور برای افزایش اوقات فراغت خانوارها است که به رونق پایدار گردشگری کمک مستقیم خواهد کرد. اما باید علاوه بر آن شرایط برای ایجاد تعطیلات با روزهای بیشتر را نیز فراهم کند. در گام دوم باید برای مسافران تسهیلاتی کم بهره با بازپرداخت ۶ تا ۱۰ ماهه را فراهم کند تا با این امر افراد را به سفر کردن تشویق کند تا افرادی که تمایل به سفر رفتن دارند اما شرایط اقتصادی آنها دچار مشکلاتی است و توان مالی لازم جهت سفر را ندارند بتوانند برای سفر برنامه ریزی کنند. همچنین دولت باید بستههای سفر ارزان را در نظر بگیرد تا در بازار شوکی ایجاد کرده و سفرهای داخلی را دستخوش رونق قابل توجهی کند.
رفیعی درخصوص افزایش تقاضای خدمات سفر که ممکن است منجر به افزایش قیمت آنها شود گفت: با توافق هتلداران، ایرلاینها و... وهمچنین نظارت و مدیریت دولت شاهد افزایش قیمت در حوزههای گردشگری نخواهیم بود.شفیعا کارشناس گردشگری درخصوص راهکار احیای تعطیلات عید نوروز برای توریستها و فعالان حوزه گردشگری عنوان کرد: باید قبل از اتمام کرونا دولت برنامهریزیهای لازم جهت ایجاد تعطیلاتی مشابه تعطیلات عید نوروز را ایجاد و آن را به تعطیلات ۳ یا ۴ روزه تقسیم کند و بهجای شارژ کارت سوخت دولت میتواند یارانه هدفمند سفر به معنای تامین هزینه اقامت بدون پرداخت نقدی به مسافران و گردشگران را در نظر بگیرد و در این راستا میتواند از امکانات دولتی که بلااستفاده مانده و استفاده خاصی از آنها نمیشود در بخشهای مختلف حوزه گردشگری استفاده کند. در واقع با این کار میتوانیم برای خانوارها شرایط سفر ارزان قیمت را مهیا کنیم. کشورهای پیشرفتهای همچون فرانسه نیز سالها است برای رونق بخشیدن به سفرهای داخلی خود از این روش استفاده میکنند.
ولی تیموری معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری در همین راستا گفت: تا کنون و در ایام شیوع کرونا بازاریابیهای مربوط به فعالیت ۳۱ استان کشور در حوزه گردشگری توسط کارگروههایی که در وزارت گردشگری تشکیل شده بودند انجام شده است. با توجه به اینکه تابستان نیز فصل سفر در ایران به شمار میرود میتوانیم فرصت مجدد سفر را در این ایام طراحی و ایجاد کنیم. در واقع در این طرح یک هفته تعطیلی را جایگزین تعطیلات عید نوروز ۹۹ که به علت شیوع کرونا از دست رفته بود خواهیم کرد. همچنین ۲ روزه شدن تعطیلات آخر هفته را که در برنامه خود داشتهایم نیز همچون گذشته پیگیر آن از دولت هستیم.
معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری عنوان کرد: زمان تکرار تعطیلاتی مشابه تعطیلات عید نوروز به زمان اتمام ویروس کرونا بستگی دارد، بنابراین در صورت اتمام کرونا تا قبل از عید قربان این تعطیلات از عید قربان تا عید غدیر یا اینکه در عید فطر خواهد بود. بر اساس مذاکرات اولیه که درخصوص این طرح در دولت صورت گرفته دولت موافقت ۱۰۰ درصدی خود را با اجرایی شدن آن اعلام کرده است. زیرا اعضای دولت نیز از آسیبهایی که در این ایام به بازار گردشگری و حوزههای مرتبط با آنها وارد شده است به خوبی آگاه هستند.
اغلب فعالان حوزه گردشگری با تکرار تعطیلات عید نوروز جهت جبران تعطیلات از دست رفته موافق هستند تا با این روش بتوانند موقعیت از دست رفته اقتصادی را برای خدمات دهندگان این حوزه به آنها بازگردانند. اما باید در نظر داشت که با توجه به شرایط ویژهای که حوزه گردشگری در ایران دارد و در اغلب مواقع با تغییرات سیاسی و اجتماعی تحت تاثیر قرار میگیرد باید به دنبال ایجاد یک بازار پر رونق و پایدار در این حوزه باشیم. از همین رو دولت میتواند با تصویب دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته علاوه بر ایجاد شرایط مستمر برای سفر رفتن؛ از ازدحام جمعیت مسافران در جادهها و شهرهای توریست پذیر در معدود تعطیلات دو روزه طول سال جلوگیری کند. در این باره حتی فعالان بازار گردشگری نیز بارها موافقت خود را اعلام کردهاند. همچنین دولت باید در نظر داشته باشد که ممکن است در جامعه با شیوع موج افسردگی اجتماعی پس از کرونا مواجه شویم که تنها راه جلوگیری از این امر ایجاد شرایط لازم برای سفر است تا افراد با سفر کردن بتوانند روحیه خود را تقویت کنند.
گردآورنده:امیرحسین بذلی