به گزارش تیتربرتر؛ بازار نفت در سال گذشته، روزهای پر فراز و نشیبی را طی کرد؛ این تنش‌ها به خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها و رویکرد دولت برای قطع وابستگی به درآمدهای نفتی در بودجه سال 99 برمی‌گردد. «بی نفت، با مالیات و ضدتورم» مهم‌ترین ویژگی‌های متمایز لایحه بودجه 99 در مقایسه با سال‌های گذشته است که همگام با انتشار بیانیه گام دوم انقلاب و تاکید بند سوم این بیانیه بر اقتصاد بدون نفت، از فروردین سال ۱۳۹۸ اصلاح ساختار بودجه در دستور کار سازمان برنامه‌وبودجه قرار گرفت؛ در این بیانیه صراحتا مطرح شده که مهم‌ترین عیوب ساختاری در بودجه کشور، وابستگی اقتصاد به نفت است و راه حل برون رفت از این شرایط انجام سیاست‌های اقتصاد مقاومتی بوده که باید برنامه‌های اجرایی برای همه بخش‌های آن تهیه و با قدرت، نشاط کاری و احساس مسئولیت در دولت‌ها پیگیری و اقدام شود.
قیمت هر بشکه نفت در سال 99
دولت دوازدهم در حالی قیمت نفت را برای هر بشکه نفت در سال 99، حدود 50 دلار تعیین کرده است که به عقیده کارشناسان، تحقق این درآمد برای سال جاری کمی غیرممکن است. از طرفی درآمدهای ناشی از فروش نفت و فرآورده‌های نفتی در سال 99 حدود ۴۸ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده که در مقایسه با رقم مصوب سال جاری ۱۰۵ هزار میلیارد تومان کاهش دارد.
کلیات لایحه بودجه 99 در روزهای پایانی سال 98 در حالی از سوی شورای نگهبان به تصویب رسید که به دلیل شیوع ویروس کرونا، مجلس ایران تعطیل بود و صد و هفتاد و هشتمین نشست اوپک و هشتمین نشست وزارتی مشترک اوپک و غیراوپک موسوم به «اوپک پلاس» در حالی به پایان رسید که برخلاف پیش‌بینی اغلب کارشناسان، نفتی توافقی بین کشورهای صادرکننده نفت در اوپک و صادر‌کنندگان غیر اوپک حاصل نشد؛ چراکه از میان حدود 10 صادرکننده نفت غیراوپک فقط روسیه با پیشنهاد کاهش تولید اوپک موافقت نکرد و همین امر منجر به سقوط آزاد بهای نفت در بازار جهانی شد.
مجموع این اتفاقات باعث شده تا تحقق بخشی از درآمدهای دیده شده در بودجه سال 99 از محل فروش نفت در هاله‌ای از ابهام قرار گیرد.
تحقق درآمدهای نفتی سال 99 در هاله‌ای از ابهام
در همین زمینه غلامحسین حسنتاش کارشناس ارشد نفتی در گفت‌وگویی در ارزیابی خود از چشم انداز نفت ایران در سال 99، می‌گوید: طبعا وقتی عرضه نفت از تقاضای آن بیشتر است و اقتصاد جهان دچار رکود و بازار با مازاد عرضه مواجه است امکان فشار تحریمی بر صادرات نفت ایران زیاد می شود؛ در این شرایط قیمت هم پائین است و درآمدهای نفتی پیش‌بینی شده در بودجه کاهش خواهد یافت.
به باور حسنتاش، رها شدن بودجه از نفت بدون توسعه غیرنفتی ممکن نمی‌شود و رهایی بودجه از نفت، نیازمند برنامه‌ریزی میان‌مدت و حرکت در مسیر توسعه، خصوصاً توسعه صنعتی، گسترش تولیدات غیرنفتی و تنوع بخشیدن به اقتصاد است که متأسفانه تاکنون این موارد اتفاق نیفتاده و تمهید هم نشده است.
بیشتر بخوانید: ابهام در ماندگاری بورس در روزهای طلایی
او در ادامه در پاسخ به این سؤال که راهکارهای پیشنهادی برای عبور از بحران‌های احتمالی در سال آتی چیست؟ تأکید می‌کند: در عالم ایده راه‌کارهایی وجود دارد. مثل اصلاح نظام مالیات ستانی و خصوصاً مالیات ستانی از رانتی‌ها، کاهش هزینه‌ها و ریخت‌وپاش‌های دولت خصوصاً در شرکت‌های دولتی، حمایت از تولید ملی و محدود کردن درآمدهای سوداگرانه و رانتی، تحول جدی در سیستم انرژی کشور و ارتقاء کار آیی انرژی و افزایش و متنوع سازی صادرات حامل‌های انرژی؛ اما در عالم واقع و با توجه به توانایی‌های واقعی دولت آن‌هم در آستانه پایان گرفتن دوره‌اش، بعید می‌دانم قادر به چنین اقداماتی باشد.
تداوم سقوط قیمت نفت در بازارهای جهانی
تحلیلگران معتقدند که قیمت نفت تا پایان سال ۲۰۲۰ از مرز ۴۰ دلار فراتر نخواهد رفت.
به نقل از رویترز، قیمت جهانی نفت خام در ادامه بزرگترین سقوط سه ماهه و ماهانه‌اش در روز جاری نیز کاهش یافت. یکی از دلایل کاهش قیمت جهانی نفت خام را می‌توان افزایش بیش از حد انتظار موجودی نفت در انبارهای ذخیره‌ی آمریکا دانست و در کنار آن تعمیق تنش‌ها و شکاف‌ها در اوپک و وحشت بازارها از ادامه عرضه بیش از حد نفت اصلی ترین دلیل ادامه بحران در بازار جهانی نفت است.
قیمت نفت به پایین ترین سطح خود از سال ۲۰۰۲ تاکنون رسیده است. بحران جهانی شیوع ویروس کرونا باعث رکود اقتصادی فراگیر در جهان و کاهش تقاضا در بازار نفت شده است. معاملات آتی بازار نفت خام بعد از شکستن رکورد سقوط ارزش در ماه مارس، تقریباً به ۷۰٪ رسیده است.
13 فروردین نفت خام برنت با سقوطی ۴۷ سنتی یا به عبارتی دیگر ۱.۸ درصدی به قیمت ۲۵.۸۸ دلار در هر بشکه معامله شد. نفت خام وست تگزاس اینترمیدیت آمریکا نیز با ۱۲ سنت افزایش رشدی ۰.۶ درصدی را تجربه کرد و با قیمت ۲۰.۶ دلار در هر بشکه فروخته شد.
داده‌های آماری گروه صنعتی آمریکن پترولیوم انستیتو نشان می‌دهد که موجودی انبارهای نفت خام ایالات متحده در هفته گذشته ۱۰.۵ میلیون بشکه افزایش پیدا کرده است که بسیار فراتر از پیش بینی‌های گذشته درباره ذخیره ۴ میلیون بشکه نفت خام محسوب می‌شود.
هیرویوکی کیکوکاوا ، مدیربخش تحقیقات شرکت اوراق بهادار نیسان می‌گوید: "تمایلات بازار کماکان نامشخص و گنگ است، زیرا هنوز مشخص نیست که بحران شیوع کرونا تا چه مدت زمانی ادامه خواهد یافت."
تغییر و تحولات در سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) و برهم خوردن توافق اوپک پلاس نیز باعث توقف یا بهبود وضعیت نزولی بازار نفت نشده است. عربستان سعودی و دیگر اعضای اوپک نتوانستند روزگذشته به توافق برسند و باید در نشست ماه آوریل بر سر قیمت نفت با یکدیگر بحث کنند.
هری تچیلینگواریان ، تحلیلگر ارشد بانک فرانسوی بی‌ان‌پی پاربیا درباره چالش‌های پیش روی اوپک می‌گوید: بعید است که اوپک، چه با حضور روسیه یا ایالات متحده آمریکا و چه بدون حضور این دو بتواند بر سر یک راه حل قانع کننده درباره میزان تولید نفت برای جبران زیان‌های ناشی از کاهش تقاضای نفت توافق کند.
منابعی آگاه به رویترز گفته‌اند که مقامات ارشد ایالات متحده آمریکا در حال حاضر پیشنهاد خود در راستای اتحاد با عربستان سعودی برای مدیریت بازار جهانی نفت را کنار گذاشته‌اند.
بیشتر بخوانید: آخرین وضعیت طرح اقدام ملی مسکن بعد از کرونا
دولت ترامپ قصد دارد تا به شرکت‌های حوزه نفت و انرژی اجازه دهد تا بدون پرداخت هیچ گونه اجاره‌ای نفت خود را در ذخایر استراتژیک نفتی کشور نگهداری کنند. این مهم درحالی است که تلاش آمریکا برای خرید میلیون‌ها بشکه نفت برای بخش ذخایر اورژانسی آمریکا به دلیل کمبود بودجه با شکست مواجه و لغو شد.
نظرسنجی رویترز از ۴۰ تحلیلگر بازار نشان می‌دهد که تحلیلگران پیش بینی می‌کنند که قیمت نفت برنت در سال ۲۰۲۰ به ۳۸ دلار و ۷۶ سنت در هر بشکه می رسد که به معنای افت فاحش ۳۶ درصدی نسبت به پیش بینی قبلی درباره قیمت نفت برنت در سال ۲۰۲۰ است. در آن نظرسنجی که در ماه فوریه و پیش از التهابات درون اوپک و شیوع جهانی ویروس کرونا انجام شد پیش بینی شده بود که قیمت نفت خام برنت در سال جاری ۶۰ دلار و ۶۳ سنت باشد.
قیمت پیش بینی شده برای نفت خام وست تگزاس اینترمدیت آمریکا از ۵۵ دلار و ۷۵ سنت در نظرسنجی قبلی، به ۳۵ دلار و ۲۹ سنت در نظرسنجی اخیر کاهش پیدا کرده است.
آمریکا جایگاه بزرگترین تولیدکننده نفت را از دست می دهد
به نقل از سی‌ان‌بی‌سی، متخصصان انرژی می‌گویند با سقوط قیمت نفت، افت تقاضا و سقوط سرمایه‌گذاری‌ها، امسال آمریکا قطعاً جایگاه خود به عنوان تولیدکننده شماره ۱ نفت در جهان را از دست خواهد داد. جایگاهی که به دست آوردن آن کار آسانی نبوده است.
در حالی که هر روز شهرهای بیشتری در جهان به علت ویروس کرونا قرنطینه می‌شوند و جنگ قیمت نفت بین عربستان سعودی و روسیه همچنان ادامه دارد، قیمت‌های نفت بیش از ۶۵ درصد تا به اینجای سال سقوط کرده‌اند. این اهمیت بسیار بالایی برای سیاست خارجی آمریکا دارد چرا که این کشور سال‌ها امنیت انرژی را به امنیت ملی خود پیوند زده است.
دن یارگین، متخصص انرژی و معاون آی‌اچ‌اس مارکیت، می‌گوید: اگر قیمت‌های نفت همین طور پایین بمانند ما شاهد سقوط شدیدی در تولید نفت آمریکا خواهیم بود. این کشور دیگر تولیدکننده شماره ۱ جهان نخواهد بود.
در سال ۲۰۱۸ به اطف شکوفایی صنعت نفت شیل، آمریکا با پشت سر گذاشتن روسیه و عربستان سعودی به برترین تولید کننده نفت جهان تبدیل شده بود. حالا در صنعت نفت شیل آمریکا بودجه‌ها کاهش داده شده، سرمایه‌گذاری‌ها تعلیق شده و کارگران اخراج شده‌اند. تنها در ۲ هفته گذشته ۵۹ چاه نفت آمریکا بسته شده است.
دن یارگین می‌گوید: در ماه آوریل تقاضای نفت تا ۲۰ میلیون بشکه در روز کاهش خواهد یافت که این بی‌سابقه است. ادوارد بل، تحلیلگر کالا در بانک ان‌بی‌دی دوبی می‌گوید: من معتقدم اینکه آمریکا امسال جایگاه بزرگترین تولید کننده نفت جهان را از دست می‌دهد تقریباً تضمین شده است و این احتمالاً خیلی سریع‌تر از آنچه پیش‌بینی می‌شد اتفاق خواهد افتاد.
جمع آوری: الهام خلیلی خو
