تیتربرتر؛ پس از سرطان پوست، سرطان سینه دومین سرطان شایع زنان است. افزایش سن خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد.
سرطان سینه، رشد و تکثیر غیر عادی سلول‌های بدخیم در بافت‌های مختلف سینه، مثل مجاری انتقال شیر، غدد تولید کننده شیر و بافت‌های غیر غده‌ای سینه است.
علل سرطان پستان
علاوه بر زمینه ارثی که عامل ابتلا به انواع مختلف سرطان است، عوامل دیگری مانند سابقه ابتلا به سرطان سینه یا ایجاد هر نوع بافت غیرطبیعی دیگر درسینه می‌تواند در ایجاد این سرطان نقش داشته باشد.
هر اتفاقی که مواجهه زن با هورمون استروژن را زیاد کند مانند شروع قاعدگی قبل از 13 سالگی، استفاده طولانی مدت از داروهای هورمونی، یائسگی دیررس (پس از 51 سالگی) نیز از عوامل دخیل در ایجاد سرطان سینه است.
نازایی یا بارداری زن پس از 35 سالگی هم می‌تواند به عنوان عامل ایجاد این بیماری برشمرده شود.
کم تحرکی و چاقی پس از یائسگی هم از عوامل مساعد کننده ابتلا به این بیماری هستند.
باید توجه داشت که وجود هر یک از این نشانه‌ها دلیل بروز این بیماری نیست بلکه فقط دلیلی برای توجه و دقت بیشتر است.
علایم سرطان پستان
- ایجاد توده بدون درد در سینه، یا افزایش ضخامت در سینه یا زیر بغل وقرمزی و ورم سینه و نامتقارن شدن سینه‌ها
- خروج ترشحات آبکی، خونی یا خونابه‌ای از نوک سینه، بدون فشار
- پوسته پوسته شدن نوک سینه همراه با خارش و فرو رفتن نوک سینه به داخل
- ایجاد زخم در پوست سینه که بهبود پیدا نکند
- ایجاد تغییر در پوست سینه (ایجاد حالتی شبیه پوست پرتقال)
به سه روش می‌توان برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان اقدام کرد.
- خودآزمایی
- معاینه توسط پزشک
- ماموگرافی
معاینه و تشخیص توسط پزشک و ماموگرافی نیاز به توضیح ندارد، فقط در اینجا شیوه‌های خودآزمایی را مختصرا مرور می‌کنیم.
خودآزمایی سینه
بهترین زمان برای انجام معاینه ماهیانه، 3-2 روز پس از اتمام خونریزی ماهیانه است. در دوران یائسگی، حاملگی و شیردهی، زمان معاینه را خود فرد به دلخواه می‌تواند انتخاب کند.
خودآزمایی دو مرحله دارد که عبارتند از:
1- نگاه کردن
الف- دستها را در دو طرف بدن به حالت آویزان قرار دهید و با دقت سینه‌ها را از نظر تقارن بررسی کنید.
ب- دستها را در دوطرف سر بالا ببرید و سینه‌ها را از نظر فرو رفتگی پوست و توکشیدگی نوک آنها بررسی کنید.
ج- دستها را در گودی کمر بگذارید و شانه‌ها را به عقب بکشید و سینه‌ها را به دقت بررسی کنید.
د- خم شده، دستها را آویزان در دو طرف تنه قرار دهید و در آینه ظاهر سینه‌ها را به دقت نگاه کنید.
در هر یک از این حالت‌ها، باید سینه‌ها هم از رو به رو و هم از کنار بررسی شوند.
2 - لمس کردن
ابتدا به پشت دراز بکشید. برای بررسی سینه سمت چپ، دست چپ را زیر سر قرار داده و یک بالش کوچک زیر شانه همان سمت بگذارید، به طوری که سینه چپ درست وسط قفسه سینه قرار بگیرد.
با نرمه انگشتان (بند آخر انگشت) و با حرکت ریز روی بافت سینه، از بالای پستان (حدود استخوان ترقوه) تا پایین پستان (پایین دنده‌ها) و از جناغ سینه تا زیر بغل، میلی‌متر به میلی‌متر بافت سینه را زیر انگشتان خود بررسی کنید تا توده یا سفتی غیر معمولی وجود نداشته باشد.
قرینه همین کار را برای سینه سمت راست انجام دهید.
سپس سینه‌ها را در جهات مختلف مانند حالت دوشیدن، کمی فشار دهید و ترشحات نوک سینه را با دقت بررسی کنید.
پیشگیری از سرطان پستان
- عدم استعمال دخانیات
- حفظ تعادل وزنی و جلوگیری از چاقی
- گنجاندن ورزش در برنامه روزانه
- رژیم غذایی سالم شامل سبزیجاتی مانند کلم بروکلی، کلم و گل کلم
- انجام روتین ماموگرافی (در سنین زیر 40 سال، هر سه سال یک بار و بالای 40 سال، هر سال یک بار)
درمان سرطان سینه
درمان سرطان سینه بستگی به میزان پیشرفت توده آن دارد و از شیوه درمان دارویی، هورمونی، رادیو تراپی، شیمی درمانی تا جراحی می‌تواند توصیه شود.
دارویی که سرطان پستان را مهار می کند
آناستروزول تولید هورمون جنسی استروژن را در زنان که در رشد بسیاری از سرطان‌های پستان دخیل است، مهار می‌کند.
آناستروزول را فقط می‌توان پس از یائسگی تجویز کرد، زیرا نمی‌توان تولید استروژن را در زنان جوانتر مهار کرد.
این دارو هم اکنون برای درمان در هنگام تشخیص سرطان پستان به کار می‌رود اما کارآزمایی‌های بالینی جدید بر تأثیر آن بر پیشگیری از سرطان‌ها متمرکز بوده‌اند.
پژوهش‌های پیشین نشان داده‌اند که آناستروزول خطر سرطان پستان را در طول پنج سالی که زنان این دارو را دریافت می‌کنند، به نصف کاهش می‌دهد.
اما یک بررسی جدید روی ۳۸۶۴ زن نشان می‌دهد خطر سرطان پستان در زنانی که این دارو را مصرف کرده‌اند، حتی هفت سال پس از قطع این دارو ۴۹ درصد کمتر است. به عبارت دیگر سودمندی این دارو ادامه می‌یابد.
یافته‌های این بررسی در نشریه پزشکی معتبر لنست منتشر شده است.پروفسور جک کوزیک، رئیس انستیتو پزشکی پیشگیری در دانشگاه کوئین‌مری لندن در این باره می‌گوید: «سرطان پستان شایع‌ترین سرطان زنان است و همچنان به سرعت در حال افزایش است.»
او می‌افزاید: «اکنون ما دارویی در اختیار داریم که واقعاً مؤثر به نظر می‌رسد و عوارض جانبی چندانی ندارد.»
چه کسانی باید داروی آناستروزول را مصرف کنند
از سال ۲۰۱۷ در انگلیس توصیه شده است که زنان در دوران پس از یائسگی که به علت سابقه خانوادگی و سایر عوامل خطرساز در معرض خطر بالای دچار شدن به سرطان پستان هستند، این دارو را مصرف کنند.
البته به گفته پروفسور کوزیک در حال حاضر فقط ۱۰ درصد زنانی دی این کشور که باید این دارو را مصرف کنند، آن را دریافت می‌کنند.
یک علت تجویز کم این دارو ممکن است نگرانی پزشکان درباره این باشد که آیا این دارو در درازمدت سودمند هست یا نه. یک مشکل دیگر عوراض جانبی این دارو مانند ستی مفاصل، گرگرفتگی و خشکی واژن است.
با این حال این بررسی نشان داد ۷۵ درصد زنانی که آناستروزول دریافت می‌کردند، توانسته بودند مصرف آن را ادامه دهند (در گروه دارونما این میزان ۷۷ درصد بود).
کارشناسان می‌گویند این یافته نشان می‌دهد که عوارض جانبی دارو آنقدر شدید نبوده‌اند که باعث شوند زنان مصرف دارو را متوقف کنند.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده: علی اکبر رضایی
