به گزارش تیتربرتر؛ شرق و جنوب نهبندان شامل دشتهایی میشود که به دشت سیستان و بیابان لوت ختم میشوند، از اینرو آب اغلب قناتهای این ناحیه کمی شور است. این موقعیت جغرافیایی سبب شده تا نهبندان در گذر زمان از هجوم بیگانگان در امان بماند، ولی با توجه به نوع آب و هوا، این منطقه محیطی مناسب برای زندگی گونههای مختلفی از گیاهان و جانوران کویری است.
نهبندان را با آسبادهایش میشناسند، همچنین عناب و زعفران از محصولات کشاورزی این شهر هستند. از جمله جاذبههای طبیعی این شهر کوه های مریخی یا مینیاتوری و بیابان لوت در روستای ده سلم است.
فرهنگ شهر نهبندان
مردمانی سختکوش که با تدبیر و خلاقیت افسار بر گردن بادهای کویری زدند و آسباد ساختند تا زندگی در این شهر کویری و کم آب را با رام کردن بادهای کویری آسانتر کنند. نهبندان به دلیل نزدیکی به سیستان و بلوچستان میزبان عشایر این منطقه است، در نتیجه علاوه بر زبان فارسی دری با لهجه خراسانی در برخی مناطق نهبندان، زبان عربی و بلوچی نیز شنیده میشود. ساکنین نهبندان مقید به سنتهای مذهبی هستند و مانند دیگر مردم خراسان ارادت خاصی به امامان دین اسلام دارند؛ در نهبندان شیعه و سنی در کنار یکدیگر زندگی میکنند.
آداب و رسوم و سنتهای خراسان هنوز هم در این شهر دیده میشوند شاید خیلی پررنگ نباشند اما هنوز هستند و قلب فرهنگ در نهبندان همچنان میتپد.
صنایع دستی و سوغات
قالی بافی با نقشهای کهن و چشمنواز مهمترین هنر دستی ساکنین این شهر و روستاهای اطرافش است. هوله بافی دیگر محصول اصلی این خطه است. علاوه بر صنایع دستی میتوان از محصولات کشاورزی منطقه مثل: عناب، زرشک، انار، زعفران و پسته نام برد.
روستای عربخانه
منطقه عربخانه در جنوب بیرجند، کیلومتر ۱۳۰ جاده زاهدان و در شمال نهبندان است که از شرق به کشور افغانستان و از غرب به کویر و از شمال به سربیشه و از جنوب به بخش شوسف منتهی مییشود و امروز از نظر تقسیمات کشوری از مناطق پر جمعیت بخش شوسف شهرستان نهبندان به شمار می رود.
بر خلاف نویسندگان فرهنگ جغرافیایی، شمار آبادیی های آن از مرز چهارصد پارچه آبایی هم می گذرد و جمعیت آن نیز با وجود مهاجرت های بسیاری که به شهرهایی چون تهران، مشهد، کرمان، بیرجند و… شده، باز هم چشمگیر است. پیشه اصلی مردم آن دیار، دامپروری و کشاورزی است که به جهت نداشتن الگوی درست و خشکسالیی های پیاپی، سخت مورد تهدید قرار گرفته است. قالیی بافی و گلیم و پلاس و جاجیم از شمار هنرهای دستی محل بوده و عمده محصولات کشاورزی غلات است و میوه های متنوعی چون انار، زردآلو، انگور و…نیز به دست می آید.
مقبره های متبرک امامزاده سیدعلی و سیدالحسین و شیخ صالح که هر ساله زائران بسیاری دارند، در این منطقه است که از این امامزاده ها، کرامات و بزرگواریی هایی صادر شده که زبانزد اهل محل است.
منطقه عربخانه از حیث منابع زیرزمینی دارای استعدادهای بالقوه و بالفعلی است که متاسفانه از این قابلیتها تنها اندکی شناسایی شده و به بالفعل درآمده؛ از جمله اینها، معدن مس قلعه زری و چندین معدن منیزیم. امیدواریم در آینده نه چندان دور شاهد بالفعل شدن استعدادهای بالقوه باشیم.
کلوتهای گلی نهبندان
حدود ۱۰ کیلومتر پس از نهبندان به سمت شهداد کوه هایی در دو طرف جاده نمایان می شود که به کوه های مینیاتوری یا مریخی معروفند.
این کوه ها زیبا از نوع رسوبی هستند و به علت فرسایش سریع در برابر باد و باران به شکل دندانه دندانه و پر از لبه ها و چاک های مکرر در آمده اند که بومیان این منطقه به سبب شکل غیر عادیشان ، از آنها با عنوان کوههای “مریخی” نیز یادمی کنند.
رنگ تقریبا سفید رنگ کوه (چیزی میان طوسی و سفید) با واریزه های بسیار در پای آن، وجود گرما و حرارت، مناظری رویایی و تخیلی را در ذهن بیننده پدید می آورد و باعث شده تا این جاده به یکی از زیباترین مناطق ایران تبدیل شود. یک سو کوه های مخروطی مریخی با آن رنگ خاکستری خیال انگیز و سوی دیگر ماسه های شنی بیابانی در کرانه آن در کویر لوت نهبندان واقع شده است، توانسته ترسیم گر یک جاذبه طبیعی زیبا باشد. این کوه ها در زمان گذشته به زیر خروارها خاک مدفون بوده و امروز با گذشت زمان، مشاهده می شوند. در اثر تغییرات جوی و آب و هوایی و باران های موسمی، خاک ها از روی آنها به دامنه ها ریخته شده و چهره اصلی این کوه ها نمایان شده است.
آدرس :خراسان جنوبی- ۱۰ کیلومتری جاده نهبندان – شهداد
بهترین فصل سفر : بهار و پاییز
کویر حیدرآباد
ریگزار یلان در نزدیکی حیدرآباد نهبندان به عنوان گرمترین نقطه کره زمین بنا به تشخیص حسگرهای ماهواره های ناسا در چندین سال متوالی شناخته شده و دارای بلندترین کوههای شنی جهان می باشد.
نیوز تراولز پدیا سایت معتبر جهانی گردشگری این بیابان بی نظیر را به عنوان یکی از ۱۲ نقطه گردشگری هیجانی و ماجراجویانه دنیا اعلام نمود و سفر به این کویر را برابر سفر به فضا دانست.
آدرس :خراسان جنوبی- شهرستان نهبندان
خانه تقوی (اکرم خان)
این بنا در داخل بافت تاریخی نهبندان واقع شده است. با توجه به شواهد معماری موجود این بنا مربوط به دوره قاجار است
از خصوصیت بارز آن دو ایوان شمالی و جنوبی بنا است که به شیوه قوس جناغی اجرا شده و با فرم دیگر بناهای نهبندان که دارای قوسهای بیز هستند متفاوت می باشد. همچنین این بنا نسبت به سایر بناهای موجود در بافت تاریخی دارای ارتفاع بیشتری می باشد. فضاهای موجود در اضلاع شرقی و غربی دارای پوشش گهواره ای هستند. در گوشه جنوب شرقی راهرویی قرار دارد که به تنورخانه منتهی می گردد. پوشش تنورخانه از نوع گنبدی است که با خیزکمی به نورگیر بالای آن منتهی می شود. ایوانهای شمالی و جنوبی قرینه هم هستند و ارتفاع آنها از اضلاع شرقی و غربی حدود یک متر بیشتر است. کف این ایوانها حدود نیم متر بلندتر از کف حیاط است. دورتادور لبه بامهای مشرف بر حیاط با رخبام تزئین شده است. در پشت ایوان شمالی باغی وجود داشته که از طریق ورودی واقع در ضلع شمالی این ایوان به آن راهی وجود داشته ودر اتاقهای دو طرف ایوان نیز پنجره هایی در ضلع شمالی تعبیه شده بوده که به فضای باغ اشراف داشته اند.