به گزارش تیتربرتر؛ مذاکرات طولانی مدت میان ایران و 6 قدرت جهانی برای دستیابی طرفین به "برجام"، همزمان با "توافق موقت ژنو" در نوامبر 2013 آغاز شد.
برجام چیست؟
برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، توافقی بین المللی بر سر برنامه هسته ای ایران است که در تاریخ 14 ژوئیه 2015 میان ایران و کشورهای گروه 1+5 (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان) در شهر وین صورت گرفت.
پس از توافق ژنو، دو طرف مذاکرات را به مدت 20 ماه ادامه دادند تا سرانجام در آوریل 2015 به "تفاهم لوزان" به عنوان چارچوبی برای توافق وین دست یافتند.
بر اساس متن توافق برجام، ایران ذخایر غنی سازی متوسط خود را پاکسازی، ذخیره سازی اورانیوم با غنای کم را تا 98 درصد قطع و همچنین تعداد سانتریفیوژهای خود را تا حدود دو سوم به مدت حداقل 15 سال کاهش خواهد داد.
همچنین بر اساس برجام، ایران غنی سازی بیش از 3,67 درصد را متوقف کرده و هیچ تاسیسات غنی سازی جدید و یا رآکتور آب سنگین نخواهد ساخت.
علاوه بر محدودیت هایی در بخش های فنی و هسته ای تاسیسات هسته ای کشورمان، به منظور بررسی، نظارت و تایید اعمال این محدودیت ها از سوی ایران، آژانس بین المللی انرژی اتمی به تمامی تاسیسات هسته ای کشورمان دسترسی منظم خواهد داشت.
بر اساس برجام و در ازای اجرای تمامی این تعهدات، ایران از ذیل تحریم های شورای امنیت سازمان ملل، اتحادیه اروپا و آمریکا خارج خواهد شد.
متن برجام یا همان توافق وین، توسط فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان با حضور رسانه ها به زبان های انگلیسی و فارسی قرائیت شده و اعلام شد که طرفین به توافق جامع دست یافته اند.
پس از دستیابی طرفین به برجام، شورای امنیت سازمان ملل با صدور قطعنامه مشهور 2231، رسما از این توافق حمایت کرده و با گنجاندن آن در حقوق بین الملل، عمل به برجام را به صورت قانونی الزام آور کرد.
بیشتربخوانید: آیا باید از مکانیسم ماشه ترسید؟
ناگفته های برجام از زبان حسن بهشتی پور
حسن بهشتی پور درباره اصرار مخالفان دولت برای خروج ایران از ان پی تی می گوید: یک عده که از همان ابتدا معتقد بودند باید ازNPT خارج شویم و کاری با این موضوع نداشتند که برجام به سرانجام خواهد رسید یا خیر. این مخالفت هم وجود داشت چون اساسا مذاکره را قبول نداشتند. آن افراد که دائما تکرار می‌کنند که برجام مرده است از همان ابتدا می‌خواستند که برجام بمیرد و همان افرادی بودند که می‌گفتند این بچه از ابتدا مرده به دنیا آمده است ولی زمانی که از آنها می‌پرسید اگر برجام نبود چه تدبیری می‌اندیشیدید؟ پاسخ می‌دهند همین فعالیت‌هایی که آن زمان انجام می دادیم، حالا انجام می‌دادیم. اما باید بررسی کرد که آیا می شود مذاکرات طولانی و بدون نتیجه را تا ابد ادامه داد و این چقدر در راستای تحقق اهداف ملی است؟
این کارشناس اضافه کرد: این سئوال بسیار مهم است همانطور که گفتم نباید تمام نتایج برجام را با موضوع تحریم ها بسنجیم و در برجام تمام راه‌ها را منتهی به موضوع اقتصاد کنیم در حالی که به جنبه‌های حقوقی، سیاسی، امنیتی و نظامی اصلا توجهی نداشته باشیم. اینکه ما بتوانیم شش قطعنامه‌ای که از می‌خواهد هرچه سریع‌تر غنی سازی اورانیوم متوقف شود را کنار بگذاریم و غنی سازی را ادامه دهیم؛ از نظر خیلی از افراد چیز ارزشمندی نیست اما واقعا مهم است . برخی از همین افراد می‌گویند صنعت هسته‌ای را نابود کردید اما کسی به این موضوع توجه نمی‌کند که اگر نابود شده است چه طور امکان دارد سانتریفیوژهای نوع IR6 ،IR9,IR8 و ...را مجدد کنار هم جمع کردیم؟
یک بحث بتن ریزی مطرح شد که ما در آن باید نگاه می‌کردیم که آیا کل این ساختمان و تجهیزات راکتور اراک را نابود کردیم یا تنها در آن کالندر سیمان ریختیم ، فرق این دو خیلی زیاد است. در اصل خیلی از افراد نمی‌خواهند باور کنند که آن گوی ۳۰۰تنی را که ما قرار دادیم کار یک شب نبوده است. آقای صالحی ارزش این کار را در کلیات توضیح دادند اما همین موضوع نشان می‌دهد که صنعت هسته‌ای ما نابود نشده بود و سانتریفیوژهای ما در حال فعالیت بوده است و غنی سازی اورانیوم را ادامه می‌داده است و دانشمند هسته‌ای ما به تحقیقات خود ادامه می‌داده اما مخالفان برجام تلاش کردند بگویند همه چیز از بین رفت.
این کارشناس در پاسخ به اینکه چرا این موضوع مطرح شد گفت: چون معتقد بودند تمام آن تحریم‌ها باید لغو می‌شد نه تعلیق! اما واقعیت ماجرا این است که ممکن نبود این اتفاق رخ دهد، شما دوسال و نیم مذاکره کردید و به نتیجه نرسیدید لغو همه تحریم‌ها امکان پذیر نبود. ترامپ از برجام خارج شد و برای همه دغدغه بود که چرا آمریکا از برجام خارج شد در صورتی که پیش از آن همه معتقد بودند آمریکا هیچ کاری انجام نداده است اما اگر کاری انجام نداده بود چرا بین خارج شدن امریکا از برجام یا ماندنش در برجام تفاوت وجود دارد؟ هم از لحاظ سیاسی و هم از لحاظ اقتصادی بود و نبود آمریکا در برجام تاثیرگذار است. همه ما باید به فکر کشور و خدمت به آن باشیم نه اینکه به جناح، دسته یا گروه فکر کنیم اما متاسفانه در حال حاضر دغدغه اصلی ما بیش‌تر جناح‌ها است تا موضوع برجام.
وی در پایان گفت: موضوع اصلی مورد بحث این است که ما چه کاری می‌توانستیم انجام دهیم و چه باید می‌کردیم؟ به طور مثال ما تاکنون محدودیت‌ها را کاهش داده‌ایم اما در حال حاضر باید به این سمت حرکت کنیم که با آژانس، یعنی قسمت نظارت‌ها و کنترل‌ها چگونه باید رفتار کنیم؟ البته که در این مورد بسیار جای مانور وجود دارد ضمن اینکه مذاکره با اروپاییان را فراموش کنیم به این خاطر که اروپاییان برای حل این مشکل اختیارات کافی ندارند و مذاکره کردن با آنها مانند آب در هاونگ کوبیدن است.البته یک عده معتقدند که اروپا تمایل ندارد که بازهم فرقی نمی کند یا تمایل نداشته باشد یا اختیار نداشته باشد نتیجه هر دو یکی است.
بیشتربخوانید: تبعات فعال شدن مکانیسم ماشه در برجام
خروج آمریکا از برجام
در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ شمسی، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا رسماً اعلام کرد که ایالات متحده از برجام خارج خواهد شد. او، ایران را متهم به حمایت از حزب‌الله، طالبان، القاعده و سایر سازمان‌های تروریستی کرد. همچنین او بازگشت تحریم‌ها به مانند گذشته را اعلام کرد.
ترامپ با استناد به مدارکی که قبلاً بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل رو کرده بود، ایران را متهم به عدم پایبندی به این توافق کرده و گفته ایران هرگز به برجام پایبند نبوده‌است.
بیشتربخوانید: مکانیسم ماشه چماقی برای مذاکره
واکنش‌ها به خروج آمریکا از برجام
رهبر انقلاب اسلامی در مراسم سالگرد امام خمینی (ره) در تاریخ ۱۵ خرداد ۱۳۹۷، به سازمان انرژی اتمی ایران دستور داد مقدمات لازم برای غنی‌سازی اورانیوم و دستیابی به ۱۹۰ هزار سو را در قالب برجام را آغاز کند. ایشان همچنین در سخنرانی ۱۹ اردیبهشت در دانشگاه فرهنگیان با اشاره به صحبت‌های شب گذشته ترامپ هنگام اعلام خروج آمریکا از برجام، با «سخیف و سبک» خواندن سخنان رئیس‌جمهور آمریکا، این سخنان را شامل «بیش از ۱۰ دروغ» دانست که «هم نظام را تهدید کرد، هم ملت را که چنین و چنان می‌کنم.» ایشان افزود: «بنده از طرف ملت ایران می‌گویم: آقای ترامپ! شما غلط می‌کنید.
حسن روحانی، رئیس جمهور ایران اعلام کرد که خروج آمریکا از برجام می‌تواند برای ما دو سه ماه مشکل ایجاد کند. وی در نطق تلویزیونی بلافاصله پس از اعلامیه ترامپ در این باره صحبت کرد. وی در این سخنرانی گفت: از این لحظه توافق برجام بین ایران و پنج کشور است. در این شرایط باید منتظر باشیم تا شش کشور بزرگ جهانی نسبت به توافق چگونه عمل می‌کنند.
گفتنی است برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) توافقی است بین المللی که بر سر برنامه هسته‌ای ایران بین کشورهای گروه ۱+۵ (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان) و ایران در تاریخ ۱۴ ژوئیه سال ۲۰۱۵ و در شهر وین اتریش رقم خورد.
گردآورنده: علی اکبر رضایی
آنچه دیگران می خوانند:
