آخرین روزهای پائیز مژده رسیدن شبی را می دهد که یلدا دختر زمستانی زمین، از راه می رسد و بازهم بهانه ای می شود تا چراغ یکی از رسوم کهن در خانه های ایرانی روشن شود.
جشن گرفتن یلدا نه به خاطر یک دقیقه بیشتر و نه به خاطر انداختن فرش قرمز پیش روی زمستان است، دلیل آن گرمای وجود اعضای خانواده است که وقتی کنار هم جمع می شوند، سوز زمستانی رنگ می بازد و کینه و ناراحتی مجالی برای خودنمایی پیدا نمی کند.
گذشت زمان گرچه خانههای افقی و حیاط دار را که هر اتاقش، مأمنی برای زندگی یک خانواده بود؛ به خانه های عمودی آپارتمانی تبدیل کرده ولی نتوانسته جشن یلدا را از یادها ببرد.
استاد نصر الله حدادی نویسنده، پژوهشگر و تهران شناس برای ما از شب چله در روزگاری میگوید که آمدن سرمای زمستان، زندگی مردم را دستخوش تغییرات زیادی می کرد. این استاد و پژوهشگر راههایی پیش پایمان می گذارد که یلدایمان به زیبایی و گرمی گذشته باشد.
دگرگونی معماری، اساس زندگی مردم را تغییر داد
به طور کلی نوع زندگی افراد امروزه دستخوش تغییراتی شده و شکل زندگی آنها به صورت گذشته نیست چرا که وقتی معماری دگرگون میشود تمامی بنیانهای زندگی نیز تغییر میکند. معماری در گذشته قواره زندگی میشد ولی در حال حاضر این ما هستیم که قواره خود را بر اساس خانههایمان تنظیم میکنیم. تغییر معماری بر روابط اجتماعی تأثیر گذاشته و نوعی گسست اجتماعی را ایجاد کرده که اساس و کیان خانواده را نیز مورد هجوم قرار داده است.
اما درست است که باید با این نوع معماری تطبیق پیدا کرد و روابط اجتماعی را بر اساس آن جلو برد اما این تطبیق پذیری به معنی دور شدن افراد فامیل و خانواده از یکدیگر نیست. در حال حاضر بسیاری از روابط اجتماعی ما به دلیل زندگی آپارتماننشینی طور دیگری رقم خورده است که موجب شده افراد با یکدیگر بیگانه باشند و حتی به علت گره خوردن منافعشان به یکدیگر، دنبال این نیستند که در زندگی هم دخالتی داشته باشند در حالی که در گذشته همه بر این اساس زندگی میکردند که همسایه از خواهر و برادر نیز نزدیکتر است و فرمایش پیامبر اسلام را الگو قرار میدادند که فرمودند آنقدر همسایه بر همسایه حق دارد که میتواند از او ارث ببرد.
در گذشته همسایهها آنقدر به هم نزدیک بودند که سالیان سال در کنار هم مسالمتآمیز زندگی میکردند همچنین به دلیل آنکه از دوران کودکی تا بزرگسالی را در یک محل میگذراندند با یکدیگر آشنا بوده و رفاقتهای چندین ساله داشتند. شخص من در حال حاضر وقتی در محلهام قدم میگذارم دوستانی را میبینم که از کودکی میشناختم و برای هم مانند برادر هستیم.
مطالب مرتبط : زیباترین تزیین سفره یلدا برای سال 98
رسم چند مرحله ای مراسم شب چله در قوم قشقایی پادنای سمیرم
پژوهشگر و محقق در اداب و رسوم قوم قشقایی گفت: در شب چله این قوم پس از جمع اوری هیزم غروب همان روز آتش برپا کرده و دور آتش جمع شده به نغمه خوانی و شادمانی می پردازند.
سهراب مرادی افزود : برپایی آتش نماد گرمای صله رحم ورفتن به خانه بزرگترها واحترام گذاشتن به انهاست واینکه با شادمانی دورآن مشکلات و سختیهارا فراموش کرده به استقبال شادی می روند.
وی با اشاره به اینکه درکنار دورهمی وشادمانی دورآتش درخانه ای جداگانه آشی محلی بنام شله پیرزن با انواع حبوبات تهیه وآماده برای قرار گرفتن سرسفره یلدا می شود گفت: علت نام گذاری شله پیرزن بر روی این آش اینست که پس از پخت آش ابتداپیرزنی آنرا میچشد و ارزیابی می کند.
مرادی با بیان اینکه در سفره شب یلدای قوم قشقایی سیب ، گردو ، هسته زردالو، کشک ،قیسی و محصولاتی که دسترنج خود این قوم است جای دارد افزود: حاضران دور آتش پس از برگزاری مراسمی شاد به دیدن بزرگ قوم رقته و شب یلدا را دور سفره ای رنگین با خواند نغمه های محلی و خوردن خوراکی های سفره شب یلدا سپری می کنند.